Barʉ́wa ya Paúli kwa
Tíito
Mʉlongooryo
Barʉ́wa ɨhɨ yaandɨkwa nɨ Paúli mpɨɨndɨ ˆajáa ʉko Makedonía (1:1, 4). ˆVyeene yoónekanaa, barʉ́wa ɨhɨ Paúli ɨɨyandɨka kati ya myaaka ya 62-64 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa. Barʉ́wa ɨhɨ Paúli amwaandɨkɨra mʉʉntʉ ˆasewáa Tíito. Kʉʉntʉ Tíito ˆatʉmamɨráa mʉrɨmo wa Ijʉva nɨ ɨsɨ ˆyarɨɨngɨrɨrwa nɨ mayɨya ya Mediteranía ˆɨséwaa Kɨréete. Tíito nɨ Mugiríki ajáa na ajáa amuruma Yéesu (1:4; Vagalatía 2:3). Tíito atʉmamáa mʉrɨmo wa Masáare Maaja hamwɨ na Paúli, na kwatɨɨte mpɨɨndɨ jimwi Paúli ˆamʉtʉmáa na kwa mpuka ya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va Koríinto (2 Vakoríinto 7:6-15; 8:6, 16-24).
Kɨɨntʉ Paúli ˆasaakáa kumuwyɨɨra Tíito nɨ kʉmʉsea amarikirirye mʉrɨmo ˆmweene ʉjáa wachaala mpɨɨndɨ ˆvajáa hamwɨ kʉra Kɨréete. Mʉrɨmo ʉwo ʉjáa nɨ wo saawʉla valongooli va mpuka ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu ʉko maturii na kukiindya ˆvyeene valongooli vaaja vasaakwa vave (1:5-9). Mʉrɨmo wɨɨngɨ ʉjáa nɨ kʉvaheera mɨtɨma vaantʉ ˆvamuruma Yéesu kʉra Kɨréete sa kʉjáa kwatɨɨte ʉvariyuli wa ʉloongo (1:9-16; 3:9-11). Barúwii ɨhɨ, Paúli amuwyɨɨra Tíito ˆvyeene asaakwa kʉvakiindya mpuka ˆjiísimiresimire ja vaantʉ ˆvamuruma Yéesu, noo kʉsea, kwa vawosi, vaantʉ vaki, vatavana, vahíínja na vatʉ́mwa (2:1-10).
ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa
Lʉmbɨ 1:1-4
Kʉsaawʉla valongooli na ˆvyeene vasaakwa vave 1:5-16
Mʉrɨmo wa kɨra mpuka ya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu 2:1-15
Kʉtʉmama wʉʉja, kʉneha ʉvɨ, na masáare yo kiimikirirya 3:1-15