Gagur gara Mútiliŋ
21: Ganimen gara Sodom son nan Siyaaka abaji mee
1 Gupaalom gammee ngajantenom,
ilobe m'buguul n'gajow gara Atúuha acil mee gásuumaay n'epak.
Ho hacamen mee mbil anooan :
námir,
ban nasoŋ,
nalagen gagur gara mútiliŋ gan aliigolaal mee,
nabaj gásuumaay bu nanoonan.
Súumolisuum ekaan jaat emisiyoŋ yan guroge mee « Gagur gara mútiliŋ. »
2 Dó n'gakaraŋolaal gara Tawuraat,
uñowaañow mara Atúuha arorok Ibrahima be ekaan min búbajumool bumeeeŋ ban bo bubile ecil min giil gaagu peepe n'dúniya gúsoonieni.
Bare haani bu jaat min ulobaale maamaa,
Ibrahima bugo n'akoñaool Sire gufallenfallen máamak ban gubajerut aleeh habile gayihen fiil faafu fabil mee gásoonien giil gaagu peepe n'dúniya.
3 Jaat,
ubabaj elob yajaahalie yan on néjool be elobuul.
Utíyoora n'elob ye,
alaal be eñow mara umaañen gúfaajiir gujaalojow bu gayuugen Ibrahima.
Bare umaañen gammee gúfaajiir let bugan naŋ alaal.
Gúruba m'bugo simalayika,
áfaajiten aahu Atúuha fannaool !
Máfaajiiriil,
búnogoor bugan nguŋarulo min gújool be elob furimiil ngukaan gújagagiil.
Atúuha hanur aahu hajow mee n'goohool min alob n'Adama bugo n'Hawa bo n'ekunko yaayu,
ho fannaool ajaalo mee n'goohool benen añow Ibrahima ammee apaalool.
Dó n'éliibar yan gurege mee Fúcihum,
n'gahaja gakaan mee guñen gaat n'sífaajiir,
Busafer baabu buroge :
4 1 Nan púr to mee,
Acehériit mee nápurul Aburaham cik ununuk wáamak wara Mamure.
Tootook bunak baliŋer tiŋ,
Aburaham min alakoe nꞌgayeem gara éguuhool.
5 2 Náraahulo,
nañow to mee umaañen gúfaajiir,
nátiiŋ ngayuho to nꞌgayeemool,
natey ayabiil.
Aburaham nayah gújuul nꞌetaam fáculiil.
6 3 Narok :
« Paam,
íciiniciin,
jambil uwujom,
éeni usoŋ min uwalen taahe síndo'om,
be ésuumom máamak.
7 4 Ubonket,
niŋesuluul jal min jitaas goohuul,
jifaak njíyolen nꞌfataam bununuk be.
8 5 Be esenuul waaf jitiñ mimbil jíjuh jibaj sembe njifaalen.
Mo,
ejaaluul taahe mat kaan emontoŋ.
» Ejawoora yaayu ngurogool :
« Yoo,
ukaan wan ulobe mee. »
Fúcihum 18.6a, 8-14a
9 6a Ñeer Aburaham nawaaken atook akoñaool Saara dó nꞌéguuhool.
10 8 Nan eluu yaayu eñul mee,
Aburaham nátebul yo son ceecee nꞌefeeno abaŋ to ejawoora yaayu min gúcaho.
Nan gommee nfúcaho,
Aburaham nayuho acigiil to nꞌfataam bununuk baabu.
11 9 Ejawoora yaayu ngusonken Aburaham :
« Akoñai Saara úmey ?
» Narogiil :
« Umu dó nꞌéguut yaayu. »
12 10 Aceeiil nꞌejawoora yaayu narogool :
« Toon timaa maa,
ínje be ébaañul bu taahe nꞌaw,
ban be etook akoñai Saara min aakene aleeh amaañen.
» Tooge Saara umu to mꞌbutum éguut yaayu nakohe mꞌbúsol Aburaham nan gáyenten.
13 11 Naŋ min Aburaham bugo nꞌSaara gúfaanul mee,
ban Saara nawuuwuuj ebaj aleeh,
14 12 Saara naber dó mꞌbúyegehool napinoor.
Narok :
« Hé,
ínje gáfallenum ge,
araaŋom áfaanufaanul máamak.
Mee pére ínje búyegehom be ebaañ bu nꞌamaañen ? »
15 13 Ñeer Acehériit mee narok Aburaham :
« Saara mara waa nabere ?
Waa ucile napinoor ho gáfallenum,
ájuhut ebaj aleeh ?
16 14a Babaj pére wan Acehériit mee ájuhut ekaan ?
17 20 Ñeer Acehériit mee narok Aburaham :
« Sikaaw sara bugan gaagu gan Sodom nꞌGomoor gucooce mee siruuruuk.
Bugara Sodom nꞌGomoor síjunubeiil sipapak.
18 21 Mee pére wan ijam mee gulob,
wo ukaane ?
Injé be étiiŋ dó min iñow.
Mo be émir maregen maamu. »
19 22 Ñeer bugaagu gúruba dó nꞌejawoora yaayu ngukahiil to ngujow gujooŋoor Sodom.
Aburaham naŋaño to bugo nꞌAcehériit mee.
20 23 Aburaham nacigool,
narogool :
« Teer aw bu ganimen an átiliŋ mee nu ganur nꞌafeegut mee ?
21 24 Eéni pée baje dó bugan gafaŋ gúruba nꞌguñen (50) gátilintiliŋ nꞌésuk yaayu,
mat ubonket ésuk yaayu mara mútiliŋ bugan gammee gafaŋ gúruba nꞌguñen (50) gacin dó mee ?
Maregen aw be emugiil ?
22 25 Haani,
mat újuh ukaan waaf wanogoore mee !
Jamuk átiliŋ mee nu ganur nꞌafeegut mee !
Etek átiliŋ mee naŋ afeegut mee !
Haani,
aw acafa hara dúniya,
mat újuh ukaan walagout. »
23 26 Acehériit mee narogool :
« Eéni itooge dó Sodom bugan gafaŋ gúruba nꞌguñen (50) gátilintiliŋ,
be ebonket yo mara bugo. »
24 27 Aburaham nabenen arogool :
« Ubonkehom,
mara ínje mof son butune,
ban nihañi elob nꞌaw.
25 28 Eéni bugan futok gúpure dó mꞌbugan gafaŋ gúruba nꞌguñen (50) gátiliŋ mee,
gammee futok be ecil min uyiis ésuk yaayu ?
» Násuupool :
« Eéni itooge dó Sodom bugan gafaŋ gúruba nꞌfutok (45) gátilintiliŋ,
mat iyiis yo. »
26 29 Aburaham nabenen arogool :
« Eéni utook dó bugan gafaŋ gúruba (40) ?
» Násuupool :
« Mat iyiis yo mara bugan gammee gafaŋ gúruba (40). »
27 30 Aburaham narok :
« Paam,
níciiniciin,
jambil uñigen néeni ibenen ilob.
Eéni bugan gafaakan nꞌguñen (30) déhooro gátilintiliŋ ?
» Násuupool :
« Eéni itooge dó nꞌésuk yaayu bugan gafaakan nꞌguñen (30) déhooro,
mat iyiis yo. »
28 31 Aburaham naroŋ nelob nu ho :
« Paam,
ubonkehom néeni ilobe benen.
Júhe kaan bugan gafaakan (20) déhooro ?
» Násuupool :
« Mara bugan gafaakan (20),
mat iyiis ésuk yaayu. »
29 32 Aburaham nabaañ arok :
« Paam,
níciiniciin,
jambil uñigen.
Mat ibaañ ilob benen.
Júhe kaan bugan guñen (10) déhooro gátilintiliŋ dó Sodom ?
» Násuupool :
« Eéni itooge dó bugan guñen (10) déhooro gátilintiliŋ,
mat iyiis ésuk yaayu. »
30 33 Acehériit mee nan afaak mee búñowoorool nꞌAburaham,
najow.
Aburaham nábaañul bu síndo'ool.
31 1 Nan bunak bommee nejon,
simalayika sammee síruba nsítiiŋul dó Sodom.
Tootook Loot min alakoe to mꞌmúnogenum ésuk yaayu.
Nan añowuliil mee,
nayiho najow ngurehoor,
nayah gújuul nayah fúriiŋool nꞌetaam.
32 2 Narogiil :
« Sipaam,
jibonket,
níciinuuciin ujaal bu síndo'om,
njitaas goohuul njiŋot,
tikahen gajom,
njifaalen.
» Simalayika saasu nsirogool :
« Haani,
kahóli nuŋot nꞌeluwaato yaayu. »
33 3 Bare Loot nakoten jaram gusoŋ,
ngujow bu síndo'ool.
Nawaleniil,
nasowiil gúmbuur,
násiiliil jak gúcaho.
34 4 Jandiŋ Loot nꞌejawooraool bu gaŋot,
umaañen bugara Sodom ngújool gugongen yaŋ yaayu ;
sikambaano nꞌunafaan peepe gujaalojow,
bajut aŋañoulo.
35 5 Nguwook Loot,
ngurogool :
« Umaañen gan uwalen mee taahe síndoi gárusa ge,
úbugey ?
Upúrenuliil,
éli be eŋariil ubaj ukoña.
»
(Umaañen waawu nja gunanap n'gupaaliil umaañen naŋ amaañen n'akoña)
36 6 Loot nápurul napeek gápeegum gaagu najooŋoor mꞌbugo.
37 7 Narogiil :
« Gutiom,
níciinuuciin,
jambil jikaaniil kóji.
38 8b umaañen ge ubuge,
jambil jikaaniil waafóowaaf,
taahe nꞌyaŋom ngooma,
ban ínje be epooyiil. »
39 9 Bugara Sodom ngurogool :
« Utos baba !
Aw ammee ajawoora taahe,
aw ubilóli egaan mara bakaaneróli bufeegut !
Ñeer aw be eyab bacooc barege booliil !
» Ngufaren Loot bíh,
ngúcigul butum bara yaŋ yaayu bu gáwaŋul gápeegum gaagu.
40 10 Bare simalayika saasu nsijok Loot nꞌgañen,
nsiñagulool sírur dó nꞌyaŋ yaayu nsipeek gápeegum gaagu.
41 11 Simalayika saasu nsikaan gammee tíyaŋ yaŋ yaayu peepe ngúpiim,
jaram gújuhut guñow gápeegum gaagu ;
biriŋ nꞌaleeh káŋ bu nꞌanafaan.
42 12 Simalayika saasu nsirok Loot :
« Eéni nubabaj dáare bugan bugara fiili :
guleehi gumaañen bugo nꞌguleehi gukoña,
nꞌgapañiil mee,
nꞌanooan han jibaji ;
úpureniil kuhi nꞌésuk ye.
43 13 Mara óli be efum yo.
Acehériit mee najanjam sikaaw sáamak sara bugan gaagu gan Sodom nꞌGomoor gucooce mee.
Yo ecil mee naboñulóli be efum yo. »
44 14 Ñeer Loot najow atook gurolool gabileen mee eyab guleehool.
Narogiil :
« Jípur dáare tímer !
Mara Acehériit mee be efum ésuk ye.
» Bare gurol Loot ngujok elob yara fúraari.
45 15 Nan bunak bommee ngakahen,
simalayika saasu nsicooñen Loot nsirogool :
« Uyuho nuŋar akoñai nꞌsíjuri gúruba gammee taahe,
njípur tímer jambil jicet dó nꞌganimen gaagu gabil mee gawaloúl mꞌbugara ésuk ye mara bakaaneriil bafeegut mee. »
46 16 Loot náŋararoor.
Acehériit mee nabaj gabonket nu ho.
Simalayika saasu ñeer nsijogiil nꞌguñen,
ho nꞌakoñaool nꞌsíjurool gammee gúruba,
nsípureniil nꞌésuk yaayu.
47 17 Nan sípureniil mee nꞌésuk yaayu,
acee nꞌsimalayika saasu narok Loot :
« Utey min upagen síñundui.
Jambil ujeg búsol,
jambil uyuho tanootan dó nꞌgásilimb gaagu.
Utey bu nꞌemontaañ yaaya jambil ucet. »
48 24 Ñeer Acehériit mee nawalenúl dó Sodom son Gomoor sambun sajeejeek son gapor gásusup cúm.
49 25 Nanimen sísuk sammee síruba son gacin dó mee,
gásilimb gaagu son wariil dó mee mꞌmof maamu peepe.
50 26 Akoña Loot najeg búsol,
nálowulo fúlundaay fara mutasen.
51 27 Noono mꞌbújom,
Aburaham nabaañ bu tan gukahoor mee nꞌAcehériit mee.
52 28 Nañeer bu nꞌgásilimb gaagu peepe son sísuk sara Sodom nꞌGomoor san dó mee,
nañow fakoor fúyuhoul dó,
funogoor naŋ fakoor fara gamburnaati.
53 29 Atúuha nan ammee nejow be efum sísuk san dó mee mꞌmof maamu,
awosenwosen etuhoorool nꞌAburaham min apagen Loot mꞌbúyiik baabu.
Apagenool afaak,
nanimen sísuk saasu dan Loot acineen mee.
54 Elob yaayu yábonteni mee mee,
dó nuñowaal mee mara Atúuha acacaf sísuk sara Sodom n'Gomoor,
nan awalenulo dó mee sambun saasu son gapor gásup mee.
Jaat maa,
éeni ujow bu n'fal fara Ñulooro fammee bo Palesitiin (Isirayeel),
aw be etook dó gucin gara Sodom.
Buroŋ bara ekaan síjunube déhooro let fuliik fajajak.
Atúuha,
bacaferool síjunube,
fúraari fulet to.
55 Waŋaño'olaal mee n'gasaboorolaal jaat,
ucamencamen uñowaal úfallum gammee gúruba,
Ibrahima bugo n'Sire (Saara),
buu Atúuha aseniil aleeh eeno,
naŋ min arogiil mee.
56 1 Acehériit mee naranden Saara naŋ min alobeen mee.
Nakaan nu ho naŋ min arogeen mee.
57 2 Naŋar búteb,
nabaj Aburaham aleeh amaañen,
nin naanu naŋ min Atúuha alobeen yo mee.
Tooge Aburaham min afallene.
58 3 Aleeh han Saara abajool mee,
Aburaham nasenool gajow gara Isaak (yo yommee :
eber).
59 4 Nasunnaool min abaje gunak futok nꞌgúfaajiir naŋ min Atúuha alob yo mee.
60 5 Isaak nan abaji mee,
Aburaham babajer símit soono ceme (100).
61 6 Saara narok :
« Atúuha nakaanom niber,
bare gabil mee ejam,
be eber múmbaam. »
62 7 Nabaañ arok :
« Ay ájuheene arok Aburaham,
Saara bu gamooben guleeh ?
Ban ínje ume nibajool aleeh amaañen bafallenerool. »
63 8 Isaak najow jaram ahank,
nápur gamoob.
Aburaham nakaan gagaan gáamak nꞌfunak fan aleeh aahu ápur mee gamoob.
64 9 Saara naŋanden aleeh hara Agaar,
han abaj mee nꞌAburaham neber.
Agaar mof mara Esípt nápurulo.
65 10 Saara narok Aburaham :
« Apu ukam amiigeel aahu bugo nꞌaleehool,
mara aleehool mat guwaajoor fubaj faafu fiiya bugo nꞌaleehom Isaak. »
66 11 Aburaham furim faafu nfútaañiool máamak,
mara aleeh Agaar may hoola.
67 12 Bare Atúuha narogool :
« Jambil táañi'i mara aleehi bugo nꞌamiigeeli.
Ukaan wan Saara arogi mee peepe.
Mara nꞌaleehi Isaak,
ínje be ekaan min búbajumool bumeeeŋ.
68 13 Aleeh may hara amiigeeli,
ínje be esenool gayooŋ gáamak mara ho may hiiya. »
69 14 Fara gajom mꞌbújom pím,
Aburaham nayiho,
naŋar múcahoaay son etuen yapuupuus mal asen Agaar.
Naŋar aleeh aahu,
nabaŋool mꞌbúsol bara Agaar,
nakaheniil min gujow gulilioor nꞌerampaasa yara Beer-Seba.
70 Epúr Sumayila étaañitaañi Ibrahima.
Bare fok akaan mo,
mara Atúuha agaanoogaan fiil fabil mee ecil min giil gaagu peepe n'dúniya gúsoonieni,
m'búbajum bara Siyaaka nfubile épurul,
let n'fara Sumayila.
71 Sumayila símit guñen gaat nabaje nan Siyaaka ápur mee gamoob,
náfookul Siyaaka ban atebut fuliik Atúuha fara ekaan n'Siyaaka búbajum bamemmeeŋ babile ecil min giil gaagu peepe n'dúniya gúsoonieni.
Sumayila ámirut mara dó m'búbajum baabu bara Siyaaka,
enabiyoŋ yaayu son Busaferiil baset mee bu n'apagena bugan aahu dó,
gubile épurul.
72 Ñeer Sumayila waa ubajool ?
Haajara bugo n'Sumayila ngukami,
bare Acehériit mee nakaaniil jak.
Ujantenaal wan Busafer baabu buroge.
73 20 Atúuha napooy aleeh aahu jaram abaak.
Nacin bo nꞌerampaasa yaayu nakaan ayima háamak hara fúkanga.
74 21 Bo nꞌerampaasa yaayu yan guroge mee Paran nacin mee,
jaram jaaool aŋesool akoña hara mof mara Esípt.
75 Sumayila ammee pay fiil fara Araab yaayu fabaj mee sembe,
fan Atúuha ásoonien mee máamak.
Bare Acehériit mee nágaanaali Ibrahima mara be ebaj bulahóor báamak etuhoor fiil Sumayila n'fiil Siyaaka,
ban kankaan maregen káŋ bu jaat.
76 Furim fe músuum fo,
fuliiliik mara Atúuha acamencamen ŋáar bugan gaagu peepe n'dúniya,
bu n'aw,
m'bugara yaŋi dó.
Narogolaal ubaañenaal úyegeholaal bu nu ho,
nujogaal émiremma,
núyinenaal,
mbil ucigaalool maareer bu nanoonan,
naŋ min Ibrahima ammee apaal Atúuha akaan mee.
77 Gupaalom,
emisiyoŋolaal yara jaat uyu ngafaago.
Uñowaañow benen buu Atúuha hara Ibrahima anogoor mee.
Atúuha dó m'mulago'ool m'musehool,
nja akaan wan arok mee,
n'gapagen bu n'ecaf dó.
Yo ecil mee napagen Loot,
aleeh atii Ibrahima bala awalenúl sambun bu m'bugan bugara Sodom n'Gomoor mara síjunubeiil,
naŋ min arok mee ho be ekaan.
Yo may ecil mee nasen Ibrahima bugo n'Sire aleeh bafalleneriil,
naŋ min alob yo mee wátiiŋe símit gafaakan n'futok.
78 Yooo !
Elí ubugu nesaluul min jilako mee njíyentoli.
Nuroguul ukahooraal bu n'yammee néjool mbil uñowaal wareg mee nútaañie ban nureg nujamoe m'buroŋ anabiyoŋ aahu Ibrahima.
Kankaan elob mara gásimen gatakajomet mee gan Ibrahima akaan mee,
ban bugan guliikoor go bámirut fanfanfaŋ elob go.
79 Alaal be efaak n'gayaaŋen ge gara Atúuha dan arogolaal mee uŋaraal dó múluho,
n'silob sara buroŋ Ibrahima,
sara buroŋ Loot (gucee gurogool Lúut),
son sara bakaaner sísuk sara Sodom n'Gomoor.
80 11a Wabajoeen mee peepe mꞌbugo kankaan gayaaŋen bu nꞌalaal.
Usaferisafer min úkaanumaal...