ƗLivangɨli
ndʉwʉ lyavɨgilwe nʉ Luuka
Amamenyu agilongola
1
1 Kwave mwɨmɨkiwa Tiofilo:
Avaanu vongosu vavɨgile ikulongwi tsa Yɨɨsʉ Kɨlɨsitia ndʉwʉ tsyavombiike kwawe.
2 Vavɨgile ikulongwi itsi ndʉwʉ twavʉʉlilwe na valya avaalolile na miiho ga veene na vavombi avaatsilʉmbɨlɨlaga ʉkʉhʉma pa vʉtengʉlɨlo wa tsyene.
3 Lɨno,
ʉlwakʉva ndyolye vʉnonu ʉwajɨlweli wa kulongwi tsa Yɨɨsʉ ʉkʉhʉma pa vʉtengʉlɨlo,
ndɨweene lʉnonu najyʉne ndɨkʉvɨgɨle aga gooni mu lʉvaatɨko,
ʉve Tiofilo vɨ mwɨmɨkiwa
4 pakʉta ʉvʉmanye ʉwajɨlweli wa kulongwi tsyoni itsʉ ʉmanyisiiwe.
Amalago ga kulongwi tsa kʉholwa ʉYohana ʉMwotsi
5 Isigono isyʉ ʉHelode aale nkʉlʉdeeva mu mpandʉlʉb gwa Yuuda,
aalepwo ʉnteeketsi mpamato ʉvɨ aatambʉlwagwa Zakaliya,
ʉkʉhʉma mu kɨpʉga kya vateeketsi ɨkya Abiya.
Ʉnʼdala va Zakaliya aatambʉlwagwa vɨ Elizabeti.
Ʉjwa aahʉmile mu kɨkolo kya vateeketsi ɨkya Aloni.c
6 ɄZakaliya nʉ Elizabeti vaale vagolosu pamiiho ga Ngʉlʉve,
vaakongile vʉnonu indagɨlo ni simiilitso tsyoni tsa Ntwa ʉNgʉlʉve.
7 Avaanu ava vaale vʉvʉle ʉmwana,
ʉlwakʉva ʉElizabeti aale nʼgʉmba,
ikange vaale vagogolo.
8-9 Lwalepwo ʉlʉvaatɨko kʉ vateeketsi lwa kʉvomba imbombo mu Vʉtaamo ʉVʉvalatse wa Ngʉlʉve.
d Ɨkɨgono kɨpamato,
mu lʉvaatɨko ʉlwa gʉkasika ʉnsɨkɨ gwa kɨpʉga kya Abiya ʉkʉvomba ɨmbombo jya vʉteeketsi Pavʉvalatse apo.
Pwʉ vakalagʉlɨla mu sigelelo sya veene,
e akahalwa ʉZakaliya pakʉta iingile pa Vʉtaamo ʉVʉvalatse ʉwa wa Ntwa ʉNgʉlʉve,
anyianye pa kɨteekelelo isiinu isyʉ sipela ʉlʉnuusi ʉlʉnonu.
10 Wʉ alɨ mu nʼgati inyianya,
avaanu vongosu vaale mu lʉvɨgo lwa tembile valɨkwɨsaja.
11 Pwʉ ʉnsuungʼwa va Ntwa ʉNgʉlʉve akambonekela ʉZakaliya.
Ʉnsuungʼwa ʉjwa ɨɨmile ʉlʉvasu lwa kʉndyo lwa kɨteekelelo kɨlya.
12 ɄZakaliya wʉ ikʉmbona ʉnsuungʼwa ʉjwa,
lʉkambona ʉlʉdwado ʉlʉlʉti.
13 Pwʉ ʉnsuungʼwa akambʉʉla akata,
“Ʉladwadaga Zakaliya,
ʉNgʉlʉve apʉliike ʉlʉdoovo lwako,
ʉnʼdala vaako ʉElizabeti jiikʉkʉholela ʉmwana.
Nʉʉve jʉmpeetsage ʉmwana ʉjwa ɨlitaawa ɨlɨ Yohana.
14 Apo jʉwiiva nʉ lʉhekelo,
ikange avaanu vongosu jʉviiva nʉ lʉhekelo apya aholilwe,
15 ʉlwakʉva jiiva nʉ vʉtwa ʉkʉhʉma kʉ Ntwa ʉNgʉlʉve.
Ʉjwa aleke ʉkʉnywa ɨkɨveetsaga ɨkyʉ kigaatsa,
ikange amaka ga Mepo ʉMbalatse gapiiva nʉ mwene ʉkʉhʉma ʉnsɨkɨ wʉ iiva mu litumbu lya vanyina.
16 Jiikʉvakilivula aVaisilahɨli vongosu kʉ Ntwa ʉNgʉlʉve va veene.
17 Ʉjwa jiilongola kʉ Ntwa,
jiiva na maka nɨ numbula jya kʉnkonga ʉNgʉlʉve ndʉwʉ aale ʉnyamalago ʉEliya.
f Jiikʉvasajania avahotsi na vaana va veene,
ikange jiikʉvaandʉla avaanu avagalo vave nʉ lʉhala lwa kʉmwɨdɨka ʉNgʉlʉve nʉ kʉvalɨngʼaania avaanu vamwʉpɨlɨle ʉNtwa.”
18 Pwʉ ʉZakaliya akatsova kʉ nsuungʼwa akata,
“Kɨɨnu kɨki ɨkikʉmbɨɨka ʉne ndɨlʉmanye ʉkʉta amamenyu aga ga lweli?
Lola,
ʉne nʉ nʼdala vango isigono silʉtile.”
19 Ʉnsɨkɨ wʉ atsovile ɨlyo,
ʉnsuungʼwa akambʉʉla akata,
“Ʉne neene Gabulieli,
ndɨ ndikwɨma pamiiho ga Ngʉlʉve,
ʉjwa vɨ mwene ʉvɨ ansuungʼile kukʉkʉvʉʉla ɨkulongwi ɨjɨ ɨnonu.
20 Lɨno,
ʉlwakʉva nawɨɨdiiki ʉgwʉ ndɨkʉvʉʉlile,
wiiva kɨnuunu.
Nʉkatsovage ʉkʉsika ɨkɨgono ʉpwʉ galaava gihʉmɨla aga.
Tsa jɨlweli,
aga galahʉmɨla wʉ gʉsiike ʉnsɨkɨ gwa geene!”
21 Ʉnsɨkɨ ʉgwa avaanu valya ʉwʉ vaale mu lʉvɨgo,
vakava vikʉmpʉlɨkɨla ʉZakaliya kʉnʉ videga,
ʉlwakʉva aalɨndye ʉkʉhʉma kʉ Vʉtaamo ʉVʉvalatse wa Ngʉlʉve.
22 Wʉ ahʉmile,
aalemilwe ʉkʉtsova na veene.
Baaho vakalʉmanya ʉkʉta,
kʉlɨ kɨɨnu kɨhʉmye wʉ alɨ mu Vʉtaamo ʉVʉvalatse wa Ngʉlʉve.
Ʉmwene akava ikʉvavʉʉla kʉ nzɨla jya sivoko,
aalemwagwa ʉkʉtsova.
23 Wʉ sisilile isigono sya mwene isya kʉvomba imbombo tsa vʉteeketsi,
akavuja kʉ nyumba.
24 Kʉmbele,
ʉElizabeti,
ʉnʼdala va mwene,
akava nya vʉtsito.
Pwʉ akɨjengʉla,
akatsiga mu nyumba ɨmyetsi gɨhaano.
Alɨkwɨtsosanza jyʉmwene alɨkʉta,
25 “Ɨlɨ lyʉ lyene ʉNtwa ʉNgʉlʉve ambombye ʉne,
ambwene nʉ kʉnnyetsehetsa isoni pamiiho ga vaanu.”
Amalago ga kulongwi tsa kʉholwa ʉKɨlɨsiti
26 Wʉ gʉsiike ʉmwetsi gwa ntanato (6) mu vʉtsito wa Elizabeti,
ʉNgʉlʉve akansuungʼa ʉnsuungʼwa ʉGabulieli kʉ litsumbe lya kʉ Nazaleti,
ɨlyʉ lyale mu mpandʉlʉ gwa Galilaya,
27 kʉ mmɨnza ʉvɨ aatambʉlwagwa Maliyamu.
Ʉmmɨnza ʉjwa aale mu ndagani nʉ Yusufu ʉvaahʉmile mu kɨkolo kya nkʉlʉdeeva ʉDavʉdi.g
28 Ʉnsuungʼwa wʉ asiike kwa Maliyamu akata,
“Ndikʉkʉsaamusa ʉve vɨ ʉpeevilwe ʉlʉhʉngʉ,
ʉNtwa ʉNgʉlʉve alɨ nʉʉve.”
29 ɄMaliyamu wʉ apʉliike amamenyu ago,
akakenyemuka siitso,
alɨkwɨvʉʉtsa alɨkʉta,
“Ɨsaavo ɨjɨ,
kwʉ kʉta kɨki?”
30 Pwʉ ʉnsuungʼwa akata,
“Maliyamu,
ʉleke ʉkʉdwada,
ʉlwakʉva ʉNgʉlʉve akʉhʉngʉkye.
31 Lola,
jʉwiiva nʉ vʉtsito,
jʉwihola ʉmwana ʉnʼdɨɨmi.
Ʉmwana ʉjwa jʉmpeetsage ɨlitaawa ɨlɨ Yɨɨsʉ.
32 Ʉmwene ʉjwa jiiva mwɨmɨkiwa,
ikange jiitambʉlwagwa Mwana va Ngʉlʉve ʉNdʉti va syoni.
ɄNtwa ʉNgʉlʉve jiikʉmpa ʉvʉtavʉlɨlwa wa vʉkʉlʉdeeva,
ndʉwʉ aale ʉkʉkʉʉje,
ʉnkʉlʉdeeva ʉDavʉdi.
33 Jiiva nkʉlʉdeeva va Vaisilahɨlih sikutsooni,
ikange ʉLʉdeeva lwa mwene nalʉlaave nʉ vʉsililo.”i
34 ɄMaliyamu akambʉʉtsa ʉnsuungʼwa akata,
“Ʉne nandɨmmanyili ʉnʼgoosi,
lɨno ɨlɨ liveetsaga ndeeti?”
35 Ʉnsuungʼwa akamwanda akata,
“ɄMepo ʉMbalatse jiikʉkwitsila,
nageene amaka ga Ngʉlʉve ʉNdʉti va syoni jʉgikʉkʉgubikila ndʉ mwɨtsɨɨtsɨ.
Pwʉ ʉmwana ʉvɨ jiiholwa jiiva imbalatse,
jiitambʉlwagwa Mwana va Ngʉlʉve.
36 Lola!
Namwene ʉlʉkololwo ʉElizabeti mu vʉgogolo wa mwene alɨ nʉ vʉtsito wa mwana ʉnʼdɨɨmi.
Lɨno,
ʉgʉ mwetsi gwa ntanato (6),
kʉ mwene ʉvɨ vaamwɨlangaga nʼgʉmba,
37 manya nakɨkʉli ɨkyʉ kɨndemile ʉNgʉlʉve.”
38 ɄMaliyamu akata,
“Lola,
ʉne ndɨlɨ mbanda va Ntwa ʉNgʉlʉve,
jɨveetsage ndavʉle kwane ndʉwʉ ʉtsovile.”
Pwʉ ʉnsuungʼwa akahega,
akandeka.
ɄMaliyamu ilʉta kukʉnsaamusa ʉElizabeti
39 Wʉ silʉtɨngʼiinie isigono sidebe,
ʉMaliyamu akahega alɨkʉlʉta ngʼaningʼaani kʉ vʉtsenge vʉpamato ʉwʉ waale mu kɨlʉnga ɨkya sidugala ɨkya Yuuda.
40 Ʉkwa akatsikwingila mu nyumba jya Zakaliya,
akansaamusa ʉElizabeti.
41 ɄElizabeti wʉ apʉliike ɨsaavo jya Maliyamu,
ʉmwana akakina mu nʼgati mu litumbu lya mwene.
Pwʉ amaka ga Mepo ʉMbalatse gakamwitsila ʉElizabeti,
42 akatengʉla ʉkʉtsova kʉ maka akata,
“Ʉlɨ nʼgatalʉsu ʉve ʉkʉlʉtɨɨlɨla avadala vooni,
ikange inʼgatalʉsu najyʉ mwana ʉvɨ jʉwihola.
43 Ʉne neene veeni ʉpwʉ namwene ʉvanyina va Ntwa vango itsile kwane?
44 Lola,
ʉnsɨkɨ wʉ ndipʉlɨka ɨsaavo jyako,
ʉmwana ʉnsyele mu litumbu lyango,
akinile kʉ lʉhekelo.
45 Ʉlɨ nʼgatalʉsu ʉve vɨ wɨdiike ʉkʉta ago ʉgwʉ ʉNtwa ʉNgʉlʉve atsovile kwave,
gapivombeka.”
Ʉlwɨmbo lwa Maliyamu lwa kʉnʼginia ʉNtwa ʉNgʉlʉve
46 Pwʉ ʉMaliyamu akata,
“Ndikʉnʼginia ʉNtwa ʉNgʉlʉve,
kʉ numbula jyango jyoni.
47 Ɨnumbula jyango jɨlɨ nʉ lʉhekelo
mwa Ngʉlʉve ʉMpoki vango,
48 ʉlwakʉva avʉweene ʉvʉlemwa
wa mbanda va mwene.
Lola,
ʉkʉhʉma lɨno avaanu va sivʉmbʉkʉ syoni,
jʉvikʉnnyɨlangaga ʉne ʉkʉta ndɨlɨ nʼgatalʉsu.
49 ɄNtwa ʉNgʉlʉve ʉNyamaka Gooni
ambombye itsa kʉdega,
ɨlitaawa lya mwene livalatse.
50 Ɨkɨsa kya mwene kya sikutsooni,
kʉ vooni ʉwʉ vikʉnʼdwada.
51 Ɨkɨvoko kya mwene ɨkɨnya maka,
kɨvombile ɨmbombo ɨmbaha,
avalɨ nʉ lwɨginio mu numbula tsa veene,
avahaasiitse.
52 Avahetsiitse avakʉlʉdeeva mu sitaamilo sya veene,
avɨɨmiike avikɨlemwa.
53 Avapye avanya nzala isiinu isinonu,
avamosu avaswɨmile valʉtage amavoko geene.
54 Avatangile avavombi va mwene aVaisilahɨli,
ʉkʉkʉmbʉhɨtsa ʉlwɨdɨngʼano lwa mwene ʉlwa kʉvakolela ɨkɨsa,
55 ndʉwʉ aatsovile kʉ vakʉkʉjiitu,
ʉAbulahamuj nɨ kɨvʉmbʉkʉ kya mwene kyoni ɨmisɨkɨ gyoni.”k
56 ɄMaliyamu akataama nʉ Elizabeti ɨmyetsi nda gɨdatu,
kʉmbele akavuja kʉ myavaavo.
Ʉkʉholwa kwa Yohana ʉMwotsi
57 Ʉnsɨkɨ gwa Elizabeti gwa kʉhola ʉmwana gʉkasika,
pwʉ akahola ʉmwana ʉnʼdɨɨmi.
58 Avambʉtsengelanile na valʉkololwe wʉ vapʉliike ʉkʉta ʉNtwa ʉNgʉlʉve ankolye ɨkɨsa ʉElizabeti,
vakava nʉ lʉhekelo paninie nʉ mwene.
59 Ɨkɨgono ɨkya nnaana (8) ʉkʉhʉma aholwagwe ʉmwana,
vakalʉndamana kʉmbombela ʉlwiho lwa kʉtahilil ʉkʉkongana ni ndagɨlo tsa Ngʉlʉve kʉ Vayahudi.
Pwʉ vakava vinogwa ʉkʉmpa ʉmwana ɨlitaawa lya dadaaje,
ɨlɨ Zakaliya.
60 Apeene ʉvanyina va mwana akavavʉʉla akata,
“Baako,
jiitambʉlwagwa vɨ Yohana.”
61 Aveene vakamwanda vakata,
“Mu kɨkolo kyako nakʉli ʉmuunu ʉnya litaawa ɨlyo.”
62 Pwʉ vakambʉʉtsa ʉdadaaje va mwana ʉkʉta ikʉmpa ʉmwana ɨlitaawa ɨlɨ veeni.
63 ɄZakaliya akadoova ɨkɨbavo kya kʉvɨga,
akavɨga ndee,
“Ɨlitaawa lya mwene jiiva vɨ Yohana.”
Avaanu vooni vakadega.
64 Baaho ʉlʉlimi lwa mwene lʉkadɨndʉka,
akatengʉla ʉkʉtsova nʉ kʉnʼginia ʉNgʉlʉve.
65 Apo vooni avambʉtsengelanile nʉ Zakaliya,
vakatengʉla ʉkʉnʼdwada ʉNgʉlʉve.
Ikulongwi itsi tsikavaala mu kɨlʉnga kyoni ɨkya sidugala ɨkya Yuuda.
66 Avaanu vooni ʉwʉ vaapʉliike,
valɨkʉsaaga mu numbula tsa veene valɨkʉta,
“Ʉmwana ʉjʉ jiiva ndeeti?”
Valɨkʉsaaga ɨlyo,
ʉlwakʉva vaalʉmanyile ʉkʉta ʉNtwa ʉNgʉlʉve alɨ nʉ mwene.
Ʉlwɨmbo lwa Zakaliya lwa kʉnʼginia ʉNtwa ʉNgʉlʉve
67 Pwʉ amaka ga Mepo ʉMbalatse gakamwitsila ʉZakaliya,
ʉdadaaje va mwana.
Pwʉ akatengʉla ʉkʉtsova amalago akata,
68 “Aginiwaagwe ʉNtwa ʉNgʉlʉve va Vaisilahɨli,
ʉlwakʉva itsile nʉ kʉvavopola avaanu va mwene.
69 Atʉpye ʉMpoki ʉnya maka,
m
ʉkʉhʉma mu kɨkolo kya mbombi va mwene ʉDavʉdi,n
70 ndʉwʉ ʉNgʉlʉve aatsovile ʉkʉhʉma katale,
kʉ nzɨla jya vanyamalago va mwene avavalatse ʉkʉta,
71 alatʉpoka kʉ valʉgʉ viitu,
nʉ kʉhʉma mu sivoko sya vaanu vooni ʉwʉ vatʉsʉʉlile.o
72 ɄNgʉlʉve avoniitse ɨkɨsa ndʉwʉ aavahʉʉviitse avanyienya viitu,
ikʉmbʉhɨtsa isigono syoni ʉlwɨdɨngʼano lwa mwene ʉlʉvalatse.p
73 Ɨɨjyɨgile kʉ nyienya viitu ʉAbulahamu ʉkʉta,
ikʉtʉpeetsaga ʉlʉhʉngʉ ʉwe,
74 pakʉta atʉpoke mu sivoko sya valʉgʉ viitu,
tʉmbombelage ʉmwene kɨtsila kʉva nʉ lʉdwado,
75 mu vʉvalatse na mu vʉgolosu isigono syoni isya wʉʉmi wiitu.
76 Lɨno ʉve mwana vango,
vukwɨlangwagwa nyamalago va Ngʉlʉve ʉNdʉti va syoni,
pakʉva jʉvulongolaga kʉ Ntwa pakʉta,
ʉnnotsehetse ʉmwene ɨnzɨla.q
77 Lola,
vukʉvavʉʉlaga avaanu va mwene ʉkʉta,
vikwʉpɨlɨla ʉvʉpoki,
wʉ ʉNgʉlʉve ikʉvasyɨkɨla imbiivi tsa veene.r
78 Lola,
ʉNgʉlʉve viitu vɨ nya kɨsa kwawe,
ʉlʉmuli lwa mwene ʉkʉhʉma kʉkyanya,
lʉhegelye kukʉtʉmulikila.s
79 Lukʉvamulikila ʉwʉ valɨ mu ngʼiisi jya vʉhɨgi wa vʉswe.
t
Kange jiikʉtʉlongolela mu nzɨla jya lʉnotsehetso.”
80 ɄYohana akakʉla,
akoongelela amaka ga Mepo ʉMbalatse.
Alɨkʉtaama kʉ lʉkɨnga ʉkʉsika ʉnsɨkɨ ʉgwʉ akavoneka kʉ Vaisilahɨli.