Préface
Mulimo wa kugalukya masanzo masililila ma Kalaga Yehowa tagunasila. Bantu bibumbwa nu bagi tabanavwama kumenyinina nunsania makengelo ma Mubumbi Wasililila, Kalaga Yehowa, nu kumasanza bulingilingi. Tondo muntu na muntu atunganana kusoma masanzo ma Kalaga mu mutendezi wage wa kubutwa buno amasongolole busoga na bukasia bwa Muuza Wasililila. Wono mukanda w’Idagi lya Kalaga mu Kilega wagalukizibwa na bamissionnaire nu bapasteur nu bango Balega kutukila ku myaka za 1950. Tondo mulimo wa kukungika mulimo wa na muntu na muntu ku kabamba ka kusambala kwage wenyene tawalingile aaba nu mumissionnaire mukenzi SaTimothee Rev. Cornelius Vander Ploeg, Th. D, akungikile bya banyage mu myaka za 1960 kumbusa kwa bita bya zezo myaka. Akasliwe na mukenzi Rev. Kabongelo SaJacques nu bango bapasteurs beingi gamozi na bamissionnaires bamozi. Ku kabamba ka buno mukanda mutangi w’Idagano Ito wagalukizibwe na mukenzi Mama Hungula Beulah Amie nu mukenzi Mama Tchimbuka Mamie Jansen, wabezaga use wizizia, nu bukugalukaga mutendezi, lwango lwabede kugugalukya lingo ku mutendezi wa bibino bindi.
Bansania bakasizie mu wono mulimo babede na komanizia ka kulola ku maBiblia ma ingo mitendezi buno basongolole busoga iyuki nu iyuki lya Kalaga ku bantu. Mukenzi SaTimothee alolaga ku bibyo bya kiGriki nu kiEbelo ku bimozi. Bansania balolaga ku za Swahili: Biblia za Swahili Congo nu Swahili Tanzania, Biblia Takatifu; za kiFransa: La Sainte Bible, version Segonde nu version Jerusalem; za kIngeleza: Holy Bible, King James nu New King James versions, New International Version, Jerusalem Bible, Revised Standard Version, nu mu bino bindi bizinda, The New Living Translaton. Isego lyabo ku Kalaga lyabede buno Muuza Wasililila abasondelezie kusombola moki manalolesia bwasibwasi makengelo ma Kalaga wenyene.
Mu bindi bya kugalukya Idagano Ito ntangi, muntu umozi wasongolede mitendezi nu buni buzikusanzwa avule kutuka ku Belgique, izinz lyage Dr. Meussen. Akasizye bamissionnaires batangi kumenya buni bunasanzwa Kilega. Bakatile alfabeti zezo zikukita ku mitendezi za Afrika nu Bulaya nu Kumputu. Masanzo mamo matangi mengukenne na mamo ma Swahili Congo kakeke nu babo bamenyine kusoma Swahili tabavwamine kusoma Kilega lubilo. Ububo lwango lwabede kugalukya masanzo ma moki buno masusananie na mamo ma Swahili nu ta kube mango masanzo ma gantata ga zezo alfabeti za masanzo 26. Ububo, aba Kilega kili na mavoyel mutubakamo aba mubula, makusanzwa na mamo masanzo matano ma alfabeti za Swahili tugu, nu maconsonne mamozi meli na nkita ibili za kutenda. Aba Kilega kili na moki mengi meli na kusanza kumozi tondo bwisulilwa bwengukana kuyangana n’iyuki lya ukutenda, lwango lwasombile kutalika twamasanzo twa kulolesia buni bukutendwa iyuki. Tondo ku kabamba ka kusongolozia grammaire, twingizizye twamasanzo tukumanwa apostrophe, tukulolesia buno isanzo limozi lyamenwa n’engo (na engo.) Bakiti balondile nunsania lukita lwa kutenda mu kusombola lukita lwa kusanza. Lukita lwa kutenda lwa bikanga bili ku Zone za Shabunda u zakatilwe anga Kilega kya lebelebe. Ndi iyuki limozi talyasongololwa ku bikanga binsania nti bwisulilwa bwasanzwa kunsi kwa lulo lusamba. Moki meteli n’iyuki ku Kilega, anga bilindiko bya baIsraeli, bili na bwisulilwa bwasanzwa kunsi kwa lusamba. Meina masanzwa anga bumeli ku Biblia bya Swahili Congo kukasia wozo ukusoma kusasia kusongolola muntu ukutekulwa. Tugu kuli meina mamozi, anga Eva, ta Awa, nu Davidi, ta Daudi, masanzwa anga makumenywa kunsania ku Balega.
Mambizi meingi muntu akusoma mu mukanda umozi nu eizi kuli ungo mukanda guli na mango makengelo ku kikyo kyakusoma. Ububo lwango lwabede kutalika masanzo ma kulolesia bingo biziki binamoneka ku mango makengelo ku kitondo nu kitondo. Ukinsa kunsania kukumoneka twamasanzo ma izina lya ungo mukanda nu chapitre nu verset. Bungo bukasia ku wozo ukwiyigisia bitondo bya wono mukanda buli ku kindi kukumanwa Index. Twakungikile moki mamozi nu biziki kubikutekulwa buno wozo ukwiyigisia anasasia kumonabyo.
Isego lyeitu lili buno wozo ukusoma asongolole bitondo bikumulolesia Kalaga Yehowa, musanzi wa lilino Idagi, nu kumukatizia, ku sekela Yesu Kristo Monia waasingile, nu kumukumbamina nu kumuganuna mu binsania.
Komite ka Kugalukia Idagi lya Kalaga
UFM/CEEBCo
Fevrier 2002