Lúkà 7

Yèésù gba arú-sɔ́dzà-kã̀ si náàyɛ̀

Náànyì-kíbí Yèésù fɔ afɔ̀ nyɛ̀ŋɛ̀ ŋa fú èrò#ɛ́ tã́#á, ó ǹɖe, tsí wáa lɔ ńǹlú-Kàfànàwú. 2 Ńǹlú#ɛ́, ɔ̀gã́-sɔ́dzà-ilɛ̀-Rómà†-kã̀ wà bɛ̀. Àledzò ní ó dzɛ́#ɛ́, tsí arú-kã̀ wà nɔ́wɔ́‐ɛ̀. Kà dzɛ́ ńǹɖì-arú#ɛ́ gìɖì. Ńǹwèrè nyɛ̀ŋɛ̀#ɛ́, ara tó arú#ɛ́ si títí ó bòkó kú.

3 Tsí kíbí ó gbɔ́ ìdzã̀mà-Yèésù#ɛ́, ó kpe onùgbó-ìlú#ɛ́ kã̀ŋa, tsí ó bɛ̀ ŋá ní ká lɔ ńɖi-Yèésù fú òŋu, tsí ká lɔ káà wí fúu ní kó wáa gba arú-òŋu#ɛ́ fú òŋu ɖé.

4 Tsí onùgbó ŋa#á lɔ. Kíbí à tó ńɖi-Yèésù#ɛ́, à wà tsìkálɛ̀ fúu, tsí wà le oŋù si ńnɛ̀ kũkũ ní: Ó dzɔ ní kó mɔ́wɔ́ gbè fú sɔ́dzà#á. 5 Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, náa dzáfɔ̀-ìlú#ɛ́ títí òŋu gìɖì ní malé-ìkpàɖé-ɔma-Ìyúɖà ŋa† fú àŋa#á.

6 Ńbɛ̀ɛ́, Yèésù ǹɖe, tsí dzì nɔ́ɔ̀nà làkóò bá ŋa. Tsí kíbí à sɔ́má-ilé#ɛ́, ɔ̀gã́-sɔ́dzà ŋa#á ti bɛ ídza‐ɛ̀ kã̀ŋa ró ní ká lɔ káà wí fúu ní: Ɔ̀gá! Kó máa réré ɖɔ́kpɔ fú ara‐ɛ̀ ní òŋu bàa ńlé-òŋu. Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, òŋu kò dzɔ kó wá ńlé-òŋu. 7 Bɛ́ɛ̀ ké ní òŋu kò dzɔ òŋu kó nyáa wá ńɖɔ̀‐ɛ̀ gbo#ɛ́. Ńnɛ̀ ní òŋu bɛ ɔ̀nyà ŋa wá fúu#ɛ́. Ó ɖi, kó tsóŋù gé, tsí àrɔ̃̀#ɛ́ kó tu arú-òŋu. 8 Ó ɖi, òŋu ká-òŋu, onùgbó-òŋu ŋa wà, tsí wà kã́rũ-òŋu, tsí òŋu gbo, òŋu dzɛ́ onùgbó fú sɔ́dzà kã̀ŋa, tsí wà kã́rũ-ŋa. Bí òŋu wí fú sɔ́dzà-kã̀ ní kó lɔ ńbí, náa lɔ. Bí òŋu wí fú ɔ̀kã̀ gbo ní kó wá, náa wá. Tsí bí òŋu ɖá itsɛ́-kã̀ fú arú-òŋu ní kó tse, náa tseé.

9 Kíbí Yèésù gbɔ́ afɔ̀ nyɛ̀ŋɛ̀#ɛ́, ó tsàlá fúu héŋú, tsí ó nyí, tsí wà wí fú ɛnɛ yèé ŋa tsɛ́ kì, tsí wà tɛ̀ náànyì‐ɛ̀#ɛ́ ní: Òŋu wà wí fú ŋa ní fee, ńǹlú-Ìsàràyɛ́lì†#ɛ́ gìɖì gbo, òŋu kò rí ɔ̀nyà-kã̀ kpókpó, tsí kó nɛ́ àkaralé tó bɛ́ɛ̀ wòrí.

10 Ńbɛ̀ɛ́, adzíkɔ̀-sɔ́dzà ŋa#á, à sɛ̃̀ bɔ̀ lɔ ńlé, tsí kíbí à tó ńlé#ɛ́, à rí ní àkɔ̃̀rɔ̃̀#ɛ́ ti wà nábarakpá si. Àrɔ̃̀‐ɛ̀#ɛ́ tùú kpó.

Yèésù dzí ɔma-okpó-kã̀ ti náàŋírĩ-òkú ŋa wá náyé

11 Náànyì-bɛ́ɛ̀#ɛ́, Yèésù ǹɖe, tsí ó lɔ ńǹlú-kã̀. À náa kpe ìlú#ɛ́ ní Nàyínì. Tsí ɔmatsɛ́‐ɛ̀ ŋa òŋu ɔ̀nyà kpíkpɔ̀ kã̀ŋa wà tɛ̀ náànyì‐ɛ̀. 12 Tsí kíbí ó bòkó wɔ̀ ńǹlú#ɛ́, ńǹɖì-bɛ̀ gbòkã́#á, ó kpàɖé ɔ̀nyà-ìlú#ɛ́ kã̀ŋa, tsí à kɛ́ òkú-kã̀ wáa làkóò káà rì. Òkú#ɛ́ dzɛ́ ɔma-okpó-kã̀ ni. Tsí ɔma-ɔnɔkɛ̃̀ɛ̃ ɔ̀kã̀ntso nyɛ̀ŋɛ̀ gé ní ó bí#ɛ́. Ɔ̀nyà kpíkpɔ̀ tɛ̀ náànyì-okpó#ɛ́, tsí à gbɛ̃́ɛ̃ wáa làkóò káà ri òkú-ɔma‐ɛ̀#ɛ́ báa.

13 Kíbí Ɔlá-wa rí okpó#ɛ́, inɔ́‐ɛ̀ nyɔ́ɔ, tsí ó wà wí fúu ní: Kó máa sɔkṹ ró.

14 Tsí ó rɛ̃̀ lɔ káà mɔ́wɔ́ kã bànkàrá yèé à ń kɛ́ òkú#ɛ́ wáa làkóò#ɛ́, tsí ɛnɛ yèé kɛ́ òkú#ɛ́ wáa làkóò ŋa#á ɖóro. Tsí Yèésù tsóŋù, tsí ní: Ɔmɔ̀tsɔ́, ǹ wà wí fɛ́ɛ ní ǹɖe!

15 Tsí ńǹɖì-bɛ̀ gbòkã́#á, òkú#ɛ́ ǹɖe, tsí kpé ìnyɛ̀ wíwí. Tsí Yèésù gbɛ̃́ɛ̃ bɔwɔ́-ìná‐ɛ̀.

16 Tsí odzo tse ɔ̀nyà ŋa kpó, tsí ó mù ŋá, tsí à wà nyɛ Ɔ̀ɖáyé, tsí wà fɔ̀ ní: Agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀† lákṹ-kã̀ wá náàŋírĩ-àŋa nɔ́mbɛ́. Ó ɖi, Ɔ̀ɖáyé wá ńɖi-tɛ̀ɛ̀ ŋa, tsí kó wáa mɔ́wɔ́ gbè fú ŋa.

17 Ńbɛ̀ɛ́, nérè-Yùɖéyà òŋu nérè-ìyabɛ̀ kpó#ɛ́, à gbɔ́ ìdzã̀mà-Yèésù ní ó dzí òkú-ɔma-okpó#ɛ́ wá náyé.

Yòhánà Awɛ̀fúnɛ bɛ ɔmatsɛ́‐ɛ̀ ŋa lɔ ńɖi-Yèésù

(Màtéwò 11:2-6)

18 Tsí Yòhánà† Awɛ̀fúnɛ gbɔ́ ìdzã̀mà-Yèésù. Ɔmatsɛ́‐ɛ̀ ŋa ní lɔ káà kpɛ̀rɔ́-iŋɛ́ yèé Yèésù wà tse#ɛ́ fúu kpó#ɛ́. 19 Kíbí ó gbɔ́ afɔ̀#ɛ́, ó bɛ ɔmatsɛ́‐ɛ̀ méèdzì kã̀ŋa lɔ ńɖi-Ɔlá-wa ní ká lɔ káà bèrèé ní fee: Òŋu ní dzɛ́ Agbanɛlà yèé bàa#áà? Nàmí ó wà ní àŋa kó wà ɖóro ɖe olòmírɛ̃̀ ni?

20 Tsí kíbí ɔmatsɛ́ méèdzì ŋa#á lɔ káà tó ńɖi-Yèésù#ɛ́, à wà wí fúu ní: Yòhánà Awɛ̀fúnɛ bɛ àŋa wá ní àŋa kó wáa bèrèé ní fee: Òŋu ní dzɛ́ Agbanɛlà yèé bàa#áà? Nàmí ó wà ní àŋa kó wà ɖóro ɖe olòmírɛ̃̀ ni?

21 Ńǹwèrè yèé à tó ńɖɔ̀‐ɛ̀#ɛ́, à rí ní ó wà bɔ àkɔ̃̀rɔ̃̀ ŋa kpíkpɔ̀ làkóò, tsí wà nyà ŋá ǹɖe ńǹréré. Ó wà lé edzò† sɛ̃̀ náànyì-ɛnɛ yèé edzò wà ɖɔ́kpɔ fú ŋa#á, tsí wà tsí odzú fú afɔ́dzú ŋa gbo. 22 Tsí ó wà dzɔ́ŋù fú ɔmatsɛ́ méèdzì yèé Yòhánà bɛ̀ lɔ fúu ŋa#á ní: Ká sɛ̃̀ lɔ, tsí iŋɛ́ yèé à rí, tsí gbɔ́ ŋa kpó#ɛ́, ká lɔ káà wíi fú Yòhánà. Ká káà wí fúu ní: Báàyí#ɛ́, afɔ́dzú ŋa wà rírã, tsí arɔ ŋa gbo wà rɛ̃̀, tsí aɖɔ́ɔ̀tɛ̀† ŋa gbo ɖi ɔ̀nyà mímá ŋa, tsí aɖetí ŋa gbo wà gbɔ̃́ɔ̃̀rã̀, tsí òkú ŋa gbo sɛ̃̀ wà dzí wá náyé, tsí adzìyàkú ŋa gbo wà gbɔ́ ikɔ̀ ɖíɖɔ̃̀ ti nára-Ɔ̀ɖáyé. 23 Ó ɖi, bí ɔ̀nyà-kã̀ wà rí itsɛ́-ɔwɔ́-òŋu ŋa, tsí òŋu kò dzɛ́ òkúta-àkɔ̀sɛ̀ fúu, ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ wɛ éwo-ire.

Yèésù wà wíìnyɛ̀ ti nára-Yòhánà Awɛ̀fúnɛ

(Màtéwò 11:7-19)

24 Tsí ɔmatsɛ́-Yòhánà† ŋa sɛ̃̀ bɔ wáa lɔ, tsí Yèésù nyí, tsí wà wíìnyɛ̀ ti nára-Yòhánà fú ɛnɛ yèé kpérí si ŋa#á. Ó ní: Kíbí à lɔ nɔ́ɔ̀ɖã̀ ní àŋa kó lɔ káà rí Yòhánà#á fee, kí à káà rí? Bɛlɛbɛlɛ yèé afɛ́fɛ́ wà fɛ́, tsí ó wà mì#ɛ́ niì? 25 Tsí kí à lɔ káà rí ńǹkɛ̀ɛ́ ni? Ɔ̀nyà-kã̀ yèé wɔ àwù-olówó ŋa si#ɛ́ niì? Fee, ɛnɛ yèé ŋa náa wɔ àwù-owó geregere ŋa, tsí wà tse iŋɛ́-olówó ŋa gbo#ɛ́, à náa gbé ńlé-ólú ŋa ni. 26 Báàyí#ɛ́ fe, kí gìɖì à lɔ káà rí nɔ́ɔ̀ɖã̀#á ńǹkɛ̀ɛ́ ná? Agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀†-kã̀ niì? Ɛ̃ɛ̃! Bɛ́ɛ̀ ni. Ó ɖi, òŋu wà wí fú ŋa ní ɛnɛ yèé à rí#ɛ́, ó láre agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀ gìɖì gbo. 27 Òŋu ní dzɛ́ adzíkɔ̀ yèé à ti kɔ afɔ̀ ti nára‐ɛ̀ si ńǸwé-Ɔ̀ɖáyé†#ɛ́. Ɔ̀ɖáyé ní:

“Màa bɛ adzítsɛ́-mi tsúwádzú-ɛ̀ɛ wá,

tsí nákó lɔ káà tɔ́tse ɔ̀nà-ɛ̀ɛ si fɛ́ɛ.”^*

28 Ó ɖi, òŋu wà wí fú ŋa ní ńǹtalɛ̀ yèé fee, ɔ̀nyà-kã̀ kpókpó kò wà, tsí láre Yòhánà. Ó ɖi, nóyè-Ɔ̀ɖáyé†#ɛ́, ńǹtá-ɛnɛ yèé ŋa Ɔ̀ɖáyé wà dzoyè si#ɛ́, ɛnɛ yèé gìɖì dzɛ́ tsígíɖí náàŋírĩ-ŋa#á, ó láre Yòhánà.

29 Tsí ɔ̀nyà ŋa kpó, agbalómbà ŋa gìɖì gbo, à wà rɛ̃tígbè-Yòhánà#á, tsí à rí ní òtítɔ́-Ɔ̀ɖáyé wà nárũ‐ɛ̀. Ńnɛ̀ ní à dzɛ́, tsí Yòhánà wà wɛ̀† fú ŋa#á. 30 Ńǹwèrè nyɛ̀ŋɛ̀#ɛ́, ɔma-ɛgbɛ́-Fàrísì† ŋa òŋu akɔ́nɛ nɛ́kpa-Ɔ̀ɖáyé† ŋa, àŋa, à kò dzɛ́ ní Yòhánà kó wɛ̀ fú àŋa. Kíbí à tse bɛ́ɛ̀#ɛ́, à kɔ ètò yèé Ɔ̀ɖáyé tse si ti nára-ayé-ŋa#á ńnɛ̀ɛ́.

31 Tsí ó wà wí fú ŋa ró ní: Ɔma-ìsɛ̃̀ɛ̃́ ŋa fee, ɛnɛ yèé à dzɔ#ɛ́, òŋu nákó ɖíreé fú ŋa. 32 À wà kíbí maɖé ŋa náa kpérí si náàbɔ̀ɔ́mɛ̀ bɛ́#ɛ́ ni. Ɔ̀kã̀ ŋa wà ɖúgbe fú enìkéèdzì-ŋa ní: Àŋa fɔ̃ fèrè, tsí à kò dzó bá àŋa! Tsí àŋa kɔ̃rĩ-àḿbɛ́rɛ́ ŋa gbo, tsí à kò sɔkṹ.

33 Ó ɖi fee, kíbí Yòhánà Awɛ̀fúnɛ wá#á, kò wà dzɛ dzídzɛ-kã̀, tsí kò wà mɔ ɔtí líle gbo, tsí à wà fɔ̀ ní: Edzò†-kã̀ wà ɖɔ́kpɔ fúu. 34 Tsí òŋu, Ɛnɛ yèé ɔ̀nyà bí#ɛ́†, òŋu wá, tsí òŋu wà dzɛ, tsí wà mɔ, tsí à ní: Òŋu dzɛ́ adzèsè, tsí dzɛ́ àmɔ̀tíŋɔ́ gbo, tsí òŋu náa ɖídza agbalómbà ŋa òŋu olòmírɛ̃̀ yèé ŋa kà nyɛ̀wɔ̀-Ɔ̀ɖáyé#ɛ́. 35 Ó ɖi, ká mà ní ɛnɛ yèé ŋa wà tse si ńǹtá-ifɛ̀ɛ́nɔ́-Ɔ̀ɖáyé#ɛ́, à rí mà ní ifɛ̀ɛ́nɔ́-Ɔ̀ɖáyé ni òtítɔ́ ni.

Yèésù lɔ ńlé-Sìmɔ́nì, ɔma-ɛgbɛ́-Fàrísì-kã̀, tsí ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃-kã̀ mú àɖɛ̃́ kpã́ ɛsɛ̀ fúu

36 Náànyì-bɛ́ɛ̀#ɛ́, ɔma-ɛgbɛ́-Fàrísì†-kã̀ wà, tsí à náa kpèé ní Sìmɔ́nì. Tsí ó ɖi nɔ́dzɔ́-kã̀, tsí ó kpe Yèésù ní kó wáa dzɛŋɛ́ ńɖɔ̀-òŋu. Tsí Yèésù lɔ, tsí wà dzɛŋɛ́.

37 Tsí ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃-kã̀ gbo wá. Ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́, àlòwá ní ó dzɛ́#ɛ́, tsí wà ńǹlú#ɛ́ si#ɛ́. Tsí kíbí ó gbɔ́ ní Yèésù wà nóòkpì-dzídzɛ si ńkpáfɛ-ɔma-ɛgbɛ́-Fàrísì#ɛ́ si#ɛ́, òŋu gbo ǹɖe ti ńlé‐ɛ̀, tsí wá. Kíbí ó bàa#á, ó banɛ́ àɖɛ̃́ rṹrũ̀ fĩ́rĩ́fĩ́rĩ́ nágbè-kã̀ si, tsí agbè#ɛ́ gbo gbowó. Òkúta-ìrɔ́-kã̀ ní à ń gbɛ̃́ɛ̃#ɛ́, tsí à náa kpe òkúta#á ní àlàbásítà.

38 Kíbí ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́ tó#ɛ́, ó ɖóro gbe Yèésù, tsí ó wà sɔkṹ, tsí inyɔ́kṹ‐ɛ̀ wà dzò ɖà ńǹtá-ɛsɛ̀-Yèésù. Tsí ó kálɛ̀, tsí wà mú irɔ̃-éwo‐ɛ̀, tsí wà ń nɔ inyɔ́kṹ#ɛ́ nɛ́sɛ̀‐ɛ̀#ɛ́. Tsí ó wà mú arũ, tsí wà ń mɔ́ ɛsɛ̀‐ɛ̀ ŋa, àtóoríi kó nya àmúɖɔ̃̀ ìrɔ́-kã̀ ŋàá. Tsí ó mú àɖɛ̃́ rṹrũ̀ fĩ́rĩ́fĩ́rĩ́ yèé ó banɛ́ wá#á, tsí ń kpã́ ɛsɛ̀ fúu.

39 Ńǹwèrè nyɛ̀ŋɛ̀#ɛ́, ɔma-ɛgbɛ́-Fàrísì#ɛ́ wà tsèsérè ńnɔ́-ara‐ɛ̀ ní: Tsáyì! Ɛnɛ yèé bɛ́#ɛ́ má dzɛ́ agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀† ìɖéǹɖè#ɛ́, ó má ma ɔ̀nyà-ìrɔ́ mɛ̀ɛ́ dzɛ́ ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃ yèé wà mɔ́wɔ́ kã̀ã́#á. Ó má mà ní àlòwá ní ó dzɛ́#ɛ́.

40 Tsí Yèésù nyí, tsí wà fɔ̀ fú Sìmɔ́nì ní: Òŋu nɛ́ afɔ̀-kã̀, tsí òŋu kó fɔ̀ fúu.

Tsí Sìmɔ́nì gbo dzɔ́ŋù fúu ní: Ɛ̃ɛ̃, Akɔ́nɛ, fɔ̀ɔ́ wá.

41 Tsí Yèésù ní: Onùgbó-kã̀ wà, tsí ŋɛ́ owó fú ɔ̀nyà méèdzì. Ɛnɛ àtsɛ̃̀tsɛ̃̀#ɛ́, ó ŋɛ́ owó àkpò ɔgɔ́ɔrú lé ńrɛ̃́wó (500) fúu, tsí ó ŋɛ́ àkpò maá lé nógóòdzì fú enìkéèdzì‐ɛ̀. 42 Tsí ìwèrè wáa tó, tsí ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ ŋa kó sã owó#ɛ́ fúu, tsí à kò nyáa sãã́. Tsí onùgbó#ɛ́ kò tsí arũ. Ó mú owó#ɛ́ tɔrɛ fú ŋa.

Tsí Yèésù nyí, tsí wà bere Sìmɔ́nì ní: Báàyí fee, náàŋírĩ-àŋa méèdzì#ɛ́, nɛ̀ɛ́ nákó dzáfɔ̀-onùgbó#ɛ́ lárè?

43 Tsí Sìmɔ́nì ní: Nódzú tòŋu#ɛ́, ɛnɛ yèé dzɛŋɛ̀ kpíkpɔ̀#ɛ́ ní nákó dzáfɔ̀‐ɛ̀ lárè#ɛ́.

Tsí Yèésù ní: Ɛ̃ɛ̃, bɛ́ɛ̀ ni.

44 Tsí ó nyí, tsí wo ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́, tsí wà wí fú Sìmɔ́nì ró ní: Òŋu sɔ̀ɔ́ náàledzò, tsí kò gba òŋu rere. Kíbí òŋu wá#á, kò fú òŋu nómi, tsí òŋu kó ń tsã ɛsɛ̀. Kó rí ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃ yèé bɛ́. Ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́, òŋu ní tsã ɛsɛ̀ fú òŋu, òŋu inyɔ́kṹ‐ɛ̀#ɛ́, tsí ó kɛ́ irɔ̃‐ɛ̀ gbo, tsí ń nɔ̀ɔ́#ɛ́. 45 Èkéèdzì‐ɛ̀#ɛ́, kò fɔ̃́ òŋu gbo, tsí ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́ òŋu wà mɔ́ ɛsɛ̀ fú òŋu tònítòní. 46 Èkéèdzì‐ɛ̀ ró#ɛ́, kò mú àɖɛ̃́ ɖà néwo fú òŋu, kíbí à náa tse#ɛ́. Tsí ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́ òŋu kɛ́ àɖɛ̃́ rṹrũ̀ fĩ́rĩ́fĩ́rĩ́ yèé fɛ́ lárè#ɛ́, tsí ń kpã́ ɛsɛ̀ fú òŋu.

47 Ó ɖi, òŋu wà fɔ̀ fúu ní fee, ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́, àbi kpíkpɔ̀ yèé ŋa wà nára‐ɛ̀ kpó#ɛ́, à mú ŋa tɔrɛ fúu. Ńnɛ̀ ní àmúɖɔ̃̀‐ɛ̀ gbo kpɔ̀#ɛ́. Ó ɖi, ɛnɛ yèé dzàbi oɖé, tsí à múu tɔrɛ fúu#ɛ́, àmúɖɔ̃̀‐ɛ̀ kà kpɔ̀. 48 Tsí ó nyí, tsí wà wí fú ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́ ní: À mú àbi‐ɛ̀ ŋa kpó tɔrɛ fúu.

49 Ńbɛ̀ɛ́, ɛnɛ yèé wà bɛ̀ ŋa, tsí wà dzɛŋɛ́ báa#á, à wà kpɔ̀kɔ̃̀ɔ̃́rɔ̃̀ ní: Nɛ̀ɛ́ dzɛ́ ɛnɛ yèé bɛ́#ɛ́, tsí ní òŋu wà mú àbi-nɛ tɔrɛ fúnɛ#ɛ́ gìɖì ná?

50 Tsí ó wà wí fú ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃#ɛ́ ró ní: Ɔ̀ɖáyé gbàá là, iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, ó nɛ́ àkaralé si ńǹtá-òŋu. Ó ɖi, kó tó ńlé ire fòò.