Barʉ́wa ya Paúli kwa
Varúumi
Mʉlongooryo
Barʉ́wa ɨhɨ kwa Varúumi, yaandɨkwa nɨ mutumwi Paúli mpɨɨndɨ ˆajáa akaarɨ fika múuji wa Róoma. Sa jeyyo, Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ kʉvakiindya vaantʉ ˆvamuruma Yéesu va múuji wa Róoma, vara ˆvajáa Vayahúudi na vara sɨ ˆvajáa Vayahúudi (1:16). Paúli aandɨka barʉ́wa ɨhɨ, kwa vaantʉ voosi va weerʉ sa voone ʉwoloki nɨ kwa Mʉlʉʉngʉ ufúmaa ko muruma Yéesu Kirisitʉ (1:17). Ɨhɨ barʉ́wa, Paúli ɨɨyandɨka mpɨɨndɨ ˆajáa múujii wa Koríinto, kati ya myaaka ya 55-58 keende Kirisitʉ ˆavyaalwa.
Barúwii ɨhɨ, Paúli akiindya masáare ya ʉlamuriri vaantʉ ˆvatúryaa ko tweera kwa Yéesu Kirisitʉ vii. Kɨɨntʉ kɨkʉʉlʉ ˆalʉʉsa, nɨ ˆvyeene vaantʉ varɨ, noo kʉsea, voosi vatʉmama ʉvɨ na vakeehekerwa nɨ ukiimani wa nkongojima ya Mʉlʉʉngʉ (3:23). Alʉʉsa mʉsáala wa ʉvɨ ʉhʉ nɨ inkwya, maa kaa, kɨlʉngʉlʉngʉ cha Mʉlʉʉngʉ nɨ nkaasʉ ya sikʉ ˆjisiina ʉhero ko kʉndɨkaniwa na Kirisitʉ Yéesu (6:23). Kei alʉʉsa, kusiina ˆarɨ lʉʉsa irya kwa vara ˆvakʉndɨkaniwa na Kirisitʉ Yéesu tʉkʉ (8:1). Jeyyo, kʉrɨ mwiikalo wiitʉ, Paúli atʉlairirya tʉreke tuuba masáare ya ɨhɨ weerʉ, kɨrɨ vyoova jeyyo, tʉvalandʉlwe mɨryʉʉngʉ yiitʉ ko tuuba mɨryʉʉngʉ ya Mʉlʉʉngʉ (12:1-2). Sa ʉlamuriri ʉhʉ ˆtatúryaa kʉrɨ Yéesu Kirisitʉ, watʉbwéeyyaa twiikale mwiikalo wo mweerya mʉtɨma Mʉlʉʉngʉ (12:1–15:33).
ˆVyeene Kɨtáabu ɨkɨ Chagavwa
Mʉlongooryo, vaantʉ voosi sɨ vawoloki tʉkʉ 1:1–3:20
Ʉwoloki na kʉlamuririwa kwatóorekaa ko muruma Kirisitʉ 3:21–5:21
Mwiikalo mufya ko kʉndɨkaniwa na Kirisitʉ 6:1–8:39
Mʉryʉʉngʉ wa Mʉlʉʉngʉ kwa Viisiraéeli 9:1–11:36
ˆVyeene vaantʉ ˆvamuruma Yéesu vasaakwa viikale 12:1–15:13
Ukiindya wo kiimikirirya na lʉmbɨ 15:14–16:27