Yesu cɛfantɔnŋ kiri
8
1 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu wuru ta-a kili sinaŋ kiri fa kili pyaanŋ kiri ra, ntiŋ i Kirinŋ wɔ Masabi ki Wulujii ki bi-ri kí tɛ. Ntiŋ wɔ kalindaŋ bwununfuuli ki wuru ntiŋ fan. 2 Niŋ fa mari dama wuru ntiŋ fan sɛbɛ, ntiŋ ɲinijɛ ri kalikali po san wuru nwɔ̀ri ru, niŋ fa ntiŋ nwɔ̀ri kene wuru i. Mari bɛɛ wuru niŋ ni nu, tu Makidala Mariyamu, Yesu ɲinijɛ jɔnpɔni kwɔ po san wuru niŋ nu. 3 Mari tɔri wuru maŋ, tu Yahanɛ, ninwɔ̀ wuru Ɛrɔdia wɔ nafulu nakparitɔnŋ Kunsa wɔ mari i. Mari tɔri wuru nʼmaŋ sɛbɛ, nwɔ̀ tɔ wuru tu Sunsani, ŋì i bo mari mwɔɔnna tɔri ri sun. Niŋ ni bataa wuru ye-a Yesu fa awɔ kalindaŋ kiri tɛ arì gbɛfɛfinŋ ni wu.Yesu Ɲaanjiwulu wɔ̀ bi-i bilantu bi ki sun
(Matiyu 13.1-9; Maraka 4.1-9)
4 Konaŋ kiri wuru po-a kili kiri bataa ra, kí i ta-ri Yesu tɛ. Jibi bɛɛ, koŋ mwɔɔnna i na arìmaŋ kila ntiŋ kɛlinŋ na, ntiŋ i ka wulusuntalinŋ ka bi kí tɛ: 5 «Koŋ bɛɛ ta-i awɔ bilantu ɲɛɛn, ŋì i ntiŋ tu bilantu ki ɲɛɛn-na, bilandaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn saa tɔnna. Saa fwuudetiiri i niŋ ni shɛ arì kanŋ fɛ, ɲaannaanŋ ni i na yìrì shi fɔn. 6 Bilandaŋ kiri bɛɛ ri i ta fɛɛn faamaŋ sun. Niŋ ni shɛnpo-i waarinŋ wɔ̀ ru, yìrì i furu shuu, sabu yìrì manfili kila ki. 7 Bilandaŋ tɔri ri i ta fɛɛn cii ri faninmwuŋ, niŋ cii kiri fa bilaŋ shɛn ki i jɔrɔkɔ arìmaŋ fan. Cii kiri i arì la bilaŋ shɛn ki sun. 8 Nka bilandaŋ tɔri ri i ta fɛɛn pwɔkulinŋ jii ru. Niŋ ni i shɛnpo, yìrì i kaarinŋ ni pa. Kaarinŋ tenŋ tenŋ ki fɔn i daŋ yaataanŋ taanŋ pa a ra.» Yesu i nʼbi sɛbɛ: «A wulu lama tɔɔn ni ji nwɔ̀tiŋ gbɛ, ntiŋ ka wulu ka ramaka shɔ dɛ!»
Yesu wɔ wulusuntalinŋ ki bi ŋuŋ ki
(Matiyu 13.10-17; Maraka 4.10-12)
9 Yesu wɔ kalindaŋ kiri i ntiŋ nanɔri awɔ wulusuntalinŋ ki kɔri ki sun. 10 Ntiŋ tu kí tɛ: «Kirinŋ wɔ Masabi ki ɲaantɔ gonto ki wɔri-i abɛ́ɛ́ kiri tɛ, nka nʼɲaan yɔ bi-a koŋ tɔri kiri tɛ wulusuntalinŋ lu, nwɔma,
kí i maannashɛɛli, nka kí fa nʼja ki
kí i nʼnama, nka kí fa nʼdaŋ tɔ ki.
Yesu wulusuntalinŋ ki kɔri ki bi-i
(Matiyu 13.18-23; Maraka 4.13-20)
11 Míŋ wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i, niŋ kɔri ki yɔ ka a: bilantu ki yɔ Kirinŋ wɔ wulu ki i. 12 Kpeeri yɔ maŋ, nwɔ̀ri yɔ miŋ tu saa tɔnna ni, bilandaŋ ki fɛɛn wɔ̀ ru. A niŋ koŋ kiri Kirinŋ wɔ wulu ki rama, Shitaanni ki i na-a nʼbataa kini po san kí ciiru, nwɔma kí fa na bili Kirinŋ wɔ wulu ki ra, niŋ i kí mwu ki. 13 Koŋ tɔri ri i ji miŋ tu faamaŋ ni, a kí Kirinŋ wɔ wulu ki rama, kí i yɔ nʼpa-a ciirudibi wu, nka ŋì sɔɔmaŋ kila-a kí tɔnŋ kiri na ki. Kí i bilinabi ki ma-a waarinŋ pyaanŋ nu, nka yɛlinŋ pyaanŋ bo kí sun, kí i bilinabi ki tɔnbo-a. 14 Koŋ tɔri ri i ji nʼmaŋ sɛbɛ, nwɔ̀ri yɔ miŋ tu ciimaŋ ni. A niŋ ni Kirinŋ wɔ wulu ki rama waarinŋ wɔ̀ ru, ciirufɔnɔbi kiri fa nafulubi ki fa firi dintɛbi kiri i na-a arì la nʼsun, fɔ ŋì i kɔ́ɔ́ bilinabi ki li. Ŋì i ji-a miŋ tu bilaŋ wɔ̀ furu-i, ŋì i a daŋ ki sobali tu. 15 Niŋ bataa kɔɔtɛ, konaŋ kiri bɛɛ ri i ji maŋ, nwɔ̀ri yɔ miŋ tu pwɔkulinŋ jii. A niŋ ni Kirinŋ wɔ wulu ki rama, kí yɔ nʼpa-a sɔbɛ fa ciirufɔɔbi wu. Niŋ ɲaan ki tɛ, kí i arì cɛrukɔli-la, fɔ kí i Kirinŋ dintɛbi ki ma-ni waarinŋ bataa ru.»
Yesu wulusuntalinŋ wɔ̀ bi-i lanpaŋ cumaan bi ki sun
(Maraka 4.21-25)
16 Yesu i nʼbi kí tɛ sɛbɛ: «Koŋ lanpaŋ cu-a, ŋi i finŋ la nʼsun, walima ŋi i nʼsɔɔ bilifinŋ fɛ ki. Nka nʼyɔ cu sɔɔ-ra finŋ sun, nwɔma koŋ wɔ̀ri ra de fu ki ru, kí i so nʼsarinŋ ki ja-i. 17 Finŋ woo finŋ nadu-i, niŋ ni bataa ra na po taanna jibi bɛɛ. Gonto tɔri tenŋ maŋ, tu nwɔ̀ a na tu pobali manisarinŋ tɛ ki. 18 Niŋ na, abɛ́ɛ́ yɔ wulu wɔ̀ rama-a míŋ gbɛ, á nʼpaka shɔ dɛ! Sabu finŋ yɔ nwɔ̀tiŋ gbɛ, nʼbɛɛ ra na bo niŋ sun, finŋ nwɔ̀tiŋ gbɛ ki, ntiŋ ɲakilila tu nʼpyaanŋ nwɔ̀ afinŋ gbɛ, niŋ fɔn a na mwusan ntiŋ wu.»
Yesu jifinŋ kiri fa ntiŋ tindaŋ sɛlisɛli kiri nkɛnŋ ni?
(Matiyu 12.46-50; Maraka 3.31-35)
19 Yesu wuru mani wɔ̀ ru, ntiŋ ɲiŋ ki fa ntiŋ pwaŋ kiri i ta niŋ mani nu, nka konaŋ ki mwɔka jɛ ki, kí so arì kpari-i ntiŋ tɛ ki. 20 Nʼbɛɛ ri i nʼbi Yesu tɛ: «Miŋ ɲiŋ ki fa nʼpwaŋ kiri tu-i taanna, kí i nʼtɛ á i a maŋ ja.» 21 Yesu i kí rupwulu: «Míŋ ɲiŋ ki fa míŋ pwaŋ kiri yɔ kpeeri, nwɔ̀ri yɔ Kirinŋ wɔ wulu ki rama-a, kí i nʼpo-ri a saa tɛ.»
Yesu yɔ kirinŋ faa sinaŋ ki kaalipa-a
(Matiyu 8.23-27; Maraka 4.35-41)
22 Jibi bɛɛ, Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: «Yi fwuu po baa ki kuŋ nu.» Kí i de buŋ bɛɛ ru, kí i tiri. 23 Ŋì i kí tu ju ki ɲaanna buŋ ki ru, Yesu i a bili, ntiŋ i ɲinintan. Pyaanniŋ, kirinŋ faa sinaŋ i jɔrɔkɔ. Faa ki i ju ki saa bo buŋ ki ru. Ju ki mwɔka jɛ ki buŋ ki ru, fɔ nʼwuru nfaanna jɛri-i kí wu baa ki ru. 24 Niŋ ɲaan ki tɛ, kalindaŋ kiri i arì kpaan Yesu tɛ, kí i ntiŋ ŋmɛni, kí i nʼbi: «Kalimɔɔ, kalimɔɔ, yibɛ̀ɛ̀ ra beeni ju ki ru ka a dɛ!» Yesu i ŋmɛni, ntiŋ i jɛbi faa ki fa jukwululuŋ kiri gbɛ. Faa ki i tu, jukwululuŋ kiri i sunjɛri pilɛ! 25 Niŋ kɔɔtɛ, Yesu i nʼbi awɔ kalindaŋ kiri tɛ: «Abɔ́ɔ́ bilinabi ki da gbɛ?» Kɛmi i de kalindaŋ kiri ru, ŋì i bo kí fɔn tɔnŋ sun, kí i arìmaŋ nanɔri-ri: «Ee! Ka koŋ ka a koŋ kwuru danwɔ, fɔ ntiŋ i fali-li faa ki fa jukwululuŋ kiri fɔn sun, yìrì i nʼtu-ri ntiŋ wɔ̀ ra?»
Yesu ɲinijɛtiŋ bɛɛ kene-i
(Matiyu 8.28-34; Maraka 5.1-20)
26 Yesu fa awɔ kalindaŋ kiri i ta so Gerasatɔnŋb kiri wɔ kɛniŋ ki ru, Galile ɲaninkilennu, baa ki kɔɔtɛ. 27 Yesu jɛri po san-i buŋ ki ru mani wɔ̀ ru, shuru bɛɛ i bili, niŋ i ntiŋ ŋununafu. Ɲinijɛ ri wuru bo-a niŋ shuru ki ru. Ŋì waaci ŋmani po wuru kɔ, ntiŋ wuru juulinŋ bo-a a sun kili ki, niŋ fa ntiŋ wuru san-a fu ru ki. Ntiŋ sɔɔmaŋ ki wuru saali li lu. 28 Ntiŋ Yesu ja-i waarinŋ wɔ̀ ru, ntiŋ i yaalinpo, ntiŋ i a saa fɛɛn Yesu kanŋ fɛ, ntiŋ i nʼbi faan na: «Nfɛnŋ míŋ fa miŋ faninmwuŋ Yesu, Sobataatiŋ Kirinŋ Danshuru? Míŋ i miŋ nafɛ-a, fa nʼɲaanfɛkwulu ki.» 29 Shuru ki wuru niŋ bi-a, sabu Yesu wuru nʼbi-a tu ɲinijɛ ki po san ntiŋ nu. Ɲinijɛ ki wuru tu-a bo-a ntiŋ nu. A niŋ ma-ni, kí wuru jɔlɔkɔ sɔɔ-ra, kí i ntiŋ gbɛ kiri fa ntiŋ kanŋ kiri kɔli, nwɔma ntiŋ fa tiri mani tɔri ru ki. Nka ntiŋ wuru jɔlɔkɔ kari bataa cɛn san-a a ra, ɲinijɛ ki i tiri-ri ntiŋ wu jaŋ fan. 30 Yesu i nanɔri tan: «Miŋ tɔ ki dɔɔkunŋ?»
Ntiŋ tu: «Kwuru sinaŋ i.» Koŋ ki niŋ bi-i, sabu ɲinijɛ mwɔɔnna wuru ntiŋ nu. 31 Ɲinijɛ kiri i Yesu rafɛ, tu ntiŋ i fa arì kwɔ bo ta arì ɲaanfɛkwulu kukutac ki ru ki.
32 Cɛ kwuru sinaŋ bɛɛ wuru a nu-a tɔnŋ ki yalaka ru maŋ. Ɲinijɛ kiri i Yesu rafɛ tu, ntiŋ i ncusun arì ta de niŋ cɛ kiri ru. Ntiŋ i a tu niŋ na. 33 Niŋ ɲaan ki tɛ, ɲinijɛ kiri i po san koŋ ki ru, yìrì i ta de cɛ kiri ru. Cɛ kiri i giri jɔrɔkɔ, yìrì i ta arì kee baa ki ru, ju ki i yìrì bataa nu.
34 Cɛ faa kiri niŋ bi mamaan kiri ja-i waarinŋ wɔ̀ ru, kí i bili ta niŋ nakali kili ki fa a tonfan jasa kiri ra. 35 Konaŋ kiri i po, kí i ta bi mamaan ki rufɔɔ. Ɲinijɛ kiri po san wuru koŋ wɔ̀ ru, kí i ta fa niŋ sɔɔ wu Yesu tɔntɛ, juulinŋ i ji ntiŋ sun, niŋ fa ntiŋ ɲakili ki rafaamaan i ji-i. Niŋ na, kɛmi i de kí bataa ru. 36 Koŋ wɔ̀ri koŋ ki keneka ɲaan ki ja-i, niŋ ni wuru nʼɲaan bi-a kí tɛ. 37 Niŋ na, Gerasa mari ki ru tɔnŋ kiri bataa i na nʼbi Yesu tɛ, tu ntiŋ po san arɔ̀ɔ̀ mani ki ru, sabu kɛmi sinaŋ de wuru kí ru. Ntiŋ i de buŋ ki ru, tu a ra a pwulu. 38 Koŋ kenemaan ki i Yesu rafɛ, tu a ra ta ntiŋ fan. Nka Yesu tu: 39 «Nʼpwulu n’wɔ kili ki ra, Kirinŋ bi sinaŋ wɔ̀ ma-i miŋ tɛ, ŋi i ta niŋ nakali.» Niŋ ɲaan ki tɛ, Yesu bi sinaŋ wɔ̀ ma wuru ntiŋ tɛ, ntiŋ i ta niŋ nakali kili ki mani ki bataa ru.
Yesu mari bɛɛ kene-i, ntiŋ i maannaanŋ bɛɛ kwuu ŋmɛni
(Matiyu 9.18-26; Maraka 5.21-43)
40 Yesu a pwulu po-i baa ki kɔɔtɛ waarinŋ wɔ̀ ru, konaŋ kiri i ntiŋ ŋununafu ciirudibi wu, sabu kí bataa wuru ntiŋ suu-ra. 41 Shuru bɛɛ wuru maŋ, nwɔ̀ tɔ wuru tu Yayirɔsi. Yawutu kiri wɔ kalinfu ki jɛntɔnŋ ki wuru i. Niŋ i na a fɛɛn Yesu fɛ, ŋi i ntiŋ nafɛ, tu ntiŋ ta awɔ mani nu. 42 Sabu danmari tenŋ pe wuru ntiŋ gbɛ, nwɔ̀ jiri bwununfuuli bishi kila wuru kɔ. Niŋ maannaanŋ ki kira wuru fɔ níŋ nfaanna beeni.
Yesu tirira ki niŋ mani nu, konaŋ ki fɔɔn wuru ntiŋ nu a kɛlinŋ ki fɔn tɛ, fɔ kí i arì la-ri ntiŋ sun. 43 Mari bɛɛ wuru maŋ, juwu kɔbali bo wuru nmari sun. Niŋ kira ki jiri bwununfuuli kila wuru nmari ra kɔ. Nmari a gbɛfɛ jalinŋ ki bataa kɔ wuru janmatɔnŋ kiri tɛ, nka nʼtɔri tenŋ so nmari kene-i ki. 44 Nmari i a kpari Yesu tɛ, nmari i po ntiŋ kɔɔtɛ, nmari i a gbɛ pa ntiŋ sun juulinŋ ki tɔnŋ ki ra. Mìŋ manaanŋ tenŋ ki ru, juwu ki i nukwuru. 45 Yesu i nanɔri tan: «Nkɛnŋ a gbɛ pa míŋ na?» Koŋ bataa tu afinŋ myɛ ntiŋ na ki. Niŋ na, Pyɛɛri i nʼbi: «Yibɔ̀ɔ̀ kalimɔɔ, konaŋ ki fɔɔn abɛ́ɛ́ ru ɲaan wɔ̀ tɛ, abɛ́ɛ́ niŋ ja-a ki wa?» 46 Yesu tu: «Sɛli yɛ, nka koŋ a gbɛ pa-i míŋ na, sabu míŋ ja-i n’tu mɔ́ɔ́n so ki bɛɛ po.» 47 Mari ki nʼja-i tu afinŋ a so a radu-i kili ki, nmari i sɛrɛsɛri na a kwushiri Yesu fɛ. Nmari a gbɛ pa-i Yesu wɔ juulinŋ ki ra ŋuŋ wɔ̀ ra, niŋ fa nmari kene-i manaanŋ tenŋ nu ɲaan wɔ̀ tɛ, nmari i niŋ ɲaan bi ntiŋ tɛ konaŋ ki ɲaanna. 48 Niŋ na, Yesu tu nmari tɛ: «Nʼdanmari, mɔɔn bilinabi ki nʼkene-i. Kirinŋ de nʼshɔɔrinŋ wu.»
49 Ŋì i Yesu tu niŋ wulu ki bi-a, cintɔnŋ i po Yayirɔsi wɔ mani ki ru, ŋì i na bi ntiŋ tɛ: «Miŋ danmari ki beeni-i kɔ, fa kalimɔɔ ki yɛli kili ki.» 50 Yesu i niŋ bimaan ki rama, ntiŋ i nʼbi Yayirɔsi tɛ: «Fa kɛni ki, miŋ bili bantenŋ tan míŋ na, miŋ danmari ki a kene.» 51 Kí so-i Yayirɔsi wɔ mani ki ru waarinŋ wɔ̀ ru, Yesu ncusun koŋ de a fan ki, duu Pyɛɛri, Yuhana, Yakuba niŋ fa daŋ ki tiŋ ki fa nʼɲiŋ ki. 52 Koŋ bataa wuru a makwulu wulu bi-a, kí i ŋuntan-ni daŋ ki kwuu ki sun. Yesu tu kí tɛ: «Á fa ŋuntan ki, daŋ ki beeni ki, nʼyɔ ɲinintan-a.» 53 Konaŋ kiri wuru yɛtan bo-a ntiŋ sun, sabu kí nʼtɔ wuru tu maannaanŋ ki beeni kɔ. 54 Nka Yesu i maannaanŋ ki pa a gbɛ sun, ntiŋ i nʼbi nʼtɛ: «Nʼdaŋ, jɔrɔkɔ!» 55 Maannaanŋ ki ɲini ki i a pwulu de nʼnu, ŋì i jɔrɔkɔ mìŋ manaanŋ tenŋ ki ru. Ntiŋ tu kí nufinŋ wɔri nʼtɛ. 56 Niŋ i bo daŋ ki jifinŋ kiri tɔnŋ sun, nka Yesu i nʼbi furu kí tɛ, tu kí fa bi mamaan ka tɔri tenŋ nakali koŋ tɛ ki.