فصلِ دوّم
نصِیحَتِ داوُود دَ سُلَیمان
1 وختِیکه روزای مُردونِ داوُود نزدِیک مُوشُد، اُو دَ باچِه خُو سُلَیمان نصِیحَت کده گُفت: 2 ”ما دَ راهی مورُم که تمامِ مردُمِ زمی موره. پس قَوی و مَردِ جان خُو بَش. 3 وظِیفِه ره که خُداوند، خُدای تُو دَز تُو مِیدیه، انجام بِدی و دَ راه های ازُو قَدم زَده قَوانِین، احکام، دستُورا و مُقرَرات شی ره امُو رقم که دَ شریعتِ مُوسیٰ نوِشته یَه نِگاه کُو تا دَ تمامِ کارای که انجام مِیدی و دَ هر جای که موری کامیاب شُنی. 4 اوخته خُداوند تورِه خُو ره که دَ بارِه ازمه گُفته پُوره مُونه؛ اُو گُفته، ’اگه اَولادِه تُو مُتَوَجِه راه-و-طرِیق خُو بَشه و دَ حُضُور مه قد تمامِ دِل و تمامِ جان خُو صادِقانه رفتار کنه، از تُو همیشه یگ مَرد دَ تَختِ اِسرائیل مِیشِینه و قطع نَمُوشه.‘
5 علاوه ازی، چِیزی ره که یوآب باچِه صَرُویه دَ حقِ ازمه کد تُو مِیدَنی، یعنی چِیزی ره که اُو قد دُو قومَندانِ لشکرِ اِسرائیل اَبنیر باچِه نیر و عماسا باچِه یِتر کد. اُو اُونا ره دَ قتل رَسَند و خُونی ره که دَ غَیتِ جنگ باید ریختَنده مُوشُد، دَ غَیتِ صُلح ریختَند و قد خُونِ جنگِ ناحق کمربَندِ گِردِ کمر خُو و چپلی های پایای خُو ره آلُوده کد. 6 پس مُطابِقِ حِکمت خُو عمل کُو و نَیل که مُوی سفید شی دَ آرامی دَ قبر بوره. 7 لیکِن دَ حقِ باچه‌گونِ بَرزِلّای جِلعادی مِھربانی کُو و بیل که اُونا از جُملِه کسای بَشه که دَ دِسترخون تُو نان مُوخوره، چُون وختِیکه ما از پیشِ بِرار تُو اَبشالوم دُوتا کدُم، اُونا ام قد مِهربانی دَ پیش مه اَمَد. 8 دَ بارِه شِمعی باچِه جیرای بِنیامِینی که از بَحُورِیم اَسته، اُو هنوز دَ دِسترَس تُو یَه؛ اُو دَ روزی که ما دَ مَحَنایِیم رسِیدُم مَره قد دَو-و-دشنامِ سخت دَوکری کد، لیکِن وختِیکه دَ لبِ دریای اُردُن دَ دَمِ راهِ مه اَمَد ما بَلدِه ازُو دَ خُداوند قَسم خورده گُفتُم که، ’تُو ره قد شمشیر نَمُوکُشُم.‘ 9 مگم آلی اُو ره بےگُناه حِساب نَکُو، چُون تُو یگ مَردِ دانا اَستی و تُو مِیدَنی که قد ازُو چِیز کار کنی. پس مُوی سفیدِ ازُو ره خُون-و-خَلُود کده دَ قبر چِقی کُو.“
فَوتِ داوُود
10 اوخته داوُود فَوت کده قد بابه‌کَلونای خُو خاو کد و دَ شارِ داوُود دَفن شُد. 11 مُدَّتی که داوُود دَ بَلِه اِسرائیل پادشاهی کد، چِل سال بُود. اُو ھفت سال دَ حِبرون پادشاهی کد و سی و سِه سال دَ اورُشَلیم. 12 پس سُلَیمان دَ بَلِه تَختِ آتِه خُو داوُود شِشت و پادشاهی ازُو مُستَحکم برقرار شُد.
حُکمرانی سُلَیمان پادشاه
13 یگ روز اَدونیا باچِه حَگِیت دَ پیشِ بَتشِبَع آبِه سُلَیمان اَمَد؛ بَتشِبَع ازُو پُرسان کده گُفت: ”آیا دَ نِیَتِ نیک اَمَدے؟“ اُو گُفت: ”اَرے، نِیَت مه نیک اَسته.“ 14 اوخته اُو گُفت: ”مِیتنُم دَ بارِه یگ چِیز قد تُو توره بُگُم؟“ بَتشِبَع گُفت: ”بُگی.“ 15 اُو گُفت: ”تُو مِیدَنی که پادشاهی از مه شُدُد و تمامِ اِسرائیل رُوی شی سُون ازمه بُود که پادشاهی کنُم؛ لیکِن پادشاهی دَور خورد و از بِرار مه شُد، چُون پادشاهی از طرفِ خُداوند ازُو شُدُد. 16 آلی از تُو یگ خاھِش دَرُم؛ رُوی مَره دَ زمی نَندَز.“ بَتشِبَع دَز شی گُفت: ”بُگی.“ 17 اُو گُفت: ”لُطفاً دَ سُلَیمان پادشاه بُگی که اَبِیشَگِ شُونَمی ره دَ عِنوانِ خاتُو دَز مه بِدیه، چُون اُو رُوی تُو ره دَ زمی نَمِیندَزه.“ 18 بَتشِبَع گُفت: ”خُوبه، ما بَلدِه تُو قد پادشاه توره مُوگیُم.“
19 پس بَتشِبَع دَ پیشِ سُلَیمان پادشاه رفت تا قد ازُو دَ بارِه اَدونیا توره بُگیه. پادشاه دَ دَمِ راهِ آبِه خُو باله شُد و اُو ره اِحترام کده دَ تَخت خُو شِشت و اَمر کد که بَلدِه آبِه پادشاه چَوکی بَیره و آبِه شی دَ دِستِ راست شی شِشت. 20 اوخته آبِه شی گُفت: ”ما از تُو یگ خاهِشِ ریزه دَرُم؛ لُطفاً رُوی مَره دَ زمی نَندَز.“ پادشاه دَز شی گُفت: ”بُگی آبَی جو؛ ما رُوی تُو ره دَ زمی نَمِیندَزُم.“ 21 اُو گُفت: ”بیل که اَبِیشَگِ شُونَمی دَ عِنوانِ خاتُو دَ بِرار تُو اَدونیا دَده شُنه.“ 22 سُلَیمان پادشاه دَ جوابِ آبِه خُو گُفت: ”چرا اَبِیشَگِ شُونَمی ره بَلدِه اَدونیا طلب کدی؟ پادشاهی ره ام بَلدِه ازُو طلب کُو! چراکه اُو بِرارِ کٹِه مه اَسته؛ نَه تنها بَلدِه ازُو، بَلکِه بَلدِه اَبیاتار پیشوا و بَلدِه یوآب باچِه صَرُویه ام.“ 23 اوخته سُلَیمان پادشاه دَ خُداوند قَسم خورده گُفت: ”خُدا امی کار ره، بَلکِه کَلوتر ازی ره دَ حق مه کنه اگه اَدونیا امی توره ره دَ ضرَرِ جان خُو نَگُفته بَشه! 24 آلی قَسم دَ زِندگی خُداوند که تَخت مَره برقرار کده و مَره دَ تَختِ آتِه مه داوُود شَنده و امُو رقم که وعده کدُد خانِه مَره آباد کده، اَدونیا اِمروز کُشته مُوشه.“ 25 پس سُلَیمان پادشاه بِنایا باچِه یھویاداع ره رَیی کد و اُو اَدونیا ره زَد و اُو مُرد.
26 اوخته پادشاه دَ اَبیاتار پیشوا گُفت: ”تُو دَ عَناتوت، دَ مُلک خُو بورُو، چُون تُو سزاوارِ مَرگ اَستی؛ لیکِن اِمروز تُو ره نَمُوکُشُم، چراکه صندُوقِ خُداوند-خُدا ره پیش پیشِ آتِه مه داوُود مُوبُردی و دَ تمامِ سختی های آتِه مه سختی کشِیدی.“ 27 پس سُلَیمان اَبیاتار ره از پیشوایی خُداوند برطرف کد تا تورِه که خُداوند دَ بارِه خانَوارِ عیلی دَ شِیلو گُفتُد، پُوره شُنه.
28 وختِیکه خبر دَ یوآب رسِید، اُو دَ خَیمِه خُداوند دُوتا کد و شاخ های قُربانگاه ره محکم گِرِفت. اگرچِه یوآب از اَبشالوم پُشتِیوانی نَکدُد، ولے از اَدونیا پُشتِیوانی کدُد. 29 وختی دَ سُلَیمان پادشاه گُفته شُد که، ”یوآب دَ خَیمِه خُداوند دُوتا کده و فِعلاً دَ پالُوی قُربانگاه اَسته،“ سُلَیمان بِنایا باچِه یهویاداع ره رَیی کده گُفت: ”بورُو و اُو ره بُکُش.“ 30 پس بِنایا دَ خَیمِه خُداوند داخِل شُد و دَزُو گُفت: ”پادشاه اَمر مُونه که، ’بُرو بیه.‘“ یوآب گُفت: ”نَه، ما امِینجی مُومرُم.“ بِنایا دَ پادشاه خبر رَسَنده گُفت: ”یوآب اینی رقم گُفت و اینی رقم دَز مه جواب دَد.“ 31 پادشاه دَ بِنایا گُفت: ”امُو رقم که گُفته، بُکُو؛ اُو ره بُکُش و دَفن کُو تا خُونِ نفرای بیگُناه ره که یوآب ریختَنده از گردونِ ازمه و از گردونِ خانَوارِ آتِه مه دُور شُنه. 32 خُداوند خُونی ره که اُو ریختَنده پس دَ سرِ خود شی میره، چراکه اُو دَ بَلِه دُو مَرد که ازُو کده عادِلتَر و نیکتَر بُود حَمله کد و اُونا ره قد شمشیر کُشت، یعنی اَبنیر باچِه نیر قومَندانِ لشکرِ اِسرائیل ره و عماسا باچِه یِتر قومَندانِ لشکرِ یهُودا ره، و آتِه مه داوُود هیچ خبر نَدَشت. 33 پس خُونِ ازوا تا اَبَد دَ سر یوآب و دَ سرِ اَولادِه شی بَشه؛ لیکِن بَلدِه داوُود و بَلدِه اَولادِه شی و بَلدِه خانَوار شی و بَلدِه تَخت شی از طرفِ خُداوند تا اَبَداُلاباد صُلح-و-سلامَتی بَشه.“ 34 اوخته بِنایا باچِه یهویاداع رفت و اُو ره زَده کُشت؛ و اُو دَ خانِه خُو که دَ نزدِیکِ بیابو بُود، دَفن شُد. 35 پادشاه بِنایا باچِه یهویاداع ره دَ جای یوآب قومَندانِ لشکر مُقرَر کد و صادوق پیشوا ره دَ جای اَبیاتار تعیِین کد.
36 اوخته پادشاه نفر رَیی کده شِمعی ره کُوی کد و دَز شی گُفت: ”دَ اورُشَلیم بَلدِه خُو یگ خانه آباد کده دَ اُونجی جای-دَ-جای شُو و ازُونجی دَ هیچ جای دِیگه نَرو. 37 چُون روزی که ازُونجی بُر شُده بوری و از دَرِّه قِدرون تیر شُنی، یقِین دَشته بَش که مُومُری و خُون تُو دَ گردونِ خود تُو مُوشه.“ 38 شِمعی دَ پادشاه گُفت: ”تورِه که گُفتی خُوب اَسته. امُو رقم که بادار مه پادشاه اَمر کده، خِدمتگار تُو امُو رقم مُونه.“ پس شِمعی بَلدِه روزای کَلو دَ اورُشَلیم زِندگی کد.
39 لیکِن بعد از سِه سال اِیطور شُد که دُو غُلامِ شِمعی دَ پیشِ اَخِیش باچِه مَعکه، پادشاهِ جَت دُوتا کد. وختی دَ شِمعی گُفته شُد که، ”اونه، غُلامای تُو دَ جَت اَسته،“ 40 شِمعی باله شُده اُلاغ خُو ره پالو کد و دَ طلبِ غُلامای خُو دَ پیشِ اَخِیش دَ جَت رفت. خُلاصه، شِمعی رفت و غُلامای خُو ره از جَت پس اَوُرد. 41 وختی دَ سُلَیمان خبر رسِید که شِمعی از اورُشَلیم دَ جَت رفته و پس اَمَده، 42 پادشاه نفر رَیی کده شِمعی ره کُوی کد و دَز شی گُفت: ”آیا تُو ره دَ خُداوند قَسم نَدَدُم و دَز تُو تاکِید کده نَگُفتُم، ’روزی که بُر شُده دَ یَگو جای دِیگه بوری یقِین دَشته بَش که مُومُری؟‘ و تُو دَز مه گُفتی، ’تورِه تُو خُوب اَسته؛ ما دَ گوش خُو مِیگِیرُم.‘ 43 پس چرا قَسمِ خُداوند و حُکمی ره که دَز تُو کدُم نِگاه نَکدی؟“ 44 پادشاه اِدامه دَده دَ شِمعی گُفت: ”تُو تمامِ بَدی های ره که دَ حقِ آتِه مه داوُود کدی دَ دِل خُو خُوب مِیدَنی؛ پس خُداوند بَدی تُو ره دَ سرِ خود تُو میره. 45 لیکِن سُلَیمان پادشاه بَرکت یافته مُوشه و تَختِ داوُود دَ حُضُورِ خُداوند تا اَبَد پایَدار مُومنه.“ 46 اوخته پادشاه دَ بِنایا باچِه یھویاداع اَمر کد و اُو بُرو رفته شِمعی ره زَد و اُو مُرد.
دَ امزی رقم پادشاهی دَ دِستِ سُلَیمان مُستَحکم برقرار شُد.