فصلِ پنجُم
موعِظِه سرِ کوه
1 وختی عیسیٰ جمعیَتِ کٹه ره دِید، اُو دَ بَلِه کوه رفت و امی که شِشت، یارای شی ام دَ پیش ازُو اَمَد. 2 اوخته اُو دان خُو ره واز کد و اُونا ره تعلِیم دَده گُفت:
3 ”نیک دَ بَختِ کسای که دَ روح فروتن اَسته،
چراکه پادشاهی آسمو ازوا یَه.
4 نیک دَ بَختِ کسای که ماتم مُونه،
چراکه اُونا تَسَلی پَیدا مُوکُنه.
5 نیک دَ بَختِ کسای که حلِیم-و-شِکسته نَفس اَسته،
چراکه اُونا وارِثِ زمی مُوشه.
6 نیک دَ بَختِ کسای که گُشنه و تُشنِه عدالت اَسته،
چراکه اُونا سیر مُوشه.
7 نیک دَ بَختِ کسای که رَحم مُونه،
چراکه دَزوا رَحم مُوشه.
8 نیک دَ بَختِ کسای که دِل_های ازوا پاک اَسته،
چراکه اُونا خُدا ره مِینگره.
9 نیک دَ بَختِ کسای که صُلح مُوکُنه،
چراکه اُونا بچکِیچای خُدا گُفته مُوشه.
10 نیک دَ بَختِ کسای که بخاطرِ عدالت آزار-و-اَذیَت مُوشه،
چراکه پادشاهی آسمو ازوا اَسته.
11 نیک دَ بَخت شُمو وختِیکه مردُم شُمو ره از خاطرِ ازمه دَو-و-دشنام مِیدیه و آزار-و-اَذیَت مُونه و هر رقم تورِه بَد ره دَ ضِد شُمو بطَورِ دروغ مُوگیه.
12 خوشی کُنِید و خوشحال بَشِید، چُون اَجر شُمو دَ عالمِ باله غَدر بُزُرگ اَسته،
چراکه دَ امزی طرِیق اُونا پَیغمبرای ره که پیش از شُمو بُود ام آزار-و-اَذیَت کد.
دَ بارِه نُور و نَمَک
13 شُمو نَمَکِ دُنیا اَستِید! لیکِن اگه نَمَک مَزِه خُو ره از دِست بِدیه، چِطور مِیتنه که شوری شی پس بییه؟ اُو دِیگه دَ هیچ چِیز کار نَمییه بغَیرِ که پورته شُده زیرِ پای مردُم پایمال شُنه.
14 شُمو نُورِ دُنیا اَستِید. شاری که دَ سرِ یگ تِپه آباد شُده بَشه، اُو تاشه شُده نَمِیتنه. 15 هیچ کس چِراغ ره روشو نَمُونه که اُو ره دَ زیرِ یگ کاسه بیله، بَلکِه دَ بَلِه چِراغدان میله تا روشنَیی شی بَلدِه پگِ کسای که دَ خانه اَسته بِرَسه. 16 دَمزی رقم بیلِید که نُورِ ازشُمو ام دَ مردُم روشنَیی بِدیه تا اُونا کارای نیک شُمو ره دِیده آتِه شُمو ره که دَ آسمو اَسته، سِتایش کُنه.
دَ بارِه پُوره کدونِ شریعت
17 فِکر نَکُنِید که اَمَدیم تا تَورات یا نوِشته_های پَیغمبرا ره باطِل کنُم. ما نَمَدیم که باطِل کنُم، بَلکِه اَمَدیم تا اُونا ره پُوره کنُم. 18 ما حقِیقت ره دَز شُمو مُوگُم: تا آسمو و زمی از بَین نَرفته، ریزه‌تَرِین حرف یا نُقطِه تَورات هرگِز از بَین نَموره تا اِی که پگ شی پُوره شُنه. 19 پس هر کسی که یکی از ریزه‌تَرِینِ امزی احکام ره مَیده کُنه و دَ مردُم ام تعلِیم بِدیه که امُو رقم کُنه، اُو دَ پادشاهی آسمو کم‌تَرِین شخص حِساب مُوشه.
20 چُون ما دَز شُمو مُوگیُم: تا عدالت شُمو از عدالتِ عالِمای دِین و فرِیسیا کده کَلو نَشُنه، شُمو هرگِز دَ پادشاهی آسمو داخِل نَمُوشِید.
دَ بارِه قتل
21 شُمو شِنِیدید که دَ مردُمای زمانِ قدِیم گُفته شُدُد، ’قتل نَکُو! و هر کسی که قتل کُنه سزاوارِ قضاوَت اَسته.‘ 22 مگم ما دَز شُمو مُوگُم، هر کس که بِدُونِ کُدَم دلِیل دَ سرِ بِرار خُو قار شُنه، سزاوارِ قضاوَت اَسته و هر کس که دَ بِرار خُو بُگیه ’او لَوڈه!‘ اُو سزاوارِ محاکِمه دَ شورا اَسته؛ و هر کس که بُگیه ’او اَحمَق!‘ اُو سزاوارِ آتِشِ دوزَخ اَسته. 23 پس وختِیکه هدیِه خُو ره دَ قُربانگاه مُوبری و دَ اُونجی دَ یاد تُو مییه که بِرار تُو دَ ضِد تُو کُدَم شِکایَت دَره، 24 هدیِه خُو ره دَ امُونجی دَ پیشِ قُربانگاه ایله بِدی و رفته اوّل قد بِرار خُو آشتی کُو و بعد ازُو اَمَده هدیِه خُو ره تقدِیم کُو. 25 دَ حالِیکه قد مُدَعی خُو سُون مَحکمه موری، دَ راه قد ازُو صُلح کُو؛ اگه نَه، مُدَعی تُو، تُو ره دَ دِستِ قاضی تسلِیم مُونه و قاضی تُو ره دَ دِستِ عسکر مِیدیه و تُو دَ بَندی‌خانه اَندخته مُوشی. 26 ما حقِیقت ره دَز تُو مُوگُم، تاکه آخرِین پَیسه ره نَدی، ازُونجی بُر شُده نَمِیتَنی.
دَ بارِه زِنا
27 شُمو شِنِیدید که گُفته شُده، ’زِنا نَکُو.‘ 28 لیکِن ما دَز شُمو مُوگُم، هر کس که سُون یگ خاتُو قد نِگاهِ شَهوَت‌آمیز توخ کُنه، اُو امُو لحظه دَ دِل خُو قد ازُو زِنا کده. 29 پس اگه چِیمِ راست تُو باعِث مُوشه که تُو گُمراه شُنی، اُو ره بُر کده دُور پورته کُو؛ چُون بَلدِه تُو خُوبتَر اَسته که یکی از اَعضای جِسم خُو ره از دِست بِدی تا اِی که تمامِ جِسم تُو دَ دوزَخ اَندخته شُنه. 30 اگه دِستِ راست تُو باعِث مُوشه که تُو گُمراه شُنی، اُو ره قَطع کده دُور پورته کُو؛ چُون بَلدِه تُو خُوبتَر اَسته که یکی از اَعضای جِسم خُو ره از دِست بِدی تا اِی که قد تمامِ جِسم خُو دَ دوزَخ بُفتی.
دَ بارِه طلاق
31 امچُنان گُفته شُده، ’هر کس که خاتُون خُو ره طلاق بِدیه، باید یگ طلاق‌نامه دَزُو بِدیه.‘ 32 مگم ما دَز شُمو مُوگُم، هر کسی که خاتُون خُو ره بغَیر از عِلَّتِ زِنا طلاق بِدیه، باعِث مُوشه که اُو زِناکاری کُنه و هر کس که قد خاتُونِ طلاق شُده توی کُنه، زِنا مُونه.
دَ بارِه قَسم
33 بسم شُمو شِنِیدید که دَ مردُمای زمانِ قدِیم گُفته شُدُد، ’قَسمِ دروغ نَخور، بَلکِه قَسم_های ره که دَ نامِ خُداوند خوردے دَزوا وَفا کُو.‘ 34 مگم ما دَز شُمو مُوگُم، هرگِز قَسم نَخورِید، نَه دَ آسمو چراکه تختِ خُدا اَسته 35 و نَه دَ زمی، چراکه چَوکی تَی پای شی اَسته، و نَه دَ اورُشَلیم چراکه شارِ امزُو پادشاهِ بُزُرگ اَسته، 36 و نَه ام دَ سر خُو قَسم بُخور، چراکه تُو حتیٰ یگ تارِ مُوی ره سیاه یا سفید کده نَمِیتَنی. 37 بَلکِه تورِه شُمو که «اَرے» اَسته، «اَرے» بَشه و «نَهِ» شُمو «نَه،» چراکه کَلوتر ازی از شَیطو اَسته.
دَ بارِه اِنتِقام
38 شُمو شِنِیدید که گُفته شُده، ’چِیم دَ عِوَضِ چِیم و دَندو دَ عِوَضِ دَندو.‘ 39 مگم ما دَز شُمو مُوگُم، دَ برابرِ شخصِ شرِیر ایسته نَشُنِید؛ بَلکِه اگه یَگو کس دَ کومِه راست تُو قد چپات مِیزَنه کومِه دِیگِه خُو ره ام سُون ازُو دَور بِدی. 40 و اگه یَگو کس بِخایه که تُو ره دَ محکمه بُرده پیرون تُو ره بِگِیره، چَپَن خُو ره ام دَزُو ایله بِدی. 41 و اگه یَگو کس تُو ره مجبُور مُونه که یگ کَجیa راه بوری، دُو کَجی قد شی بورُو. 42 هر کس که از تُو یَگو چِیز طلب مُونه، دَزُو بِدی و کسی که از تُو قرض طلب مُونه، رُوی خُو ره ازُو دَور نَدی.
دَ بارِه دوست دَشتونِ دُشمَنا
43 شُمو شِنِیدید که گُفته شُده، ’همسایِه خُو ره دوست دَشته بَش‘ و ’قد دُشمون خُو دُشمَنی کُو.‘ 44 مگم ما دَز شُمو مُوگُم، دُشمَنای خُو ره دوست دَشته بَشِید و بَلدِه کسای که شُمو ره آزار-و-اَذیَت مُونه دُعا کُنِید 45 تا شُمو بچکِیچای آتِه خُو که دَ عالمِ باله اَسته شُنِید، چراکه اُو آفتَو خُو ره دَ بَلِه مردُمای بَد و خُوب بِلند مُونه و بارِش خُو ره دَ بَلِه نیکُوکارا و بَدکارا مُوبارَنه. 46 اگه شُمو تنها کسای ره دوست دَشته بَشِید که شُمو ره دوست دَره، شُمو چی اَجر دَرِید؟ آیا مالیه‌گِیراb ام امی کار ره نَمُوکُنه؟ 47 اگه تنها بِرارون خُو ره سلام بِدِید، شُمو از دِیگرو کده چی زیادی دَرِید؟ آیا حتیٰ مردُمای غَیرِ یهُود ام امی کار ره نَمُونه؟ 48 پس شُمو کامِل بَشِید، امُو رقم که آتِه آسمانی شُمو کامِل اَسته.