1. Gorko mawɗo e goroo ɓiyum
Waɗiino e jamaanuuji, gorko gom wonnoo, de yo cuuso sanne. O wi'i o hulataa, o hirataa, o myaamataa kanko tan. Gorko goɗɗo du wonnoo ɗoon, na jogii suka surbaajo mo hanom e wodde walaa.
Suka surbaajo o, wari yonii ɓaŋgeede. Lettugal e gorgal fu, yimɓe yo ƴuuran na ngarana o. Baabiiko salii hokkataa o fay gooto so wanaa gorko mbi'aaɗo hirataa, hulataa, nyaamataa kam tan.
Gorko mbi'aaɗo hulataa, hirataa, nyaamtaa kam tan o yo suka jokolle. Jaadiraaɓe makko mbi'i o ƴamowa suka debbo ko o beɓan. O salii o ƴamoytaa. Jaadiraaɓe makko njamiri o saabu Alla. Heddii o yehi o ƴamowi suka debbo. Nyannde o ƴamoynoo o hokkoraa.
Suka gorko wartidi suka debbo wurom. Tawi baaba suka debbo wi'iino suka debbo terma faamude salle ko suka gorko o, wi'aa hulataa, hirataa, nyaamataa kam tan ɗum yo ngoonga. Suka debbo du yedday bammum. O wi'i o faaman so Alla jaɓii.
Suka debbo wari fuɗɗi ndefu. So defii rottii, wi'a gorum nyaama. Gorko wi'a neɗɗo maani en noddee ngara ɓe kawrita ɓe nyaama. Suka debbo wari seeɗa defata, de artoo adunaaru rotta. Wi'a o nyaama. O wi'a neɗɗo maani noddee wara. So suka gorko heɓay mo hawta, pummaarim Alla ɗoon, so hiraande du, nde hiira ɗoon de nde waala ɗoon. Worndi noo faa o tawi suka gorko mayan rafo so heɓay mo hawti.
Suka debbo yehi wuro bammum, itti fillii. O wi'i: "Baaba, ko nanunoɗaa fenaaki. Goram nyaamataa kam tan." Baabiiko wi'i ndelle o ndaarana ɗum salle ko wi'aa o hirataa ɗum yo ngoonga. Suka debbo wi'i so Alla jabii ni faaman ko woni. Ɗum ummi ɗum ruuɗii suudu gorum.
So rewii faa naange saami, suka debbo deffii rottii, faa hiirtoke, ni dilla. O wartataa so wanaa boyal dontooje. So rewii faa na o warta, ɗo neɗɗo woni fu na nana, na o jogorii: "Kuni njoppee kam jon kaa mi yaha mi fukkowoo. Illa hiiri anen ngondunoo. So heƴay on faa hannde ni wanaa ko joonin ɗum heƴata on. Ko ngaɗoton dey, on celan kam heɓa mi yaha mi fukkowoo, mi foofira e yonki am." Ɗo goriiko woni ley suudum ɗum, na nanana o. Ɗuum fu haɗay, o fuki na o deƴƴinii; o wi'ataa fay gootum.
Suka debbo yottoo; naata nder suudu. Fonndita daɗɗaarem de fukkoo. Gorko haɗataa, haalataa; ƴamataa, wattitataako e no wordunoo.
Worndinoon faa jemmaaji njuuti. Huunde fu ko gorko men wi'ata deekum walaa. No o worndunoo e muuɗum keeŋa nih, noon o heddorii e muuɗum.
Suka debbo yehi wuro bammum, itti fillii. O wi'i: "Suka gorko o, hirataa. Walaa fu no mi toonyoraaki o, de o hiray kam." Baabiiko wi'i ndelle o ndaarana ɗum salle ko wi'aa o hulataa ɗum yo ngoonga. Suka debbo wi'i so Alla jaɓii ni faaman ko woni. Ɗum ummii ɗum ruuɗii suudu gorum.
Faro wuroo suka gorko o, weendu na toon. Neɗɗo fu njottiiɗo ndu, maa hawrii e hoore konu, maa konu tawii ɗum ɗoon. Tilay na yi'u konu. Sukka debbo fukkii, acci faa jemma jenngi, pooli ŋooɗi e leɗɗe, so wanaa gujjo maa gusuuru, maa geddo Alla, njahoowo wakkati ndeen, walaa. Goriiko e hoorem yo ɗaani wakkati ndeen.
Suka debbo wurtii yaasi. Darii faa booyi seeɗa. Ruuɗii warti fukkii. Adi junngom fawi dow gorum. Goriiko ɗenƴii ƴami. O wi'i koree jam, neɗɗo maanii! Deekiiko jaabii. O wi'i: “Walaa basi. Yo weendu inna maaniiru miilotoo-mi. Mi nanii toon jom ngorgu en du kawrata, toon konuuji du kawrata. Toon min du kaajaa mi lonnoyde jaango de mi anndaa salle a ɗootan kam." Suka gorko moosi de ƴami o salle ɗuum ni haɗi o ɗoyɗi. Suka debbo wi'i ɗuum haɗi ɗum ɗoyɗi. O wi'i ndelle ta ɗuum haɗe ɗoyɗi. Ɗaana!
Suka debbo yeeƴii fukkii. Gorko ɗaantii. Suka debbo yeeƴii findini o. O wi'i noy mbi'uɗaa. Suka gorko jaabii wi'i: “Ɗuum kaa hoyii ma ko koyɗol bumɗo. Nde yi'aa fu yo ɗaani. So jam finii jaango ni mi ɗootirte lonnowaa kaddule maa.” Suka debbo watti wi'i: “Mi yiɗaanaa so na a ɗoota kam lonnooru jaango, ta kooƴaa jogola.” Goriyo o wi'i ɗuum du hoyii deekum. Fay jogola won mi hooƴataa so weetii.
Jam fini weeti. Naange fuɗii faa henndu jaaƴii. Suka gorko wi'i deekum heɓinoo heɓa ɓe njaha lonngol. Suka debbo ɓotti kaddule faa heewi ronndini korɗom. Kanko du o waɗɗii puccu makko. Naa na ɓe njaha. Korɗo debbo na ardii, genndiiko na jokkii, kanko na o rewti. Huunde fu o aday. Fay meselal walaa e jiiba makko. Ɓe ndewnoo faa ɓe ndoomi weendu, suka gorko turii adi ɓinndere dow dullaangal deekum. Ɓe taaɓii; na ɓe njaha faa ɓe njottowi weendu.
Weendu yottaama. Korɗo daɗɗi daɗɗo, fuɗɗi lonno. Joomum sorowi kooli pewki; daɗɗi wudere lobbere, jooɗii forti koyɗem. Goriiko yottii fukkii; adi hoorem deki e koyɗe deekum. Debbo na moyta hoore gorum.
Ɓe maatay ni konu fiili ɓe. Suka gorko harbitii darii; looti ɓinnderem. Tawi hooreejo konu doomii o. O faɗɗi ɗum ɓinndere tiinde. Ngaandi hoorem doƴƴitii. O turii o adi puccum e jogolaajim. O tappi konu faa ɗaati. O teeti jawdi, o teeti maccuɓe o henni gere gooto. Ba ɓooyan ni konu ɗiɗaɓo fiilni o. O taggi konu nguun. O adi jawdim o hawrondini e jawdi aranndeeri. O waɗi maccuɓe heeɓe kawriti e arandeeɓe.
Heddii suka gorko men ruuɗii ɗo deekum. O tawi ɗum na jooɗii to o yoppunoo ɗum. O fukkii dow daɗɗom na o wawlii koyɗem. Ni na ɓe ngaajoo. Fadde maɓɓe e faamude, tawi konu tataɓu fii hawrii. Ɓe naatondiri. O taggi konu o hawrondini.
Kiikiiɗe warnoo, korɗo debbo liilti lonnom ronndii. Suka gorko ardini maccuɓem e jawdi ndi walanaa re're. Deekiiko na filgii e puccu. Rewnoo faa ɓe ndoomi wuro maɓɓe ni suka gorko waɗi jawdi fecca pecce tati de wi'i: “Fecco wooto ngo, kaananke wuro jey, fecco ɗiɗaɓo ngo bammaa jey. Fecco hendiingo ngo, anen njey.”
Ndelle jooni kaa esiraaɓe suka gorko annditii koo o hirataa, o njaamataa kanko tan, o hulataa. Esiiko gorko noddi o lamndii ko saabii de o hulataa, o hirataa, o nyaamataa kanko tan.
Suka gorko wi'i yi'ii, njannde gom kam e giɗom njehi njiilowii na tewta jawdi. Ɓe njiilii faa ɓooyi, ɓe keɓay fay gootum. Ndelle ɓe ummanii wuro. Ɓe ndoomunoo, mono fu faltorii ɓaadem. O yottii o tawi nyaamdu walaa. O nokki gawri seeɗa o faɗɗi e hunnduko makko. Wakkatim o haccii jaadiiko na wara. O tuɓti gawri ndi o faɗɗi. O heddii o jooɗii. Jaadiiko du jooɗii. Ɓe tawdaa ɗoon faa hiraande hiirtaa.
Lebbi na njaha na ngarta. Iɓe ngondi faa hitaande fiilii warti. Gawri ndi o tuɓtunoo ndi fuɗi faa mawni. Ndi rimi, ndi ɓenndi, ndi taƴaa, ndi sokkaa, ndi waɗaa cobbal, ndi diibaa faa tilii heɓa njarooɓe njara. Wakkati ndeen pay, jaadiiko o, yottii. Heddii ɓe kawriti ɓe njari. O wi'i kanko, ɗuum waɗi de o nyaamataa kanko tan. Baka ɗuum, fay muyudaa nyaamude aan tan so Alla jabay ni wadataa.
Esiiko watti ƴami o, ko saabii de o hirataa. Suka gorko wi'i, won nyalaande gooɗom, tawdanooma yimɓe capanɗe jeenayo nder ladde. Ndelle ɓe yimɓe hemnde ɓe tawaa. Wari ɓe keɓi debbo gooto. So rewii faa hiirii, sukaaɓe worɓe hemnde ɓe fu, kawran dow suka debbo gooto o.
Won nde weeti, sukaaɓe men worɓe njehi njiilowii. Ɓe keɓi suka debbo ɓe ngartidi. So hiirii, capanɗe njoyo ɓe, kawra dow debbo arano o; capanɗe njoyo heddiiɓe ɓe du, kawra dow debbo keso o. Nih faa waali balɗe. Nyannde gom sukaaɓe men worɓe ndilli heɓa njiilowoo dagu no e bada nih. Debbo arano o, nanngi debbo keso o hirsi.
Sukaaɓe worɓe ngarti tawi suka debbo hirsaama. Ɓe noddi nawlum ɓe ƴami. Kam du jaabii wi'i: "On miilaakinaa min tan mi waawataa on; ɗuum de ngaddanɗon kam nawliyo; ɗuum de min du mbaru-mi o." Suka gorko yoppi wi'i esum: “Anon du ndaaree, debbo gooto mo worɓe hemnde kawrata dow muuɗum, debbo goɗɗo waddee heɓa timma ɗum ɗiɗo, fu ko ɓuytani ɗum donngal, de ɗum nannga debbo oon ɗum wara. Anndi kaa worɓe keƴataa debbo! ɗuum saabii de mi hirataa debbo.”
Nde suka gorko haalunoo yottini fu, esum ƴami ɗum, ko saabii de ɗum hulataa. Suka gorko wi'i: “A ƴamii kam ko paamataa. Won nyalaande finunoo, ummii-mi naatum ladde tayte mi heɓan ko mi wartida. Alla e bawɗem, konu hippitii nanngi kam hawrondini e nanngaaɓe woɓɓe faa hannde. Nanngaaɓe ɓe fu ngeƴƴiraa ɗiɗɗiɗo. Nde hiiri fu, ngeƴƴaaɓe ɗiɗo ittetee mbarowee. Illa na ɓoy nyonoo ni faa wara sii. Ɓoy mbaraama hoo!
Nyalaaɗe na njaha na ngarta. Mo ngeƴƴidaa-mi o, na jogorii min ndogga. Na mi wi'a ɗum mi yiɗaa doggude saboo mi woowaa doggude. Warowi heddii yimɓe ɗiɗo ko mbaree de min mbaree. Mo ngeƴƴidaami wi'i mi hula Alla, mi ndaara Alla, de mi acca min ndogga ta min maaya mayde ɓolde. Mbi'u-mi o, ikkana kam mayde mayde ɓolde e jooɗaade nyannde gom mi miccitoo koo won nde ndoggunoo-mi mayde. Suka gorko mo ngeƴƴidaa-mi yamiri kam saabu Alla, mi acca min ndogga. Heddii o jaaltii kam. Min coosii, min ummii.
Naa na min njaha. Min ɓantida koyɗe amin ngeƴƴaaɗe; min mballindina ɗe, min ngatta min ƴeɓtida keddiiɗe. Nih faa ɗo rawaandu ladde wuudi e amin. Ndu nyaami jaado am faa timmi, na mi ndaara. Ndu nyaamdunoo fu, ndu adi hunnduko mayru ndu moyti dow yeeso am de ndu taaɓii. Heddii ummi-mi. Geƴƴelle na keddii e koyngal am. Na mi yaha, geƴƴelle na ndaaso na ndaasodoo jiire koyngal jaado am. Ni na mi yaha, faa ngaroy-mi naatum nder cukkorgal leɗɗe. Fadde am e faamude fu mi yolkitoke e ɓunndu: noppi am na iida fii-faa, faa ɗo mboɓɓowii-mi.
Ko mboɓɓii-mi ɗum, ɓantum gite am ndaarum dow. Na mi yi'a hunnduko ɓunndu ba hoodere. Ba neeɓan ni paamum sonnyo. Jaka mboddi mooltanaandi Alla daasotoo heɓa yalta. Heddii ndekii-mi dow kunkuuru mayri. Ndi daasodii kam faa ɗo min njalti e ɓunndu. Min naati e cukkorgal leɗɗe. Mbolla men rewi nano, min du ummanii-mi nyaamo. Na mi yaha. Na mi yaha faa ngaroy-mi tukkum maayo manngo; naatum nder maayo. Na mi yaha. Na mi yaha faa maayo waddi kam daande. Ɗo puɗɗum yinaade ɗo, goɗɗum nanngi koyngal am keddodii-ngal e geƴƴere nde. Fadde am faamude, tawi mi hootowi njeɗɗa ɓirdi leydi. Hakkillo am warowi warti. Tawi geƴƴere nde ittoke. Ummii-mi, mi anndaa fu ɗo njahan-mi. Jaka yo nder wuro am ngonum. Ndelle kaddi fu so neɗɗo yonkim timmay, ko waawi warde ɗum walaa. Ɗuum waɗi de mi hulataa." Heddii esiiko wi'i nanii faamii.
Bureyma Jallo