Lukas
PONEKORI YUBU WALINGE YESUS SEMBE
MOME TOBOG YUBU
Lukasti Elkae Teofilus kibogha
1
1 Teofilus naba nani! Nu wamaba anabiag agha nimi maiknori mome tolamongdi, “Allah yubu sunsunum uro sunuptaogne sembe tam wali uro lelekto mome toro pimnun,” aro tobong. 2 Mome toro pibongnena, Yesusti alniro ulamogneag agha haingdi ililamong nangdi yubu walinge nene tipto ambarelamsiongpa, nuri babe ka'elamobonge sunsunum uro nimi maiknori mome toro pibong. 3 Wene aro mome toro pibongpa, nari babe, Yesusti alniro ni aneko ulamogneag agha lelekto kembanori, nangkae an sembe ambatkenne, “Wali lelekto mome toro pimnun,” sembano. 4 Nari mome nene tolamnange, nangkae an samenag ambatkeongba ka'elamomne sembe, “Andi, ‘Nimiri yubu otsikne agha ambarelamneong,’ aro el wamlulam,” sembanori palilamna.
Allah arukna imagne malaikat nhondi, “Yohanes mangaptalul,” aro ambarogha
5 Samenag Yudea mog so'oag nimi sembe nimi nubunge yubu sia lenne Herodes wamog. Herodesti Yudea mog so'o saelba ulamsiog li enekoag memne Yahudi nimi saeag agha Allah sembe paliropne si Zakharia wamog. Zakharia ponekona, memne Allah sembe paliropne nubunge Abia ponekori liksiogne agha wamog. Zakharia elkel Elisabet babe memne Allah sembe paliropne samenagne Harundi liksiog nimiri mangaro mangkahiek nimi agha Elisabet kelene mangkaekpa, Zakharia ponekori keleneko tobog. 6 Ela'angeap elkelap abenekori Allahag seneragto ulamdekne Allahri wana wali senenne sunsunum uro ulamdek. Sin phende abenekori ulamdeknena, Allahri samenag Musa ponekoag, “Undo-undo ulamlulom,” aro aruktop yubu ambarogpa, Musari mome toro pibogne taneko ni to'opto saelba ulamdek. To'opto saelba ulamdekpa, sindi ulamdekne sembe se'el neneptanep kom. 7 Undo unulamdekpog, Elisabet ibiliri me nhon wamsin koma sin sabal tarek.
8-9 Ik nhon sum sin memnang tanekori, “Allahag moloro auk mhong song walinge waelbaleba Allahri wali sembahilul,” aro Abia sisa nangeneri aukag tarop sum taog. Sin memnang Allah sembe palirop nangdi ul palameknena, kekneba ero toboglamekti, “Nimi sisa nang elag po'obale tanena, Allahri Mem Ae lomag awe toro Allah sembe song walia talamleri, mololamlul,” aro kekneba tobog aek. Kekneba toboglamekag agha Zakharia ponekoag po'obaogpa, “Allahri Aeag aneko awe toro song walia talamlul,” aro Zakharia poneko saeag pibek. El saeag pibekpa, Allahri Mem Ae wa'ina palirop sumeneko Zakharia ponekori, “Mhong song walinge waelbalul,” aro song walia aukag tamnebag ae lomag wa'iog. 10 Zakharia poneko Allahri Mem Ae lomag wa'iogti, Allah sembe song walia aukag tanne talamogpa, nimi maikno Allahri Ae aramag longol yingkina Allahag molona mololamek.
11 Zakhariari Allahag song walia aukag aneko talamog abeneko pere, Allah arukna malaikat imag agha yingkina song walia mhong walerobag sae sirik sip sekamogha, Zakharia whingag lag taog. 12 Sekamogpa ibogti Zakharia lo'om seogti, log sembaog. 13 Log sembaog aghana, Allah arukna imagne malaikat anekori yubu lelamogti, “Zakharia log sembaheng kom. Andi Allahag molona mololamlamne ka'ebal. Andi kel Elisabetti me nengabo me mangaro alul. Mangaro aleba andi me si Yohanes aro engkalulam. 14-15 Me eneko sembe an wanaag yeng uaghelul! Nuni Allahri me eneko sembe ‘Nubunge,’ sembalul ane sembe, el mangaro anepne sembe nimi orange babe yeng uahilul. Ilindi anam me mangaro an komag, me eneko monag wamle sum babe, Allah Yame Walinge elag to'opto wamlul. Me enekori anggur wana lolterop mag babe, mag yonge teropba nenek nenehirop mag babe tulul kom. 16 Eldi a'un Israel nimi maikno yeplamsilea wa'anero poa lepsileri, a'un Saelbamsilne Nuni Allah whingag poa yahilul. 17 Allah Yame Walingeri a'unisag nubunge Elia ponekoag mikipne pibogpa, Elia ponekori Allah yubu tipto ulamog saog uro, me enekoag babe mikipne pipleba, Allah yubu tipto ambarelamsileri, ua ulamlul. Me enekori a'un Saelbamsilne poneko whingag wero tongolamlul. Me enekorina, ‘Sikiniyaboap sikin maboap iriktangtop nimi ma'abahineri, iriktop yubu ingisapsirop nimi wembahine andarina ka'elamikpa, sik urop nimiri wana heksirop yubu lelamika salero ka'ebaukang' aro Saelba Uhiropne poneko whingag yabalamleri, wero tongolamsilul,” aro ambarog.
18 Wene aro ambarogpa Zakhariari Allah arukna imagne malaikat anekoag nen samoro, “Welaro ‘Nene sik uro yabilul,’ aro elwamsene? Na babe nari kel babe nu sabal tanomo,” aro Allah arukna anekoag wene seog.
19 Wene seogpa, Allah arukna imagne malaikat anekori samoro Zakharia ponekoag yubu lelamogti, “Na Allah arukna Allah whingag, ‘Eldi awe tomnun,’ aro sop-sop sekamnange si Gabriel wamna. Nuni Allahri na pogto aruklamneldi, ‘Yubu walinge nene ambarelingkilulam,’ selba yingkina ambarelangken. 20 Nari ambarelangkenne nene sik uro yabinep ko'oag uro yabilulneog wamla. Aghana nari ambarelangkenne nene sembe sik sembalam kom ane sembe, pam lepkeleba, yubu lemna koma wapmenag nari lemnange nene uro yabilul. Uro yabile sumenekoog nen yubu leplulam,” aro imagne malaikat anekori Zakhariaag ambarog.
21 Allah arukna imagne malaikat aneko yaogti, Zakhariaag yubu ambarelamogpa, nimi maikno asag Zakharia lannanne sembe nang-nangaro wamekti, “Map sa'a sembe Allahri Mem Ae lomag agha elem lanalamla kom?” senelamek.
22 Wene senelamekti wamekpa, lambaogti sinag yubu ologha babe lemnep kom. Yubu lemnep komdi, “Undo-undo uro yabil,” aro saeri aghabog sunuro ambarelamsiog. Yubu lemna koma saeri sunulamogne agha nimi taneko eltaekti, “Allahri Mem Ae lomag wamlaba, haing uamna kwelekamna senenne elag lag talba ipla,” aro eltaek.
23 Allahri Mem Aeag awe tomnepne sembe elag po'obaog ko'o eneko komopto tobogti, Zakharia poneko elenge aeag piog. 24 Eldi aeag piogti wamogne neneko ik ko'o we uro wamna komag agha, elkel Elisabet memon taog. Elkel Elisabet memon wamogti, asag lamban koma wamogha wal lambare taog. Asag lamban koma aeag purukloptaogti, 25 yubu lelamogti, “Wene wamnangena, na Saelbamnelne ponekori na yepto kembamnel. Nimiri na, ‘Ibili kel,’ aro san tilibanepne neneko kologhal,” aro wene seog.
Allah arukna imagne malaikat nhondi, “Yesus mangaptalul,” aro Mariaag ambarogha
26 Elisabet keleneko me monag wamogne wal no'op bare wamogpa, Allahri Eldi arukna imagne malaikat si Gabriel ponekoag, “As Nazaret kelenekoag ambarel pululam,” aro poghogpa, Galilea so'oag as nhon wamogne nenekoag piog. 27 Piogti kelabo nhon nengaboap marop kom kel sina Maria kelenekoag piog. Nengaboap marop kom kel enekoap, sikinisag yubu sia leropne nubunge Daud sisari mangaroba pone sina Yusufap “Toptanunam,” aro yubu saekag leamdek. 28 Allah arukna malaikat aneko Maria kelenekoag yaogti, yubu kipto lelamogti, “Namangkel, wana awi sembae! Nuni Allahri wana walingeag agha o'ona sembangkeldi, Eldi an paiangkel,” aro kibog.
29 Allah arukna imagne malaikat ponekori Mariaag wene seog yubu ene ka'ebaogti, wana enhaun seogti, “Sa'a sembe yubu ane lero kipnel?” aro wanaag haildalamog.
30 Wene aro seneragto haildalamogpa, malaikat anekori Mariaag yubu lelamogti, “Maria, an log sembaheng kom. Allahri wanaag an sembe o'ona sembangkel. 31 Andi monag me monag tagheleba, me nengabo me mangaro amendi, me si Yesus engkalulam.a 32 El neneko nimi nubunge taleba, nimiri el sembe, ‘El Imag Paliag Sirikne Elme wamla,’ aro engelamukang. Allah Nia Mangkina Saelbamlange ponekori El yubu sia lenne nembaleba, Ilisag Daud yubu sia lero saelbamsiog saog uro el babe nimi saelbamsilul. 33 El yubu sia lenne wamleri, Yakubti sisa mangaro likto piroba saelbamsileri, wamle paghabog wamlul. Eldi yubu sia lero saelbamsilulne neneko orog tan koma wamlea kekman wamle paghabog wamlul,” aro Allah arukna imagne malaikat anekori Mariaag ambarog.
34 Wene aro ambarog aghana, Maria kelenekori samoro Allah arukna imagne malaikat anekoag yubu lelamogti, “Wene selam aghana nana nengaboap marop komdi, andi wene selamne nene welaro uro yabinep?” aro haibaog.
35 Wene aro haibaogpa, Allah arukna imagne malaikat anekori Maria kelenekoag, “Allahri Yame Walinge neneko anag yingkileba, Imag Paliag Sirikne poneko mikipne neneko anag talul. Ane sembe me mangaro amen me enekona, ‘Allah Elme Eldamneri mo kopto weptopne,’ aro engelamukang. 36 An el uro wapmenba, ando'el Elisabet ibilia kekman sabal taog alamang aghana, el me monag taoba, me poroamlange wal no'op bare wamla. 37 Tam nene sembe nimirina uro yabinep kom sembanep aghana, Allahrina sa'a-sa'a uanepneog wamla,” aro Maria kel eneko ambarog.
38 Wene seogpa Maria kelenekori, “Na Nani na Saelbamnelne poneko arukna wamna pagha tanena, andi wene selamne nene nanag uro yaboho,” aro wene seogpa, Allah arukna imagne malaikat anekori Maria keleneko laploa piog.
Maria keleneko Elisabetag kemel piogha
39 Allah arukna imagne malaikat anekori Maria keleneko laploa piogpa, Maria keleneko men phea, “Elisabetag kemel pinun,” aro yim tamag sorop as mog so'o Yudea wamogne nenekoag piog. 40 Maria keleneko Zakharia ponekori aeag wa'al piogti, Elisabetag Maria kelenekori, “Naba naro'el,” aro kibog.
41 Mariari, “Naba naro'el,” aro kiplamogha Elisabetti ka'elamog abeneko pere, Elizabet monag me monag wamog me neneko awiri lopnagha piloa saog lebe seog. Me eneko lebe seogpa, Allah Yame Walingeri Elisabet nongag to'opto wa'ina uaog. 42 Elisabet nongag to'opto uaogpa, Elisabetti Mariaag yubu lelamogti, “Naba Naipsa'el! Kelabo yogne babe wamang aghana, an agha nu Saelbamsilne ponekori, ‘Walia uaneri tatsinun,’ senelamlange sik tapto tatkelul. Andi me mangaro amen me eneko sembe babe nu Saelbamsilne ponekori walia aghabog senelamsildi, elag walia ualul. 43 Na nimi ologne wamnaba, nu Saelba Uhiropne Ilin yalamdi kemelamnelam, te? 44 Andi na kiplamnelamne ka'elamnag agha me nari monag wamlange awi loloro sembaldi lopnagha piloa saog lebe sel. 45 Nu Saelbamsilne ponekori anag ambatkeonge sembe andi, ‘Sikne agha leboba, uro yabilul,’ aro seneraglamlam ane sembe, an sik uro awi uro wamlulam,” aro Elisabet kelenekori Mariaag ambarog.
Maria kelenekori nu Saelba Uhiropne omekaogha
46 Maria kelenekori nu Saelba Uhiropne poneko omeklamogti,
“Nari nong ningkiri nu Saelbamsilne poneko si nubu nenelamnari,
47 Nari wanari yeng loloro ulamnelnena,
Allahri na taluro wali nenelamnelne sembe yeng ulamnel.
48 Na eldi arukna nimi ologne yareagne wamnabog, na taluro wali nenelamnelne ponekori kembamneldi, walia ulamnel.
Yo, ot sik. Wene wamap nimi babe, wamik nimi babe nimi niri na sembe, ‘Allahri elag walia uaogpa, wana awi urop kel taog,’ senelamnukang.
49 El Imagne Mikip Sirikne ponekori nanag ulamlangena wali sirikneog ulamla, ane sembe kiplamnukang.
Ot El mo aghabog, ‘Nhonogne sembenga orogne,’ aro si engelamap.
50 Nu Saelba Uhiropne ponekori nimi Elag kipto wana marop nimi sembe yareag senelamsilba,
samen wamekneag agha amik nimi likto-likto palamlengeag agha Elag kiptop nimi sembe yareag sembahilul.
51 Eldi sae mikipneag agha ‘Map mane agha ual,’ senenne uamlari,
nimi sindam wanaag omektangto kibiang towalengeptangtop nimi Eldi talupto olamsil.
52 Sin nubunang ‘Yubu sia lero paliag pukamna,’ aro saelba uhiropnang pelengero umag nembamsil aghana,
nimi sae orogha yareagne paliag nembamsil.
53 Sin kwaneng yo wamsiloa saog uro sae agha orog nimi yepto wali-walia maikno tareamsil aghana,
tup uro urop nimi nong mo yag lambamsil.
54-55 Eldi nunisang yabo Abrahamap ilisag Israel ponekoap sinag
‘Andi mangaroba mangarobari mangkahyikne yepsinun,’ aro
kom tanep kom salag pibogne neneko ekon tan koma
nu Israel nimi sembe, ‘Nari arukna yepsinun,’ aro yareag sembamsil,” aro Maria kelenekori Allah omekaog.
56 Wene aro omekaogti Maria keleneko Elisabetap wal wilindi undo wamdeka samoro eldi aeag piog.
Yohanes Maghag Pelengelamsiogne mangaptaogha
57 Maria keleneko samoro elenge aeag piogpa, Elisabet keleneko me mangaltonne peram taogpa, wamogti me nengabo me mangaro aog. 58 Elisabetti me mangaro aogne sembe ae peram-peram wamek nimiap eldi nimiapti ka'ebaekti, “Nu Imag agha Saelba Uhiropne ponekori Elisabet sembe yareag sembaori yebo,” aro sinap Elisabetapti awi sembaek.
59 Me aneko mangaro yabiogha ik lin sum eneko, “Me eneko kere kon sirik warekto karebeberi, si engero pibukap,” aro nimi longol aek. Yaek nimiri, “Me si aneko ili si kekhaekto Zakharia aro engkaukap,” senelamekti ulamek aghana, 60 ilin kelenekori yubu lelamogti, “Kom! Elna si Yohanes engkaukap,” seog.
61 Wene seogpa sindina, “Andi nimi sisa nhon sina undo engehirop kom,” seek.
62 Wene seekti ili Zakhariag, “Me ene si etne engkaukap?” aro saeag agha sunuro haibaek. 63 Haibaekpa Zakharia ponekori mome tomneba kal la'asi nhon molbahiogti, mome tolamogti, “Me sina Yohanes,” aro mome tobogpa, sin niri kembaekti lo'om seek. 64 “Me sina Yohanes,” aro mome tobog abeneko pere, Zakhariari pam silimu keyagman taoba, alniro Allah omekto yubu leloghog. 65 Allah omeklamogpa, as peramag wamek nimi kembaekti, “Mane agha uro yabil,” aro log sembaek. Sindi ibekti, log sembaek yubu eneko mog so'o Yudea yimag sorop as enekoag ambat tangto sabo taog. 66 Ni uro yabiogne ka'ebaek nimiri wanaag haildalamekne, “Wene nu Imag Saelba Uhiropne ponekori me ene undo paia yeplamla pagha, amik mene wela saog nimi wamlul?” aro wanaag haildalamek.
Zakharia ponekori Allah omekaogha
67 Yohanes ili Zakharia ponekona, Allah Yame Walingeri elag wa'ina to'opto ulamogpa, Zakharia ponekori Allah silimu yubu tipto ambarelamsiog. Allah silimu yubu tipto ambarelamsiogti,
68 “Israel nimi paia uhiropne Allah ponekori, ‘Nari nimi yebel phineri, sae lopsinun,’ aro ulamla,
ane sembe Imag agha Saelba Uhiropne poneko omeklamna.
69-71 Eldi samenag nimi mo kopto, ‘Nari silimu yubu tipto ambarelamsukang,’ aro
wepsiognang pere agha salag pibogti, sunsunum uro unulamlo.
Eldi salag pibogne sunsunum uro Eldi arukna nunisag Daudti mangaroba agha,
nimi mikipne nhon nu pelepto taulbahiropne elelepto kiliro sekitlamla.
Nimi eneko lag taleri, nimi nu sembe karong aro aisa neneptangtop nimi ni agha
nu pelepto taulbahilul.
72-75 Eldi nu pelepto taulbahinepne undo sekitlamlongena,
Eldi seneraglamogti, ‘Na Ya'ag Wamnange Nandamneri
sikini Abrahamag yubu nikne salag yubu ambatsinge
ekon tan koma sunsunum uro yareag sembahineri yepsinun.
Sin aisa neneptangtop nimi sae agha taulbahinun,’ aro
nu taulbahiropne sekitlamla.
Undo unulamlongeag agha wene nuri log semban koma Eldi awe tomnep.
Eldi awe tolamukapnena, nuri seneraglameberi,
‘Eldinge mo koptop nimi wamap,’ aro sikne aghabog ulameberi,
Eldi awe sop-sop tolamebe kekman tolamukap,”
aro Zakharia ponekori Allah omekaog.
76 Wene seogti Zakharia ponekori elme sembe tipto lelamogti,
“Naba name, an nubu tamendi, ‘Nu Taluro Saelba Uhiropne poneko ina yanepne sembe yarebanun,’ aro
El whingag yubu ambatto tongolamlulam.
Ane sembe nimiri an sembe, ‘Imag Paliag Sirikne poneko silimu yubu tiptopne wamla,’ sukang.
77 Andi Allah omektop nimi el nenero ambarelamsimendi,
‘Undopne pere agha Allahri a'undi malia uroba wailag nembaleri taulbahilul,’ aro ambarelamsululam.
78 Allahri nuri malia uroba lupto wailag neneropnena,
Eldi nu sembe wanaag agha yareag senelamsildi,
heng lukun heng tingiropne saog uro yebelahilul.
79 El nunag yebelahilenge ponekona, ‘Sin inibinag uro tebanep saog urop nimi yepto tibin warebahinun. Warebahineri, wa'anero poa ina aingniro ma'aptangto unneag pabihinun,’ aro yebelahilul,”
aro Zakharia ponekori ambatsiog.
80 Wene seogpa, Zakharia elme Yohanes nubu talamogti, wana hekto khaplamog. Nubu taogti, nimi oroghag pai aldesag ua ulamog paghabog, ot Allahri, “Sumene sum Israel nimiag lag neneptaleri, Nari yubu tipto ambarelamsilul,” senen sumeneko og, Yohanes poneko Israel nimi whingag ambarelamsiog.