2. Faatuma e Hamma laamu e Hamma jawdi e Hamma talka
Waɗiino e jamaamuuji, suka gorko wonnoo. O talkaajo. Walaa fu ko o jogii. Huunde fu jaaƴantaako o, so wanaa futuro. Futuro le na jaaƴanoo mono fu. Na o jogii inniiko e baabiiko. Tuugol du o jogii na o nanngira boje, kanfure, billi, lewli...Tuugol ngol, o jogorii wuro makko.
Suka gorko men na jogii jurkel du. Jaadiraaɓe makko du yo ɗiɗo; kanko timmii tato. Na ngara ɗo makko na ɓe kettinoo jurkel. Sukaaɓe worɓe tato ɓe ngordinoo faa nyannde gom, dey kaananke, na woni wuro wonngo faami haalaare maɓɓe. Dey kaananke o, Faatuma wi'etee.
Nde jemma hiiri fu, kaananke wi'a: “Faatuma! waala fu ko njiɗum so wanaa tawdude ma gorko heɓa mi waɗa ngorgu am ngu yi'ee." Faatuma jaabii o, wi'i ta o haala dagu ɗi haalaaji saboo wanaa ɗi haalaaji mawɗo. Kaananke wi'i kam kaa walaa fu ko nyaagotoo so wanaa tawda Faatuma gorko.
Nyannde gom, Faatuma kaananke umti, ronki ɗaanaade. O ummii o wi'i maccuɗo makko yaha saare maaniire nde, tawan toon Hamma laamu, tawan toon Hamma jawdi, tawan toon Hamma talka. Kanko Faatuma kaananke na o yiɗi jenngo maɓɓe. Illa ɓooyay maccuɗo men yottinowi Hamma jawdi e Hamma laamu nilaangal.
Hamma laamu e Hamma jawdi ndaasii njottii ɗo Hamma talka. Ɓe mbi'i: "Neɗɗo maani, Faatuma kaananke nili e men. Ko min kaalante, so jam finii jaango yo min nootoytooɓe." Hamma talka wi'i jam findin en. Hamma laamu e Hamma jawdi njeeƴii kooti.
Hamma talka miili wi'i: "Mi walaa puccu, mi walaa saaya lobba, mi walaa paɗe lobbe, mi walaa jogola lobbo. Ɓuri noon bonde du, yo mi talka. Noy ngaɗam-mi." Ni o fooɗi ɓalinngo. Dem-mawɗo makko warti. O itti o fillanii ɗum. Inniiko wi'i o munya baabiiko warta de o fillanoo ɗum. Ni baabiiko warti. O jooɗii na o ɓalinii. O salii nyaamude. Baabiiko ƴami ko saabii. Suka gorko murii. Baabiiko wi'i: “Haalanam ko hewtii ma faa haɗi ma nyaamude."
Suka gorko itti fillii. O wi'i Faatuma kaananke nilani o, kanko e Hamma jawdi, e Hamma laamu. Ɗiɗo ɓe ngarii kaalanii o koo so jam finii ni yo ndawan. Kanko le huunde fu ko o jogii walaa. O wallaa faɗo lobbo, o walaa kaɓitirɗi lobbi. Baabiiko laa'ini de wi'i o yaha o ndaarowa hakkunde lekki maaniihi e maaniihi, gaɗa barkileehi to; o ada jammbere o yaada o iirta nokku oon de o ndaara faa wooɗa, ko won ko woni toon.
Suka gorko adi jammbere, iirtowi ɗo bammum wi'i ɗoon; o tawi fotiire kanŋe ko baabiyo o resunoo illa e jamaanuuji,. O uuti kanŋe oon. Illa ɓooyay o heɓi puccu, o heɓi kaddulle, o haɓi kaɓitirdi. O munyi faa weeti, naange fuɗi; henndu jaaƴi. O waɗii bareyal. O nanngi laawol. Na o yaha. Na o yaha faa nyawli, naange doomi hakkunde. Wari na o haccoo jaadiraaɓe makko na njaha.
Hamma laamu e Hamma jawdi, illa subakaaje ndawi. Na ɓe muɗɗii laawol. Gooto maɓɓe ɓoylitii ndaari gaɗa de wi'i: "Ɗume warta caggal men! Yo duluuru naa yo nyiiwa bolonngum foti nih ? Alla tan anndi ko ɗum woni." Ni Hamma talka na wara. Ni na wara faa ɓe ngari ɓe taanyori koo yo ɓi-aadama warata. Hamma talka doomi ɓe. O garbintini bareyal, o yottii o rufi yeeso maɓɓe. Sollaare uddi ɓe. Hamma talka wi'i Hamma laamu e Hamma jawdi koo kam du warii. Ɓe tato fu ɓe ndaasii faa ɓe njottii wuro ɗo Faatuma kaananke woni ɗo. Ɓe njippanowii deel-neyyel.
Deel-neyyel jooti sukaaɓe worɓe de ƴamtinii: "Min njippaniɗon!" Ɓe mbi'i: " Ngoonga." Hamma talka soorti loocol kanŋe hokki deel-neyyel. O wi'i ɗum huunde fu ko ɓe kaajaa walaa so wanaa ɓe keɓa ɓe nji'a Faatuma Kaananke. Deel- neyyel haami loocol kanŋe loowi de wi'i ko ɓe haajaa koyii ɓe.
Debbo mawɗo fooɗii faa yottii Faatuma kaananke. O noddi Faatuma. Faatuma nooti. O haalani ɗum koo hebii werɓe. Faatuma kaananke wi'i similla werɓe. O soodi goorooje hemnde o hokki deel-neyyel. O wi'i: "Ɗum yo koccu Hamma laamu, Hamma jawdi e Hamma talka." Deel-neyyel hokkitowi werɓem koccu muɓɓoy. Ɓe tato fu ɓe noddondiri. Ɓe mbi'i kanaa danya njaaɗo hiirdowi e Faatuma. Gooto maɓɓe miccintini ko yo Hamma laamu haani artaade yaha, kam won ɓii-laamu. Hamma laamu wi'i jaɓii, kam yahata.
Kaananke wuro, oon won goroo Faatuma. Nde weeti fu, goroo Faatuma yo dawan faa reedu jemma de warta. So na o warta, illa caggal saare puccu makko hijata. So wanaa kol hewta hakkunde saare de kol yeeƴoo kol hija. Ndeen le so wanaa kol hewti dammbugal ɓaade kaananke de kol hija. Nde puccu kol hiji fu, mooƴu takkunoongu e cuuɗi yo takkitoto saama; no gorko o foti hulɓinoraade.
Hamma laamu yehi. Yottinoo wuro kaananke fu salmini. Faatuma kaananke wi'i bii similla makko. O wara o hewta. Hamma laamu hewti. Faatuma waɗi goorooje hemnde njoƴƴinaa hakkunde maɓɓe. Na ɓe ƴakka gooro na ɓe ngaajoo. Illa jon faa reedu jemma wari. Ɓe maati puccu kaananke feekii caggal saare. O wi'i Hamma laamu, goram na wara. Hamma laamu wi'i ayyo. Faa kaananke wari hakkunde sare. Puccum watti feekii. Faa o wari gaɗa damal. Kol watti kol feekii. Ndeen noon kulol ƴeenyi Hamma Laamu. O wi'i Faatuma Kaananke, noy ngaɗantaa kam. Faatuma wi'i no ngaɗanan-mi ma dey, waddu kaddule maa ɗe, ngaddaa kaafaahi maa ki, ngaddaa mellol maa ngol, ngaddaa paɗe maa ɗe, de ɓottaa ndoondi mburtodoɗaa, kawra jom wuro ngo, njaha ndufowaa. Kaananke wi'an a maccuɗom. Hamma Laamu yedday Faatuma kaananke. O adi gollirde. O ɓotti ndoondi; o hawri kananke o yehi, o rufowi. Kaananke naati suudum, deƴƴinii.
Jemma ɗiɗaɓo wari. Hamma jawdi wi'i kam yahata jenngo Faatuma. O yehi. Ɓe njooɗii na ɓe ngaajoo faa jejereje pooli ŋooɗi e leɗɗe, reedu jemma sunpalew, so wanaa gujjo, maa gusuuru, maa geɗɗo Alla njahoowo wakkati oon walaa. Ɓe maati puccu kaananke feekii caggal saare. Faatuma kaananke wi'i amiiru na wara. Hamma jawdi wi'i ayyo. Faa kaananke wari hakkunde saare. Puccum watti feekii. Faa amiiru hewti dow damal ɓaadem. Kol watti kol feekii. Ndeen noon Hamma jawdi huli. O ƴami ko Faatuma kaananke waawi waɗande o. Faatuma kaananke wi'i no ngadanan-mi ma dey, waddu kaddule maa ɗe, ngaddaa kaɓitirɗe maa ɗe, ngaddaa mellol maa ngol, ngaddaa paɗe maa ɗe, de ummoɗaa adaa gollirde ɓottaa ndoondi njahaa ndufowaa. Hamma jawdi yedday Faatuma. O kaasii gollirde, o ɓotti ndoondi, o hawri e kaananke, o yehi o rufowi de o heddii o hooti suudu beero makko.
Jemma tataɓo, wi'aa Hamma talka yaata. Hamma talka wi'i yedday yeddataa. O fooɗii faa e galle kaananke. O yottii o salmini. Faatuma kaananke wi'i biisimilla makko. O wara o hewta. Hamma talka hewti. Faatuma waɗi goorooje hemnde njoƴƴinaa. Na ɓe njewta, na ɓe ƴaka gooro, na ɓe kaala ka Alla hillaaka ka.
Puccu kaananke feekii faa caggal saare. Faatuma kaananke haalani Hamma talka koo gorum na wara. Hamma talka wi'i similla gora. Puccu kaananke wari hakkunde saare. Kol feekii gasi. Faatuma kaananke wi'i goram na wara. Hamma talka wi'i similla gora. A yawɗi na ? Wanaa o tawan kam gah! Puccu kaananke wari hewti damal galle. Kol feekii dagu no e bada nih. Faatuma kaananke wi'i kaananke yottoke. Hamma talka wi'i similla gora. O hewta. O tawan kam e suudu makko ɗo.
Kaananke yottii jippii. Maccuɗo nanngi puccum haɓɓi. O wari o wellii. O salmini. Hamma talka nooti. Kaananke wi'i moy wondi e innam ley suudu Faatuma. O wi'i min wondi e inna maa ley suudu Faatuma. Biisimilla! War naatu.
Kaananke naati ley suudu. Kam e suka gorko kawri. Hamma talka tappi kaananke faa tiggi. O daasi ɗum faa e juggal puccu makko. O yoppi kaananke ɗoon, wuuraa maayay de o yeeƴii suudu Faatuma.
Weeti. Naange fuɗi, henndu jaaƴi, kakkillo kaananke warti. Bajjel ummii hooti bembeere laamu. O wi'i Faatuma yehee waddowee kam e goɗɗo na nder suudu. Maccuɓe njehi. Hamma talka wi'i yonay ko wuytoo suudu saboo Faatuma finay. Kanaa Faatuma fina de ɓe njalta. Maccuɓe piili ɓaade faa hiɓɓi. Fay gooto e maɓɓe suusaa naatude.
Faatuma kaananke warowi fini. Hamma talka hooƴi ko Hamma jawdi e ko Hamma laamu yoppunoo nder suudu Faatuma fu. Faatuma adi gudem ɗiɗi. O taadii nde, o soomii nde.
Nde ɓe keɓininoo heɓa ɓe njalta nde, yimɓe fu kamɓe ndaarata. Fay gooto waawaa anndude moy ɓuri wodde e maɓɓe. Hamma talka ɓuri wodde naa Faatuma kaananke ɓuri wodde. Neɗɗo fu anndaa moy ndaarta. Ɓe njalti.
Hamma talka yeeƴoke suudu deel-neyyel. O tawti Hamma laamu e Hamma jawdi. Ɓe nyallidi toon faa naange saami. Heddii ɓe mbaali. Weetunoo ni ɓe mbi'i ɓe ndawan. Ɓe mbayni deel-neyyel. Ɓe njooti ɗum faa jootiiru timmii de ɓe adi laawol.
Hamma Laamu, Hamma jawdi e Hamma talka ndunnyi. Ɓe njottii hakkunndeeji. Hamma laamu wi'i ndaaree gah. Ɓe ndarii. Hamma laamu garbintini puccu faa uddowii ɓe. O yeeƴii o warti. O yottii, o jaaƴii yeeso maɓɓe. O wi'i kanko, yo hiiro Faatuma kaananke o yawnoo. So neɗɗo yehii hiiro Faatuma kaananke, no o waɗi nih waɗata. Hamma jawdi jali. Ni ɓe taaɓii.
Hamma jawdi foortini puccum muuɗum, yehi faa uddowii ɓe. O yeeƴowii o warti. O jaaƴii yeeso maɓɓe. O wi'i so neɗɗo yehii jenngo Faatuma kaananke, so na warta, nih waɗata. Hamma talka heetii jaleeɗe. Ni ɓe taaɓii.
Hamma talka ummini bareyal faa uddowii ɓe. O yeeƴinoo na o warta fu, colla bareyal uddi ladde. O yottii o buyii ɓe, ba duluuru anta ɓe. O sawti kaafaahi Hamma laamu e kaafaahi Hamma jawdi, o watti o sawti kaddule, melli e paɗe Hamma laamu e Hamma jawdi. O faɗɗi mono fu ko jey de o wi'i, kanko, so o yehii jenngo Faatuma, yo gineeji sukkaaɓe jokolɓe o wartata o hokkita ɓoy.
Bureyma Jallo