Bbaruha gya Pau̱lo hali
Beefeeso
Kwanjuura
Bbaruha gigi gya Beefeeso gyahandi̱i̱ki̱i̱rwe Pau̱lo, mukwenda wa Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to (1:1). Pau̱lo yaahandi̱i̱ki̱ri̱ bbaruha gigi naali mu nkomo (3:1; 4:1; 6:20) yaagiha Ti̱ki̱ko agitwale Efeeso b̯uyaali naakugyenda kub̯ungira kitebe kya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to kyʼEfeeso (6:21-22). Kitabbu kiki kiteekerezeb̯wa kubba kyahandi̱i̱ki̱i̱rwe harabi̱ri̱ho myaka nka 60 Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to amaari̱ kubyalwa.
Efeeso lwalingi rub̯uga lukooto, rub̯uga lwa Baru̱u̱mi̱ lweisaza lyʼAsi̱ya. Rub̯uga lu̱lwo lwali lwegebeerwe hab̯wa Yeekaru gikooto gya kihala kya Bayonaani ki̱beetengi̱ Aru̱temi̱si̱ (Bikorwa bya Bakwenda 19:23-31).
Bicweka bibiri bi̱handu̱, bya b̯ukwenda b̯uli mu kiki kitabbu byobyo bibi:
1. Mu kicweka kyakubanza kya bbaruha gigi, Pau̱lo asoboora ku̱yaakomi̱ri̱ bantu baamwe yaabajuna bibii byab̯u kuraba mu Yesu̱ Ku̱ri̱si̱to. Kandi aleeta kyakuwoneraho kya kitebe kya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to naaki̱lengesani̱a na mubiri gwa muntu, b̯u̱b̯wo, Ku̱ri̱si̱to naali mu̱twe. Kandi de, aleeta kyakuwoneraho kya beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to naaki̱lengesani̱a na nnyu̱mba, b̯u̱b̯wo, Ku̱ri̱si̱to naali i̱hi̱ga lya muhendu hoi̱ lya ku nsonda.
2. Mu kicweka kyakabiri kya kitabbu kiki Pau̱lo yeegesya ha mu̱li̱ngo gwa beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to bakusemeera kwicaliramwo.
Bicweka Bi̱handu̱ bya mu kiki Kitabbu nka Ku̱bi̱honderegeeni̱
(i) Pau̱lo naakwebazaho kandi naaku̱ramu̱kya Beefeeso 1:1-2
(ii) Pau̱lo ni̱yolokya b̯u̱kwatei̱ne hakati̱ gya kitebe kya beikiriza na Ku̱ri̱si̱to 1:3—3:21
(iii) Pau̱lo ni̱yolokya mu̱li̱ngo beikiriza ba Ku̱ri̱si̱to bakusemeera kwicaliramwo 4:1—6:20
(iv) Bigambu bya kumaliira 6:21-24