Kakpiʔiligele 7

Eciɛnni wi 'juu kàyuʔujuulo gboli yiʔɛ mɛ́ gè

1 A wi 'Eciɛnni yúgo wè: «Dàa pe nyu nɛ tari muɔ nɛ̄ dàa dè, kányiʔɛ gī lé ?»

2 A wi 'jo: «Mi siinyɛninɛ, nɛ́ mi tobilo, ye- mi wori lúʔu dè: Kulocɛliɛ wè nɛ́ wi kpuɔmɔ ní bè wi cé wìi tìɛ weli tuuliʔɛ nɛ̄ wè bà wi 'puu kùlo mɛ́ lè nɛ́ nɛ́ kɛ́nì kɛ́ nɛ̀ sɛ́nì tɛ́ni Karan kàʔa nī gè wè. 3 Kulocɛliɛ wi cé wi yɛ: Yɛ̀ ma yiri bile náʔa gè muɔ kùlo nī lè nɛ́ muɔ narigɛ wuulo sunʔɔmɔ nī bè, mari waa kùlo láà mɛ́, nàa m'bága tìɛ muɔ nɛ̄ lè. 4 A Birayima wi sí yɛ̀ nɛ̀ yiri Kalide kùlo nī lè nɛ̀ kɛ́ nɛ̀ sɛ́nì tɛ́ni Karan kàʔa nī. Píra ŋáà nī wè, bà wi tuu wi cé kɛ́nì kùu wè, a wi 'yiri baa kire tiʔɛ nī gè nɛ̀ pɛn náʔa gè kùlo náà mɛ́ lè bile yeli yē tɛ́ninɛ bèle píra ŋáà nī wè. 5 Kulocɛliɛ wiì cé dàala kɛn wi mɛ́ púloʔ. Gìi sí Kulocɛliɛ wi cé kpíʔile gè, wi cé nyafɛnigɛ líɛ Birayima mɛ́ wè nɛ́ wi yɛ dí wire bága ki tiʔɛ dàala kɛn lè wi mɛ́ ni- kò wi woli, bè pa fali wi siimɛ pìile mɛ́ bèle a wiì cɛ́nì kɛ́ni tíin bile wèʔ. Nɛ̀ sí ki taa pùɔ sì cé puu Birayima mɛ́ wèʔ.

6 «Kulocɛliɛ wi sí cé ń'nɛ̀ ki juu Birayima mɛ́ wè nɛ́ wi yɛ: Muɔ siimɛ pìile pe bága sa puu nabɔnminɔ kùlo láà nī, bèri sùkulomɔ kúu ki tiʔɛ wuulo mɛ́ bèle de wuʔɔ, fúɔ bè pa taa yiʔɛlɛ sirasiin (400). 7 Kùlo náà sí ni je ga pe cáan sùkulomɔ nī bè, mi tíimɛ mi bága ki kùlo ni kàyuʔu juu gè. Kulocɛliɛ 'jo bɛ̀. A tire kɛ́nì tóri dè, pe bé koli bè yiri bè pɛn náʔa kùlo náà mɛ́ lè bè pari mi gbùʔɔrɔ́.

8 «Nɛ̀ kire liɛlɛ yige baa, a Kulocɛliɛ wi Birayima mɛ́ wè nɛ̀ wori juu dè wi mɛ́ wi- puu . Bà sí ki cé kɛ́nì kpíʔile, bà pɛ́nì sii wè. A Birayima wi 'wi kɛnɛkɛnɛ kpíʔile wè wi cɛnyɛ kataanriwuʔu nɛ̄ gè. A Siaga pɛ́nì ki felige kpíʔile gè bà 'sii wè, a Yakuba míɛni wi 'kanugo kpíʔile gè tuufɔliɛyɛ kiɛ nɛ́ siin nɛ̄ yè.

9 «Kire kàduʔumɛ gè a nyabiɛnnɛ pɛ́nì jíin weli tuufɔliɛyɛ nī yè pe cɔni kúrugu wè, a pe 'wi cò nɛ̀ pári wuulo mɛ́. Kire nɛ́ ki mìɛni Kulocɛliɛ wiì cé fɛ̀ nɛ́ Yusufu wáa wèʔ. 10 Wi cé wi suɔ wi yagbɛnrɛ ti mìɛni nī dè, nɛ̀ taʔa wi nɛ̄, nɛ́ sí ń'nɛ̀ wi kɛn sìnjilige ní a wi woli ni 'Ezipiti kùlofɔli dɛ́ni wè, wè. A wire sí 'Yusufu le wè larigɛ nī nɛ̀ wi kpíʔile Ezipiti kùlo ni fànʔafɔli, nɛ̀ wi tɛ́ngɛ wi saʔa kele ke mìɛni yiʔɛ mɛ́ gè.

11 «Lɛ̀lɛ láà cé kɛ́nì nɔ̀, a fungo 'tuu Ezipiti kùpolo nɛ̄ lè nɛ́ kùlo ní lè, a ki fùrɔgɔ ki 'kpuʔɔ kùlo nī lè; weli tobilo bèle, piyè cé ki cɛ́n sé pe bé yaliige taa bè lìi wèʔ. 12 A Yakuba kɛ́nì lúʔu dí yaliire yē baa Ezipiti kùlo mɛ́ lè, a wi 'weli tuuliɛyɛ tun yè baa tabelige nɛ̄ gè. 13 Taziin nɛ̄ wè a Yusufu wi sɛ́nì wìi tìɛ wi siinyɛninɛ nɛ̄ bèle, a kire 'tí a Farawɔn wi 'Yusufu narigɛ cɛ́n gè.

14 «A Yusufu wi sí tunduro tórigo pe- sa wire tuu kɔ́ri wè, Yakuba wè, nɛ́ wi narigɛ ki mìɛni ní gè; siɛnnɛ pe 'puu siɛnnɛ togotaanri nɛ́ kpɔrigɔ nɛ́ kogunɔ. 15 A Yakuba wi 'pɛn Ezipiti kùlo mɛ́ lè nɛ̀ pɛ́nì kò baa, fúɔ nɛ̀ taa nɛ̀ kɛ́nì pɛ́nì kùu; weli tuuliɛyɛ míɛni yè bɛ̀ ki 'kpíʔile. 16 Pe cé sɛ́nì pe tɔ́n Sikɛmi kàʔa mɛ́, ki 'nyaa Birayima cé kúutɔnmɔ tiʔɛ suɔ wali nɛ̄ Kamɔri jaala mɛ́ baa ki tiʔɛ nī gè.

17 «Bà Kulocɛliɛ fori lɛ̀lɛ ni cé kɛ́nì nɔ̀ lè, gàa wori Kulocɛliɛ wi cé juu nɛ̀ yige Birayima mɛ́ wè, a ki 'bìɛ siɛnmɛ pi cé sii nɛ̀ niʔɛ Ezipiti kùlo nī lè. 18 Ki sí nyaa kùlofɔli wáà wiiyɛ yé tɛ́ni Ezipiti kùlo nɛ̄ lè, wire sì cé Yusufu cɛ́n wèʔ. 19 A ki kùlofɔli ŋáà wi 'weli tuuliɛyɛ fáanni yè, nɛ̀ wuʔɔgɔ taʔa pe nɛ̄, nɛ̀ cɛ́nì pe cɔ̀ri pe pìfinʔɛnɛ wáari gèle kpànʔanɛ keri kúu.

20 «Kire lɛ̀lɛ náà lire nī cé sii; wi 'puu pìcɛnwɛ nɛ̀ Kulocɛliɛ dɛ́ni wè, a pe 'wi làrigɛ nɛ̀ wi gbó yeye taanri wi tuu saʔa nī gè. 21 Bà sí pe cé kɛ́nì ki nyaa piyě ní jáa wè a pe sɛ́nì wi wáa, a Farawɔn póri wi 'wi líɛ nɛ̀ wi gbó bɛ̀ wi pìsiiwe tíimɛ tíɛlɛ. 22 A pe 'Misa gbó wè nɛ̀ wi tɛnmɛ nɛ̀ yɛli nɛ́ sìnjilige ki mìɛni ní gè. Wi siɛnrɛ ti 'puu nɛ́ ŋɔri ní, nɛ́ wi kakpiʔiligele ní gèle nɛ̀ pínɛ.

23 «Bà wi pɛ́nì yiʔɛlɛ togosiin taa gèle, a wi 'ki sɔ̀ngi wire 'yɛli bè kɛ́ wire siinyɛninɛ kúrugu bèle, pìile bèle. 24 A wi sɛ́nì wàa nyaa pe wi wuʔɔ, a wi 'jo wire bé ŋìi wi kayaʔa yige gè, ŋàa pe 'puu nɛ wuʔɔ wè, a wi sí Ezipiti kùlo wuu kpúɔn wè. 25 Ki 'nyaa wi 'puu nɛ ki sɔ̀ngí dí wire kùlo wuulo pe bé ki cɛ́n bè cɛ́n Kulocɛliɛ wi je wire líɛ bè pe suɔ. Peli sì sí kire tiɛlɛ náà nyaa lèʔ. 26 Ki kpìɛnduu gè, a Misa wi ń'nɛ̀ kàsiitunminɔ pálì nyaa pe túngu, a wi 'jo wi bè pe juu taʔala pìye nɛ̄. A wi 'pe yɛ: ‹Je yeli yē siinyɛninɛ wī, gáa nɛ̄ yeli nɛ yìye wuʔɔ ?›

27 «Ŋìi wi cé ŋìi jáa wè níɛ wi wuʔɔ wè, a wi 'yiʔɛ nɛ̀ Misa yɛ wè: ‹Ŋáasiɛn wi 'muɔ tɛ́ngɛ nɛ́ jo muɔ yē weli kàfɔli, bèri weli kàyuʔu nyu gè ? 28 Dùʔɔ muɔ nɛ caa bè mi kpúu kɛnmɛ bíì nɛ̄ muɔ 'Ezipiti nàguɔ kpúu wè mbànʔa gè wè wī ?›

29 «Bà Misa wi 'siɛnrɛ dáà lúʔu dè, a wi 'fɛ̀ nɛ̀ kɛ́ kùlo nī nɛ̀ sɛ́ni yē baa kire tiʔɛ nabɔnwɔ, nɛ̀ pìile siin sii baa kire tiʔɛ nī gè, nàgabigele.

30 «Yiʔɛlɛ togosiin 'tóri kire kàduʔumɛ gè, a wáà sɛ́nì yiri wi nɛ̄ kàsunnyige nī tiinbile nī nyagurugo táanni gè baa waama kùlo nī lè. 31 Bà Misa wi 'kire nyaa gè, a ki 'wi fungo wúɔ. A wi 'sìʔɛrɛ nɛ̀ kpɔni ki nɛ̄ bè ki sɔ́migɔ wéli. A wi ' wi yékpoli juumɔ lúʔu, a Kàfɔli wi 'jo: 32 Mi wī muɔ tuuliɛyɛ yi Kulocɛliɛ wè: Birayima Kulocɛliɛ wè, nɛ́ Siaga Kulocɛliɛ wè, nɛ́ Yakuba Kulocɛliɛ wè.

«A Misa wi 'yɛ̀ nɛ fún nɛ yàʔará; wiì cé ń'nɛ̀ sori bè ciʔige wéli baa tiʔɛ nī gèʔ. 33 A Kàfɔli wi sí wi yɛ: Muɔ tɔriyɔ fòri yè, nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄, tiʔɛ gíì nī muɔ yē yériwe wè tiɛcɛ̀ngɛ gī, Kulocɛliɛ yē bile. 34 Mi 'tɔ̀ni nɛ̀ mi kùlo siɛnnɛ nyaa bèle pe wuʔɔ Ezipiti wuulo pe kiyɛ nī yè, mi nyɛ́nì pe kɔngɔ lúʔu gè, a mi sí tìgi bè pa pe suɔ. Kire sí gī píra ŋáà nī wè, m'bé muɔ tun baa Ezipiti kùlo mɛ́ lè.

35 «Kire Misa nuwɔ wire wī, ŋàa nɛ̄ pe cé cíi wè, nɛ́ wi yɛ: Ŋáasiɛn wi 'muɔ tɛ́ngɛ nɛ́ jo muɔ 'puu weli kàfɔli wè nɛ́ weli kàyuʔujuuwo wè ? Wire sí Kulocɛliɛ wi 'tun wi- puu kàfɔli nɛ suɔfɔli wè, bà nyìʔɛnɛ tundunwɔ wi cé sɛ́nì yiri wi nɛ̄ tiinbile nī lè. 36 Kire Misa wire wi cé kakpoliyo kpíʔile nɛ́ ní Ezipiti kùlo nī lè, nɛ́ Isirayɛli pìile kɔ́ri bèle nɛ̀ jeli wè, nɛ́ waama kùlo tánʔana ní lè nɛ̀ taa yiʔɛlɛ togosiin larigɛ nī gè. 37 Kire Misa nuwɔ wire wi cé ki juu Isirayɛli pìile mɛ́ bèle nɛ́ pe yɛ: Kulocɛliɛ wi bága wáà yige yeli siinyɛninɛ sunʔɔmɔ nī bè bɛ̀ mi tíɛlɛ.

38 «Kire tundunwɔ wire wi 'puu baa lɛ̀lɛ níì nī weli wuulo gboli ni 'puu waama kùlo nī lè. Wi nɛ̂ cé yéri weli tuuliɛyɛ yi sunʔɔmɔ nɛ́ nyìʔɛnɛ tundunwɔ wi sunʔɔmɔ ní bè, á nyìʔɛnɛ tundunwɔ wi nàa nyu nɛ́ wi ní Sinayii nyagurugo nɛ̄ gè. Wire wi 'sìi siɛnrɛ taa dè nɛ́ ti juu weli mɛ́ bèle. 39 Kire nɛ́ ki mìɛni ní, weli tuuliɛyɛ yiì cé lúʔu wi mɛ́ʔ. A pe cɛ́nì wi cíi nɛ́ koli nɛ̀ pe sɔ̀ngirɔ taʔa dè Ezipiti kùlo tiʔɛ kire nɛ̄. 40 Pe cé yɛ wè: Ma kulocɛlɛlɛ pálì kpíʔile weli mɛ́, pe- puu weli yiʔɛ mɛ́ gè. Bɛ̀ ki yē ŋɔ̀ wè, Misa wè, wire wi 'we kɔ́ri nɛ̀ yiri Ezipiti kùlo nī lè, wiyè ki cɛ́n gàa ki sɛ́nì wi taa baa gèʔ.

41 «Kire cɛnyɛ nī yè, a pe 'nɛ̀piɛyɛlilɛ faan nɛ̀ yérige, nɛ́ sun ki yafanʔa gáà nɛ̄ gè, nɛ́ kúɔ nɛ́ ki yasungo gáà pùrɔ gè gàa pe cé faan nɛ́ pe kiyɛ ní yè. 42 A Kulocɛliɛ wi sí kàduʔu wáa pe mɛ́, nɛ́ pe yaʔa pe nyìʔɛnɛ yɛrɛ sungu dè baa: cɛngɛ gè, yege gè nɛ́ ŋɔgɔlɔ ní gèle. Kire siɛnrɛ tire sí ti cé juu baa Kulocɛliɛ siɛnjuuliɛlɛ pe sɛbɛ nī wè, nɛ́ jo:

Yeli kɛ́nì yajuʔu kpúu m'mɛ́ lé, bé nɛ́ ga jo bè kakuɔrɔ kúɔ m'mɛ́ lé,

nɛ̀ pɛ́nì taa yiʔɛlɛ togosiin, bà yeli 'puu baa waama kùlo mɛ́ lè, yeli bèle Isirayɛli saʔa wuulo bèle ?

43 Nɛ̀ pínɛ, a yeli ń'nɛ̀ yeli yasungo ki fɛ̀ni saʔa líɛ gè nɛ̀ yɛ̀gɛ, yasungo gáà ye ye Mɔlɔki wè,

nɛ̀ pínɛ ŋɔnɔ̀ náà ye ye Erefan wè a yeli ni 'faan yasungo nɛ ki gbùʔɔrɔ́.

Tire ti mìɛni yē yeli kiyɛ yafaanra, a yeli 'ti kpíʔile nɛ ti gbùʔɔrɔ́.

Kire kɛnmɛ nɛ̄ m'bé yeli cò bè tórigo liʔi nabɔngulo mɛ́ Babilɔni kùlo kúrugu.

44 «Kpátaʔa gíì nī siɛnrɛ sɛbɛ wi 'puu wè, ki kpátaʔa ki 'puu baa weli tuuliɛyɛ mɛ́ yè waama kùlo nī lè; Misa cé ki kpíʔile nɛ̀ yɛli nɛ́ Kulocɛliɛ tìɛgɛnmɛ ní bè. Wi cé wi yɛ wi- ki kpíʔile ki- puu bɛ̀ gìi tíɛlɛ wi cé nyaa gè. 45 A ki kpátaʔa gáà ki pɛ́nì kɛn weli tuuliɛyɛ mɛ́ yè lɛ̀lɛ nī lè, bà Kulocɛliɛ wi cé cìra weli wuulo pe yiʔɛ mɛ́ gè. A kpátaʔa gáà ki 'kò baa fúɔ nɛ̀ pɛ́nì taa kùlofɔli lɛ̀lɛ nī lè. 46 Wire cé taa Kulocɛliɛ mɛ́, a wi sí náarigɛ kpíʔile gìi ki bé tí wire gbɛ̀ Yakuba Kulocɛliɛ saʔa faan gè. 47 Nɛ̀ sí ki taa wi cé kɛ́nì Kulocɛliɛ saʔa faan gè.

48 «Kire nɛ́ ki mìɛni ní gè, Kulocɛliɛ ŋáà wī , wi wè kòrí saʔa nīʔ siɛnnɛ kiyɛ wofanʔaʔ, majo bɛ̀ Kulocɛliɛ siɛnjuuwo wi 'ki juu gè. 49  wi 'jo:

Nyìʔɛnɛ lè,

mi kùlofɔlilɔ kácunʔɔ kire gī,

á dàala lire sí ní

mi tɔliyɔ taʔadiʔɛ gè.

Saʔa gíi felige

yeli bé gbɛ̀ faan m'mɛ́ ?

Yeli 'cɛ́n sétiʔɛni

mi ŋɔ́daala tiʔɛ ki bé puu ?

50 Mi túʔu bɛ̀ʔ

mi tire dáà ti mìɛni faan dè

nɛ́ mi kiyɛ ní yè ?

51 «ʔé, yeli bèle, cíimɛ siɛnnɛ bīɛlɛ yeli bèle, nɛ̀ pínɛ yeli nàzɔnnɔ pe 'gbɛ̀n a yeli ngbúʔulo ke 'pàanni ke wè lúru mɛ́ lèʔ. 52 Siɛnjuuliɛwɛ ŋíi wi 'kò, yeli tuuliɛyɛ yiì wi wuʔɔ wèʔ ? Nɛ̀ pínɛ, bìli pe 'Kulocɛliɛ Siɛnsinwɛ wi pɛn wori juu dè, a pe cɛ́nì peli mìɛni kpúu nɛ̀ taʔa baa. Wire sí wī píra ŋáà nī wè, yeli 'nyuɔ le wi nɛ̄ nɛ̀ wi kpúu. 53 Yeli Kulocɛliɛ taa dè, nyìʔɛnɛ tundunminɔ mɛ́, yeli sì sí yéri ti kele nɛ̄ gèleʔ.»

Zuufulo pe 'Eciɛnni wáa wè nɛ̀ kpúu nɛ́ sìndari ní

54 Bà wuulo pe 'siɛnrɛ dáà lúʔu dè, a ki 'pe biɛn kpuʔɔ kacɛ́nmɛ fùn, a pe 'yɛ̀ nɛ nyuɔyɔ mari yè Eciɛnni nɛ̄ wè. 55 Nɛ̀ sí ki yaʔa Eciɛnni wire wè, ni cé wi nyì, a wi 'yiʔɛ yɛ̀gɛ gè nī lè, nɛ̀ Kulocɛliɛ wi kpuɔmɔ nɛ́ wi cɛ̀nmɛ nyaa bè, nɛ́ Zezi ní wè yériwe Kulocɛliɛ kàliige mɛ́ gè. 56 A wi 'jo: «Mi 'nyìʔɛnɛ nyaa lè a ni 'múgu fáa, nɛ́ nyaa wè yériwe Kulocɛliɛ kàliige mɛ́ gè.»

57 Bà Eciɛnni wi 'tire juu dè, a pe 'kòkuʔulo wáa kpuʔɔ, nɛ́ pe 'ngbúʔulo tɔ́n gèle. Nɛ́ pìye pínɛ pe mìɛni bèle nɛ̀ sɛ́nì tuu wi nɛ̄, 58 nɛ̀ wi cò nɛ̀ yiri kàʔa kúrugu gè, nɛ̀ sɛ́ni sìndari tíʔi nɛ wi wáari. Bìli pe cé finɛ nɛ̀ taʔa wi nɛ̄ wè, pe cé pe bururo fòlilo dè nɛ̀ tɛ́ngɛ nàgapunwɔ wáà táanni pe 'puu nɛ wi ye .

59 Bà pe Eciɛnni wáari wè, wire wè wi ní nɛ yékpoli wáari nɛ yeri wè nɛ́ jo: «ʔé, Kàfɔli Zezi, mi 'mi pìle le lè muɔ kɔli nī !»

60 A wi 'kɛ́nì tìgi nɛ̀ tuu káguro nɛ̄ dè, nɛ́ kòkuulo wáa kpuʔɔ nɛ́ jo: «ʔé, Kàfɔli, fǎga kapiile náà tɔ́ri lè pe kúruguʔ !» Bà wi 'tire juu nɛ̀ kúɔ dè, nɛ̀ fali nɛ̀ kùu sɛni.