Yesu awɔ kalindaŋ bwununfuuli ki cin ta-i Kirinŋ wɔ Masabi ki sunjo
(Matiyu 10:5-15; Maraka 6:7-13)
9
1 Niŋ bi kiri bataa kɔɔtɛ, Yesu i awɔ kalindaŋ bwununfuuli ki rakɔli, ntiŋ i sotinbi wɔri kí tɛ, kí i so ɲinijɛ kiri kalikali-i, kí i kiratɔnŋ ni kene-ni. 2 Niŋ ma-i, ntiŋ i kí cin tu kí ta Kirinŋ wɔ Masabi ki sunjo konaŋ kiri tɛ, niŋ fa kí i kiratɔnŋ kiri kene. 3 Ntiŋ tu kí tɛ: «Á fa finŋ tɔri tenŋ shi saa tiri wɔ ki, miŋ tu bali, tɔtɔɔlinŋ, nufinŋ walima jalinŋ. Niŋ fa, tu koŋ tɔri fa juulinŋ fuluntɔnŋ shi a tɛ ki. 4 Abɛ́ɛ́ so kili wɔ̀ ra, abɛ́ɛ́ ta jɛri kaniŋ wɔ̀ sun, á tu niŋ mani nu, fɔ á po san jibi ki i ta so niŋ kili ki ra. 5 Nka a kili wɔ̀ ra tiiri arì kaan abɛ́ɛ́ jɛri ki sun arì gbɛ, abɛ́ɛ́ pora ki niŋ kili ki ra, á a kanŋ na fwuu kiri tuntua bo niŋ mani nu maŋ. Niŋ a ji taanmashɛ nwɔ̀ a nʼji tu niŋ koŋ kiri bijɛ ma.»6 Niŋ ɲaan ki tɛ, kalindaŋ kiri i po tiri kili kiri ra. Kí i ta Kirinŋ wɔ Wulujii ki sunjo, niŋ fa kí i kiratɔnŋ kiri kene mani ki bataa ru.
Yesu bi ki masa Ɛrɔdi ciirufɔni-i
(Matiyu 14:1-12; Maraka 6:14-29)
7 Ɛrɔdi wɔ̀ wuru Galile mari ki ŋununtiŋ ki i, ntiŋ i tu ntiŋ i Yesu wɔ bi mamaan kiri rakali wulu ki rama-ni. Ŋì i ntiŋ ciirufɔni haali, ŋì i kila wulu mwɔɔnna wuru bi-a Yesu sun. Nʼbɛɛ wuru nʼbi-a tu Wutɔnŋ Yuhana wɔ̀ beeni, tu niŋ ŋmɛni po san konkwuu kiri ru, 8 nʼtɔri ri i nʼbi-ri tu Kirinŋ wɔ cintɔnŋ Eli a pwulu na, nʼtɔri ri i nʼbi-ri sɛbɛ tu Kirinŋ wɔ fɔlɔfɔlɔ cintɔnŋ beenimaan ki bɛɛ ŋmɛnimaan i. 9 Ɛrɔdi i nʼbi niŋ na: «Míŋ ki yɛrima ki nʼbi-i tu kí Yuhana ŋuniŋ ki kwuru, nka dɔnsaŋ, kí i nkɛnŋ wɔ bi ma wulu li bi-ri míŋ tɛ ka a sɛbɛ?» Ntiŋ tu afinŋ yɛrima ki nʼtɛ a ɲaniŋ i tu Yesu ra.
Yesu nufinŋ wɔri-i koŋ waa taanŋ tɛ
(Matiyu 14:13-21; Maraka 6:30-44; Yuhana 6:1-14)
10 Yesu wɔ cindaŋ kiri arì pwulu na-i ntiŋ tɛ waarinŋ wɔ̀ ru, kí i arɔ̀ɔ̀ bi mamaan kiri bataa ɲaan bi ntiŋ tɛ. Ntiŋ fa kí bantenŋ i tiri kili bɛɛ kɛlinŋ tɛ nwɔ̀ tɔ yɔ tu Bɛtisayida.
11 Konaŋ kiri nʼnama-i waarinŋ wɔ̀ ru, tu ntiŋ tiri niŋ mani nu, kí i ta ntiŋ cɛfan. Yesu i kí ŋununafu ciirudibi wu. Ntiŋ i Kirinŋ wɔ Masabi ki ɲaan bi kí tɛ, niŋ fa nwɔ̀ri kene-ni ki, ntiŋ i niŋ ni kene.
12 Sunŋ ki ji-i ta-a kɔ maŋ nu, ntiŋ wɔ cindaŋ bwununfuuli ki i arì kpari ntiŋ tɛ, kí tu ntiŋ tɛ: «Á saa ki wɔri konaŋ ki tɛ, kí i ta tonfan kili kiri fa jasa kiri bɛɛ ri ra, kí i ta nufinŋ fa sanmaŋ ceeli, sabu yibɛ̀ɛ̀ yɔ jaŋ fan kwumaŋ.» 13 Nka Yesu tu kí tɛ: «Abɛ́ɛ́ yɛrima ki nufinŋ wɔri kí tɛ ni!» Kí i ntiŋ nupwulu: «A bwuru ŋuŋ taanŋ fa yɛrinŋ daŋ fuuli ji-i ki, finŋ tɔri yibɛ̀ɛ̀ gbɛ ki. Abɛ́ɛ́ kɔniŋ nʼbi-a tu yi ta nufinŋ sa na ka konaŋ ka bataa tɛ ki woo?» 14 Ka konaŋ ka ru shuru kiri wuru ra koŋ waa taanŋ po. Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: «Á konaŋ ki sɔɔ sɔɔ ta nʼkwuru sun nʼkwuru sun, koŋ yaafuuli fa byinŋ byinŋ i.»
15 Kalindaŋ kiri i nʼma miŋ tu ntiŋ nʼbi-i ɲaan wɔ̀ tɛ, kí i konaŋ ki bataa sɔɔ. 16 Yesu i bwuru ŋuŋ taanŋ ki fa yɛrinŋ daŋ fuuli ki shi, ntiŋ i a ŋuniŋ fɛshi, ntiŋ i kirinna shɛɛli, ntiŋ i baraka wɔri Kirinŋ tɛ nufinŋ kari bira, ntiŋ i yìrì wɔri awɔ kalindaŋ kiri tɛ, tu kí yìrì lu konaŋ ki tɛ. 17 Konaŋ ki bataa i nuŋ ki nu, kí i pyii. Kalindaŋ kiri i shɛɛrinŋ bwununfuuli faa nufinŋ pyɛ tumaan ki ra.
Pyɛɛri tu Yesu Kirinŋ Ɲaannakonshimaan ki i
(Matiyu 16:13-19; Maraka 8:27-29)
18 Jibi bɛɛ, Yesu wuru Kirinŋ nafɛ-a kɛlinŋ sun, ntiŋ wɔ kalindaŋ kiri i ji ntiŋ tɔntɛ. Ntiŋ kɔ-i, ntiŋ i kí ranɔri: «Míŋ nkɛnŋ i konaŋ kiri ɲaanna?» 19 Kalindaŋ kiri i ntiŋ nupwulu: «Nʼbɛɛ ri yɔ nʼbi-a tu abɛ́ɛ́ Wutɔnŋ Yuhana, nʼtɔri ri gbɛ, abɛ́ɛ́ yɔ Eli i, nʼtɔri ri i nʼbi-ri tu abɛ́ɛ́ Kirinŋ wɔ fɔlɔfɔlɔ cintɔnŋ beenimaan ki bɛɛ ŋmɛnimaan a.»
20 Yesu i awɔ kalindaŋ kiri ranɔri: «Abɛ́ɛ́ ji, abɛ́ɛ́ ɲaanna, míŋ nkɛnŋ i?» Pyɛɛri i ntiŋ nupwulu: «Abɛ́ɛ́ yɔ Kirinŋ Ɲaannakonshimaan ki i.» 21 Yesu i nʼbi furu kalindaŋ kiri tɛ tu kí fa niŋ bi koŋ tɛ ki.
Yesu i a beŋ ki fa a kwuu ki ŋmɛnibi ki bi-a
(Matiyu 16:21-28)
22 Yesu i nʼbi kalindaŋ kiri tɛ sɛbɛ: «Koŋ Danshuru ki kakan-i, ŋì i cɔɔri nʼmwɔɔnna. Yawutu cɛɛnni kiri fa Kirinŋ tɛ sarakawɔrɔtɔnŋ kiri niŋ fa sariya kalimɔɔ kiri i na arì kaan nʼtɛ, kí i nʼkilɛn. Nʼbeŋ ki sunŋ byantɔnŋ ki, ŋì a ŋmɛni.»
Koŋ nʼpa-a Yesu cɛfan dɔɔkunŋ?
(Maraka 8:34-9:1)
23 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu i nʼbi konaŋ ki bataa tɛ tu: «Konwɔ́tiŋ ji nʼtɛ a i nʼpa míŋ cɛfan, ntiŋ fa a miiri a yɛri ki bira ki, nka ntiŋ a yɛri bataa wɔri Kirinŋ tɛ. Ntiŋ i a kpinkpisuu ki shib jibi woo jibi, ntiŋ i nʼpa míŋ cɛfan. 24 Sabu nwɔ̀tiŋ yɔ nʼtɛ a i a yɛri ki ɲinita ki mwu, nintiŋ a bɔni nʼnu. Nka nwɔ̀tiŋ bɔni a ɲinita ki ru míŋ bira, ntiŋ a a ɲinita ki mwu. 25 Juniɲa ki ru finŋ bataa kilamaan na nfɛnŋ shɔ konanmini sun, a ntiŋ bɔni a ɲinita ki ru, walima a ntiŋ a yɛri ki ɲini ki haliki? 26 Niŋ ki ra, a nwɔ̀tiŋ ɲaankwun konaŋ kiri ɲaanna, ntiŋ i a kaan míŋ fa n’wɔ́ wulu kiri tɛ, míŋ Koŋ Danshuru ki na na waarinŋ wɔ̀ ru n’wɔ́ nɔɔri ki ru, ŋì i bo nʼTiŋ ki fa mɛlɛkɛn wɔlinŋ kiri wɔ ki sun, míŋ a na ɲaankwun nintiŋ wu. 27 Sɛli ki ra, míŋ a nʼbi abɛ́ɛ́ tɛ nʼtu, nʼbɛɛ ri abɛ́ɛ́ kanfɛ kwumaŋ, kí a beeni Kirinŋ wɔ Masabi ki jabali fyewu ki.»
Yesu awɔ nɔɔri ki ji-i
(Matiyu 17:1-8; Maraka 9:2-8)
28 Sunŋ fulupɔni bishi fwuudemaan niŋ wulu bimaan kiri kɔɔtɛ, Yesu i tiri Pyɛɛri fa Yuhana niŋ fa Yakuba wu a fan. Kí i tunpa tɔnŋ bɛɛ sun, ntiŋ i ta Kirinŋ nafɛ. 29 Yesu tu-i Kirinŋ nafɛ ki ra, ntiŋ ɲaanfɛ ki i rapwulu, ntiŋ sun juulinŋ kiri i fɔɔ pɛlipɛli, yìrì i cucu-ri. 30 Mìŋ manaanŋ tenŋ ki ru, shuru fuuli bɛɛ i tu, kí fa ntiŋ i wulu bi-ri: niŋ ni wuru Kirinŋ wɔ cintɔnŋ ni i, Musa fa Eli. 31 Kirinŋ nɔɔri ki wuru shuru fuuli ka sun. Yesu wuru ra ta Kirinŋ saku ki rafaa ɲaan wɔ̀ tɛ Yerusalɛmu ninwɔ̀ wuru ntiŋ beŋ ki, ntiŋ kwuu ki ŋmɛni ki niŋ fa ntiŋ tunpa ki Kirinŋ tɛ ki, kí fa ntiŋ wuru wulu bi-a niŋ ni sun. 32 Pyɛɛri fa a kaashi kiri ɲinintanmaan kiri i ŋmɛni, kí i Yesu fa shuru fuuli ka tumaan ki nɔɔri ki ja. 33 Niŋ shuru fuuli ki ji-a arì san Yesu tɔntɛ waarinŋ wɔ̀ ru, Pyɛɛri i nʼbi: «Kalimɔɔ, yibɛ̀ɛ̀ jimaan ki kwumaŋ, niŋ pari-i dɛ! A ncusun yi bwɔ byaŋ namɔni kwumaŋ: abɔ́ɔ́ tenŋ, Musa wɔ tenŋ, niŋ fa Eli wɔ tenŋ.» Ntiŋ wuru awɔ wulu bimaan ki kɔri tɔ-a ki.
34 Pyɛɛri tu-i niŋ wulu ki bi-a ninkunŋ, loŋ sinaŋ i jɛri, ŋì i na kí sunla. Niŋ mamaan ki i kɛmi de Pyɛɛri fa a kaashi kiri ru. 35 Wulu bɛɛ i po loŋ ki ru, ŋì i nʼbi: «Ka yɔ míŋ Danshuru ki i, míŋ nwɔ̀ ɲaannashi-i. Á a tɔɔnyeka shɔ nʼtɛ.» 36 Niŋ wulu bimaan ki kɔɔtɛ, kalindaŋ kiri koŋ tɔri ja Yesu tenŋ ciniŋ ki. Kí ɲaniŋ finŋ woo finŋ ja-i niŋ waaci ki ru, kí i niŋ bataa tu arì ciiru, kí nʼtɔri nakali koŋ tɛ ki.
Yesu ɲinijɛ bɛɛ kalikali po san-i daŋ bɛɛ ru.
(Matiyu 17:14-18; Maraka 9:14-27)
37 Niŋ sisarifuluntɔnŋ ki, Yesu fa awɔ kalindaŋ kiri i jɛri san tɔnŋ ki sun. Konaŋ mwɔɔnna i na ntiŋ ŋununafu. 38 Shuru bɛɛ yaalinpo wulu i jɔrɔkɔ konaŋ ki ru: «Kalimɔɔ, míŋ i abɛ́ɛ́ rafɛ-a, á nʼdanshuru ki shɛɛli nʼgbɛ, mìŋ tenŋ pe ki yɔ míŋ gbɛ daŋ i. 39 Ɲinijɛ bɛɛ yɔ tu-a bo-a wú ru. A nʼja bo wú ru, ŋì i wú yaalinpo-a manaanŋ tenŋ nu, ŋì i wú shi fɛɛn, wú daru kankanŋ ki i po-ri. Nʼpo sanmaŋ di wú ru ki, ŋì i wú yɛli-la sun, ŋì i kila, ŋì i po san wú ru. 40 Míŋ abɔ́ɔ́ kalindaŋ kiri rafɛ-i, tu kí ɲinijɛ ka kalikali, nka kí so ki.»
41 Yesu tu: «Abɛ́ɛ́ jiintɔnŋ kɔniŋ, abɛ́ɛ́ juu-u, á bili-la Kirinŋ na ki. Míŋ a tu abɛ́ɛ́ fan, ŋí i abɔ́ɔ́ bi kiri kwun nʼnu fɔ waarinŋ danwɔ ru, á i na bili míŋ na?» Ntiŋ i nʼbi daŋ ki tiŋ ki tɛ: «Na nʼdanshuru ki wu kwumaŋ.» 42 Kí myɛ daŋ ki wu Yesu tɛ waarinŋ wɔ̀ ru, ɲinijɛ ki i bo daŋ ki ru, ŋì i nʼyuuyuu, ŋì i nʼshi fɛɛn fwuniŋ sun. Nka Yesu i fali ɲinijɛ ki sun, ntiŋ i nʼkalikali po san daŋ ki ru, daŋ ki i kene, ntiŋ i nwɔ̀ri a tiŋ ki tɛ. 43 Koŋ finŋ woo finŋ wuru niŋ mani nu, Kirinŋ wɔ so sinaŋ ki i bo niŋ ni bataa tɔnŋ sun.
Yesu i a beŋ ki wulu bi-a sɛbɛ
(Matiyu 17:22-23; Maraka 9:30-32)
Ŋì i konaŋ ki bataa tu kaaba-a Yesu wɔ bi mamaan ki sun, ntiŋ i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: 44 «Míŋ a nwɔ̀ bi abɛ́ɛ́ tɛ dɔnsaŋ, á a tɔɔnyeka shɔ niŋ tɛ, á i nʼtu a ɲakili la: Kí a ta Koŋ Danshuru ki de koŋ jɛ kiri gbɛfɛ.» 45 Nka Yesu wɔ wulu ki wuru nwɔ̀ bi-a, kí niŋ tɔ-ri ki, sabu nʼkɔri ki radumaan wuru-i kí sun, niŋ na kí so nʼtɔ-i ki, niŋ fa kí so-ri Yesu ranɔri-i wulu ka kɔri ki sun kɛmi ki gbɛɛra ki.
Nkɛnŋ konaŋ kiri ru sinaŋ ki i Kirinŋ gbɛ?
(Matiyu 18:1-5; Maraka 9:33-37)
46 Sɔsɔɔlinŋ i jɔrɔkɔ kalindaŋ kiri faninmwuŋ ɲakilila ka sun tu: nkɛnŋ tenŋ a ji arìbɛ̀ɛ̀ bataa ru koŋ sinaŋ ki i? 47 Yesu kí ɲakilila ki wɔ̀ tɔ-i, ntiŋ i daŋ bɛɛ pa tu a tɔntɛ. 48 Ntiŋ tu kí tɛ: «Konwɔ́tiŋ yɔ ka daŋ pyaanŋ ka bishi paka shɔ-a míŋ bira, ntiŋ míŋ paka shɔ-i. Konwɔ́tiŋ míŋ paka shɔ, ntiŋ míŋ cintɔnŋ ki paka shɔ-i. Abɛ́ɛ́ faninmwuŋ, nwɔ̀tiŋ a tu-i, ntiŋ i ji abɛ́ɛ́ bataa ru koŋ pyaanŋ ki i, nintiŋ ki yɔ koŋ sinaŋ ki i.»
Konwɔ́tiŋ abɛ́ɛ́ ɲa ki, nintiŋ yɔ abɛ́ɛ́ wu u
(Matiyu 9:38-40)
49 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu wɔ kalindaŋ wɔ̀ tɔ yɔ tu Yuhana, niŋ i wulu ki shi, ntiŋ i nʼbi tu: «Yɔ̀ɔ̀ kalimɔɔ, yibɛ̀ɛ̀ koŋ bɛɛ ja-i, ntiŋ i ɲinijɛ ri kalikali-li abɛ́ɛ́ tɔ ra, yibɛ̀ɛ̀ tu ntiŋ nʼtɔnbo, sabu yibɛ̀ɛ̀ nʼtɔ-i tu yibɛ̀ɛ̀ bɛɛ i ki.» 50 Nka Yesu tu Yuhana tɛ: «Á fa ntiŋ nasuu san nʼsun ki, sabu konwɔ́tiŋ abɛ́ɛ́ ɲa ki, nintiŋ yɔ abɛ́ɛ́ wu u.»
Samaritɔnŋ kiri arì kaan Yesu tɛ
51 Yesu tunpa Kirinŋ tɛ waari ki wuru myɛ na-a, ntiŋ tu nʼji ɲaan woo ɲaan tɛ afinŋ kakan a i ta Yerusalɛmu. 52 Ntiŋ i cintɔnŋ ni bo ta a jɛŋ. Niŋ ni ta-i so Samari kili bɛɛ ra, kí tu arì a jɛrimaŋ ceeli ntiŋ tɛ. 53 Samaritɔnŋ kiri i arì kaan ntiŋ jɛri sun arì gbɛ, sabu ntiŋ wuru ta-a Yerusalɛmu. 54 Yesu wɔ kalindaŋ kiri niŋ nama-i waarinŋ wɔ̀ ru, Yuhana fa Yakuba tɔnŋ i kwulu, kí tu: «Ŋuntiŋ, abɛ́ɛ́ ra a nʼtu, yibɛ̀ɛ̀ i nʼbi, tu tuu jɛri po kirinpɔli ki ra, ŋì i kí bataa kilɛn ki wa?» 55 Yesu i a rapwulu ntiŋ i jɛbi kí gbɛ.c 56 Niŋ kɔɔtɛ, kí i de tiri kili tɔri ra.
Ŋi i nʼkaan finŋ bataa tɛ, ŋì i nʼpa Yesu cɛfan
(Matiyu 8:19-22)
57 Ŋì i kí tu saa ki fan, koŋ bɛɛ i nʼbi Yesu tɛ: «A abɛ́ɛ́ ta mani woo mani nu, míŋ a ta abɛ́ɛ́ fan.» 58 Yesu tu ntiŋ tɛ: «Nʼtɔ tu, ta juunkwuu ri gbɛ, foo i ji ɲaannaanŋ ni gbɛ, nka mani Koŋ Danshuru ki gbɛ awɔ ki.»d
59 Yesu i nʼbi koŋ tɔri tɛ: «Nʼpa nʼcɛfan.» Nka niŋ koŋ ki tu ntiŋ tɛ: «Ŋuntiŋ, á ncusun ŋí ta nʼtiŋ ki kwuu ye sun.» 60 Nka Yesu tu ntiŋ tɛ: «Ncusun konkwuu kiri arɔ̀ɔ̀ konkwuu kiri ye, miŋ kɔniŋ, miŋ ta Kirinŋ wɔ Masabi ki sunjo.» 61 Nʼtɔri tu Yesu tɛ: «Míŋ a nʼpa miŋ cɛfan, Ŋuntiŋ, nka ncusun ŋí i ta nʼbi n’wɔ́ kaniŋ suntɔnŋ kiri tɛ sun.» 62 Yesu tu niŋ tɛ: «Nwɔ̀tiŋ yɔ naanjikaannama ki tɔnpa-a kɔɔtɛ shɛɛli wu, niŋ ntiŋ a so ji-i baaramatɔnŋ i Kirinŋ wɔ Masabi ki ru ki.»