ɄSiteefano ahubhataaka aBhaizilaeeli abhamwabho mwi‑ikoloti
7
Ʉnʼsayi ʉnʼgoosi ʉwa Ngʉlʉbhɨ ahamʼmʉzɨɨlɨzya ʉSiteefano huje,
“Bhʉlɨ,
ɨzi zyonti zya bhayanga,
sha zili?”
2 ɄSiteefano ahamʼmwamula ahaga,
“Amwɨ Bhayahuudi bhaholo bhaanɨ na mubhayise bhaanɨ,
ntejeelezyi!
ɄNgʉlʉbhɨ ʉMʼmwamu ahanʼnoleshɨɨye ʉmaama weetu ʉAbulahaamu mu nsi ɨyɨ Mesopotaamiya,
sha‑asɨɨle asaamile mwi‑ibooma ɨlyɨ Halaani.
3 ɄNgʉlʉbhɨ ahamʼmʉʉzya huje,
‘Ʉyeepe mu nsi yaaho ɨnɨ,
ʉbhaleshe mwʉmwo abhaholo bhaaho,
ʉbhale hu nsi ya nahayihulanga.’a
4 Ɨpo ʉAbulahaamu ahasaama mu nsi yaakwe ɨya Bhakalidaayo,
ahabhala akhale mwi‑ibooma ɨlyɨ Halaani.
Ʉyise waakwe lwa waafwa ʉhwo,
ʉNgʉlʉbhɨ ahanʼsaamya,
ahanʼneeta mu nsi ɨnɨ ya mukhala amwɨ mu habhaazyo ɨha.
5 Hwope,
ʉNgʉlʉbhɨ saga ahamʼpiiye ʉAbulahaamu ʉnʼgʉnda gwa gufishile nka lwayo lweka mu nsi ɨnɨ huje,
gubhe gwakwe.
Leelo,
ahalapile huje,
ahayihumʼpeela ɨnsi ɨnɨ ɨbhe yaakwe,
peeka nɨ mpaapo yaakwe.
Ahabhaazyo ɨho,
ʉAbulahaamu saga ahali nʉ mwana nkʉ‑ʉmo.
6 ɄNgʉlʉbhɨ ahamʼmʉʉzya ʉAbulahaamu huje,
‘Abhantu abhɨ mpaapo yaaho bhahayibha bhajenu mu nsi ɨya bhantu abhanjɨ.
Ʉhwo abhantu abhɨ nsi ɨyo bhahayihubhabhɨɨha bhabhe bhakalwe bhaabho,
bhahayihubhalavya haani hu maaha ɨmya zinɨ.
7 Leelo,
bhaala bha bhahayihubhabhɨɨha abhe bhakalwe,
anɨ nahayihubhafunda.
Lwa gaashila ɨgo,
abhantu ɨbho abhɨ mpaapo yaaho bhahayisogola mu nsi ɨla,
bhahayihumpuuta anɨ ɨpa.’b
8 Asimishizye ɨzyo,
ʉNgʉlʉbhɨ ahabhɨɨha ilagano nʉ Abulahaamu,
lya lyahabhombɨɨshe hwi‑idala ɨlya‑atende ɨngoola ɨya hwitagaalila ɨyɨ lumec abhaana bhonti abhɨ shilume.
ɄAbulahaamu ahamʼpaapa ʉIsaaka,
ahanʼtenda ɨngoola yaakwe ɨyɨ lume lwa waafisya ɨnsiku naana afume apaapwe hwakwe.
ɄIsaaka wope ahamʼpaapa ʉYaakobo,
ahanʼtenda ɨngoola yaakwe ɨyɨ lume.
ɄYaakobo wope ahabhapaapa abhasahaala ishʉmi na bhabhɨɨlɨ,
ahabhatenda ɨngoola zyabho ɨzyɨ lume.
Ɨbho bha bhahabha bhamaama bheetu.
9 Abhamaama bheetu ɨbho bhahakhatwa nɨ jɨɨla haani hu nongwa ya nʼdoodo waabho ʉYoosefu.
Ɨpo bhahanʼkazya abhe nʼkalwe mu nsi ɨyɨ Miisili.
Leelo,
ʉNgʉlʉbhɨ ahali peeka nawo,
10 ahamʼfyʉlɨle mu malabha gaakwe gonti.
ɄNgʉlʉbhɨ ahamʼpeela ʉYoosefu ʉtengamazu,
ahamʼmɨɨha ʉFalaawo ʉmwɨnɨ ʉwɨ nsi ɨyɨ Miisili anʼgane.
Ɨpo ʉFalaawo ahamʼmɨɨha abhe nʼgoosi mu nsi yaakwe ɨyɨ Miisili na mu nyumba yaakwe ɨyɨ shimwɨnɨ.d
11 Pamandɨ ɨnzala yahagwa mu nsi yonti ɨyɨ Miisili nɨ yɨ Kaanani,
abhantu bhahalabha haani.
Abhamaama bheetu bhope ɨshalye shahabhamalishila.
12 ɄYaakobo lwa wʉmvwa huje,
mu nsi ɨyɨ Miisili muli nɨ shalye,
ahabhasonteelezya abhaana bhaakwe,
abhamaama bheetu ɨbho,
ʉlwa hwande bhabhale ʉhwo.
13 Ɨnshʉʉla yaabho ɨya bhɨɨlɨ,
ʉYoosefu ahahwimanyisya hwa bheene,
bhope bhahamanyiha hwa Falaawo,
ʉmwɨnɨ ʉwa hu Miisili.
14 ɄYoosefu ahasonteelezya ɨntumi hwa yise waakwe ʉYaakobo huje,
ayɨnze hu nsi ɨyɨ Miisili peeka nɨ khaaya yaakwe yonti.
Bhahali bhantu mashʉmi pʉnga na bhasaanu (75).
15 ɄYaakobo ahabhala hu nsi ɨyɨ Miisili,
ahafwɨla hwʉhwo peeka na bhamaama bheetu.
16 Amavimba gaabho gahatwalwa hwi‑ibooma ɨlyɨ Shekeemu,
gahasyɨlwa mu nkʉngwa ɨyo ʉAbulahaamu ahakalile afume hwa bhaana bha Hamooli.
17 Ahabhaazyo aha‑abhombe ʉNgʉlʉbhɨ zya‑ahanʼnapiiye ʉAbulahaamu lwa hapalamila,
abhamaama bheetu bhahonjeelela na‑abhe bhinji haani mu nsi ɨyɨ Miisili.
18 Pamandɨ ʉmwɨnɨ ʉwɨnjɨ wa saga ahamɨɨnye lyolyonti hu nongwa zya Yoosefu,
ahanda alongozye.
19 Ʉmwɨnɨ ʉyo ahabhalavya abhamaama bheetu.
Ahabhabhonela,
ahabhalajizya abhantu abhɨ shikholo sheetu huje,
bhataagaje abhaana bhaabho abheela huje,
bhafwanje.e
20 Mu habhaazyo ɨho ʉMoose wope ahapaapwa,
ahali mwana mwinza tee.
Abhapaafi bhaakwe bhahanʼsʉnga mu nyumba hu meezi gataatu.
21 Leelo lwa bhaamenwa humʼfise ʉmwana,
bhahamʼmɨɨha muuhati mwi‑iseje lya lizyemwilwe shinza,
bhahaliponya mwi‑isooho hunʼsʉnje ʉmwana.
Ʉmwalɨ wa mwɨnɨ ʉFalaawo ahanʼsebha,
ahanda hunʼsʉnje nanshi ʉmʼvwɨlɨ waakwe.f
22 Bhahamʼmanyizya ʉMoose ɨmanyizyo zyonti ɨzya Bhamiisili,
ahabha nʼdandamazu ayanje na hu mbombo zya‑ahabhombaga.
23 ɄMoose lwa waafisya amaaha amashʉmi ganɨ,
ahaamula abhale hubhaseepe abhaholo bhaakwe aBhaizilaeeli.
24 Ahabhala,
ahamʼmwaga ʉMʼmiisili ʉmo ahunʼkhoma ʉMwizilaeeli sinta atule nazimo.
Ahamʼmwavwa ʉholo waakwe ʉla,
ahamʼmwezezya,
ahanʼgoga ʉMʼmiisili ʉla.
25 ɄMoose ahasɨɨbha huje,
abhaholo bhaakwe bhɨnzaga‑amanye huje,
ʉNgʉlʉbhɨ ahayihubhafyʉla ashilile hwa mwene,
leelo abhaholo bhaakwe saga bhahazyaganyaaga ɨzyo.
26 Shandaabhɨ yaakwe,
ʉMoose ahabhafumila aBhaizilaeeli bhabhɨɨlɨ bha bhahalwanga.
Ahanzaga aje,
abhataazanye huje,
abhatengaanye.
Ɨpo ahabhabhʉʉzya huje,
‘Mubhalume amwɨ muli bhaholo!
Yeenu muhwanza avwalazanye?’
27 Leelo,
ʉla ʉyo ahanʼkhomaga ʉwamwabho ahamʼbuuha ʉMoose ahaga,
‘Yʉ naanu wa‑aʼbhɨɨshɨle huje ʉbhe nʼgoosi nʉ witongwa weetu?
28 Bhʉlɨ,
ʉhwanza hungoje anɨ,
nanshi sha wahanʼgojile igaamo ʉMʼmiisili ʉla?’g
29 ɄMoose lwa wʉmvwa amazwi ɨgo,
ahashɨmbɨla,
ahabhala hu nsi ɨyɨ Midiyaani.
Ahakhala hwʉhwo shenya nʼjenu,
ahapaapa abhaana bhabhɨɨlɨ.
30 Amaaha amashʉmi ganɨ lwa gaafiha,
ʉMoose ahali pi‑igona apa pɨɨpɨ ni‑igamba ɨlyɨ Sinaayi.
Ɨpo ʉnʼtumi wa Mwɨnɨ ʉNgʉlʉbhɨ ahanʼnoleshela mu hatatango ha hahaahaga ʉmwoto.
31 ɄMoose lwa waalola,
ahaswiga,
ahahapalamila ahatatango haala huje,
aheenye shinza.
Lubhilo ahʉmvwa izwi lya Mwɨnɨ ʉNgʉlʉbhɨ.
Lyahamʼmʉʉzya lyahaga,
32 ‘Anɨ ɨndi Ngʉlʉbhɨ wa bhamaama bhaaho,
ʉNgʉlʉbhɨ ʉwa Abulahaamu,
ʉwa Isaaka nʉ wa Yaakobo.’
h ɄMoose lwa wʉmvwa ɨzyo,
ahanda ayinje,
ahoogopa hugwenye ʉmwoto guula.
33 Ɨpo ʉMwɨnɨ ʉNgʉlʉbhɨ ahamʼmʉʉzya huje,
‘Awula ɨndaatʉ zyaho,
pɨpo ɨpo pʉ‑ʉyɨmɨlɨɨye pafinjile.
34 Lyoli anɨ ɨndolile abhantu bhaanɨ sha bhalabha hu nsi ɨyɨ Miisili,
alile hwabho hwope ɨnʉmvwɨzye,
nanɨ ɨnɨnzɨle hubhafyʉle mu kalwe.
Ɨshi ɨhusonteelezya aawe,
ʉbhale hu Miisili.’i
35 ɄMoose ʉyo ya yʉʉla abhamaama bheetu bhahanʼkhɨɨne,
lwa bhahamʼmʉzyaga huje,
‘Yʉ naanu wa‑aʼbhɨɨshɨle huje ʉbhe nʼgoosi nʉ witongwa weetu?’
ɄMoose ʉyo,
ya yʉʉla ʉNgʉlʉbhɨ ahanʼsonteleziizye huje,
abhe nʼgoosi waabho,
nantele mʼfyʉli waabho afume mu kalwe,
afumilane nʉ nʼtumi sha‑ahanʼnoleshɨɨye mu hatatango haala.
36 Ʉyo ya yʉʉla ahabhalongoziizye hwi‑idala ɨlya‑abhombe amayele nɨ vimanyishizyo hu nsi ɨyɨ Miisili,
mu Nsʉmbi ɨNshamamu na mu lʉʉgwa,
mu habhaazyo ahɨ maaha amashʉmi ganɨ.
37 ɄMoose ʉyo yʉʉyo ahabhabhʉzɨɨzye aBhaizilaeeli huje,
‘Afume mwaliimwɨ mwʉmwo,
ʉNgʉlʉbhɨ ahayihubhasalulila amwɨ ʉnʼkuwi wa‑alɨngɨɨne naanɨ,
mwahanʼtejelezyaje shinza.’j
38 ɄMoose ahabhanga peeka na bhamaama bheetu mu lʉʉgwa.
Yʉʉyo ahayanjile nʉ nʼtumi mwi‑igamba ɨlyɨ Sinaayi,
ahejeelela amazwi agɨ wʉʉmi huje,
atipeele atɨ.
39 Hwope abhamaama bheetu bhahakhɨɨne hunʼtinishe.
Bhahamʼbunshiilila hutali,
bhahasʉngwɨlwe mu mooyo gaabho huje,
bhagaweela hu nsi ɨyɨ Miisili.
40 ɄMoose lwa wakhaabha hwi‑igamba,
bhahamʼmʉʉzya ʉAaloni ʉnʼkʉlʉ waakwe bhahaga,
‘Ʉtigombele ɨshifwani ɨsha bhangʉlʉbhɨ,
sha shitilongozyaje mwi‑idala.
ɄMoose wa‑ahatilongozyaga afume hu nsi ɨyɨ Miisili,
saga timɨɨnye zya zimʼmwajile ʉhwo!’k
41 Pa nsiku ɨzyo aBhaizilaeeli bhaala bhahagomba ɨshifwani sha shilɨngaana nanshi ɨngwata.
Hwope nkashele shahali shintu sha‑agombe nɨ nyoobhe zyabho bhɨɨbho,
bhahashifumizya ɨnsangu,
l na hushibhɨɨshɨle ɨshikulukulu.
42 Ɨzyo zyahabhaazya huje,
ʉNgʉlʉbhɨ abhaleshe bhapuutaje isanya,
ʉmwezi nɨ nzota,
nanshi sha yahasimbwilwe mu shitaabu sha bhakuwi bha Ngʉlʉbhɨ abhɨ mandɨ huje,
‘MuBhaizilaeeli amwɨ,
mu habhaazyo ɨho mwahali mukhɨɨye hu maaha amashʉmi ganɨ mwi‑igona,
bhʉlɨ,
mwahambolelaga anɨ ɨvyʉma ɨvisuga huje,
mumfumizye ɨnsangu ɨzya‑alʉngʉlɨzye?
Ndaali!
Mwahabhafumiziizye abhangʉlʉbhɨ bheenyu!
43 Enya,
mwahanyʉmʉlaga ɨsheegu sha shahali nɨ shifwani ɨsha Mooleki ʉngʉlʉbhɨ,
mwahanyʉmʉlaga ɨshifwani ɨshɨ nzota ya ngʉlʉbhɨ weenyu ʉLeefani.
Ɨvifwani ɨvyo mwahavigombile huje,
muvipuutaje.
Hu nongwa ɨyo nahayihubhabhɨɨha aje,
mubhe bhakʉngwe,
bhahayihubhatwala abhale hu nsi ɨya hutali ashile hu Baabeli.’ ”m
44 Nantele,
ʉSiteefano ahaga,
“Mwi‑igona muula,
abhamaama bheetu bhahajendelɨɨye abhe ni‑isebhele ifinjile.
n Isebhele ɨlyo bhahagombile nanshi ʉNgʉlʉbhɨ sha‑ahalanganyiziizye ʉMoose huligombe.
45 Pamandɨ abhamaama bheetu peeka nʉ Yoshuwa,
ʉnʼnongozi waabho,
bhahaposhelezanya,
bhahalitwala mu nsi ya bhahafyʉlɨle hwa bhantu bha saga Bhaizilaeeli.
Nantele,
mu habhaazyo haala,
ʉNgʉlʉbhɨ ahabhadajiiye abhamaama bheetu abhantu ɨbho.
Isebhele ɨlyo lyahasyala muula mu nsi yaabho afishe hu habhaazyo aha mwɨnɨ ʉDaudi.
46 ɄDaudi ahanʼkhondezɨɨzye ʉNgʉlʉbhɨ,
ahanʼnaabha huje,
‘Wee Ngʉlʉbhɨ wa Yaakobo!
Ʉndeshe ɨʼzenjele ɨnyumba.’o
47 Leelo,
ʉmʼvwɨlɨ waakwe ʉSolomooni yʉʉyo ahanʼzenjɨɨye ʉNgʉlʉbhɨ ɨnyumba.
48 Hwope ʉNgʉlʉbhɨ wa‑ali Nʼgoosi hu vintu vyonti,
saga akhala mu nyumba zya bhazenjile abhantu.
Nanshi ʉnʼkuwi wa Ngʉlʉbhɨ sha‑ahayanjile huje,
49 ‘ɄMwɨnɨ ʉNgʉlʉbhɨ ayiga,
“Ɨmwanya litengo lyanɨ ɨlyɨ wumwɨnɨ,
pa nsi pa pa‑abhɨɨshe amanama gaanɨ.
Ɨshi,
nyumba nshi ya muganzenjela?
Bhʉlɨ,
pooshi pɨ‑ɨngatʉʉya?
50 Bhʉlɨ,
ɨvyo vyonti saga nɨɨnɨ nahavipelile?”
 ’ ”p
51 ɄSiteefano ahajendeelela ayanje huje,
“Amwɨ mwa mukhaana ahwɨtɨshe!
Amooyo na makutu geenyu gali nanshi ga bhantu bha saga bhahumʼmwɨtɨha ʉMwɨnɨ ʉNgʉlʉbhɨ.
Wiila lwene amwɨ muhunʼkhaana ʉMʼpepo ʉMʼfinjile,
nanshi shiila abhamaama bheenyu bhope sha bhahabhombaga!
52 Bhʉlɨ,
huli nʉ nʼkuwi wa Ngʉlʉbhɨ wa saga bhahanʼnaviizye?
Enya,
bhahabhagogaga poshe na bhakuwi bha bhahafumyaga ʉkuwi hu nongwa zya hwɨnze hwa Mʼfyʉli ʉnʼgolosu!
Ʉyo ya yʉʉyo amwɨ mwahanʼsalile hwa bhalʉgʉ,
mwahanʼgoga.
53 Hwope amwɨ mwa mwahejelɨɨye ɨndajizyo zya Ngʉlʉbhɨ ashilile hwa nʼtumi waakwe,
leelo mwahakhaanaga huzitinishe.”
Bhahunʼgoga ʉSiteefano
54 Abhagoosi bhaala bha Bhayahuudi lwa bhʉmvwa amazwi ga Siteefano,
bhahaviitwa haani,
bhahanʼzyeguzizya amiino hwi‑ilyoyo.
55 Leelo ʉMʼpepo ʉMʼfinjile ahanʼnongolaga ʉSiteefano.
Aheenya hu mwanya,
ahawulola ʉmwamu wa Ngʉlʉbhɨ nʉ Yeesu ayɨmɨlɨɨye hunshɨnjɨ hu nʼkhono ʉlɨɨlo ʉgwa Ngʉlʉbhɨ.
56 Ahaga,
“Enyi!
Ɨlola ɨmwanya nyiigule,
nantele ʉMwana wa Muntuq ayɨmɨlɨɨye hunshɨnjɨ hu nʼkhono ʉlɨɨlo ʉgwa Ngʉlʉbhɨ!”r
57 Ɨpo abhagoosi bha Bhayahuudi bhahasinta hunʼtejeelezye,
bhahadinda amakutu gaabho,
ʉhwu bhabwaga ibwago.
Peeka bhahanʼtomoshela ʉSiteefano,
58 bhahamʼfumya hwʉnzɨ pi‑ibooma huje,
bhanʼkhome na mawe.
Sha bhasɨɨle ahwande hunʼkhome na mawe,
abhasimishizi bhaala bhaheefwa amagolole gaabho,
bhahagabhɨɨha pa manama ga nʼsahaala ʉmo wa bhahagaga Sauli.
59 Lwa bhahanʼkhomaga ʉSiteefano na mawe,
ahapuutaga huje,
“Mwɨnɨ Yeesu,
ejeelela ʉwʉʉmi waanɨ!”
60 Ɨpo ahasugamila pa nsi,
ahakhoola haani huje,
“Mwɨnɨ,
ʉsahabhalonje hu mbiibhi ɨzi zya bhabhombile.”
Lwa wayanga ɨsho,
ahafwa.
Wope ʉSauli ahahwiyʉmvwaga shinza lwene hu nongwa ya‑afwe hwa Siteefano.