PƆLI WI KONDANGALA
Pàa Barinabasi naa Sɔli pe wɔ
13
1 Wa Antiyɔshi ca legilizi* wi ni, Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ* naa leele nagafɛnnɛ la pye wa. Poro la wɛlɛ mbele wele: Barinabasi, naa Simeyɔn ŋa pàa pye na yinri Lewɔɔ, naa Lusiyusi ŋa wìla yiri wa Sirɛni ca, naa Manayɛ, konaa Sɔli. Manayɛ naa tara ti to Erɔdi* wi ni, pàa poro koro ja go nuŋgba. 2 Pilige ka, ma pe ta pàa pye na we Fɔ* wi gbogo ma yeŋge* le, a Yinnɛkpoyi lì sigi yo pe kan ma yo fɔ: «Ye Barinabasi naa Sɔli pe tɛgɛ pe yɛ na kan, tunŋgo ŋga mì pe yeri ki mɛgɛ ni, pege pye.»3 Naa pàa kaa kɔ yeŋge lege naa Yɛnŋɛlɛ yɛnrɛwɛ pi na, a pè si pe kɛyɛn yi taga* Barinabasi naa Sɔli pe na, mɛɛ pe yaga paa kee.
Barinabasi naa Sɔli pàa kari
4 Naa Yinnɛkpoyi làa kaa Barinabasi naa Sɔli pe tun ma, a pè si kari wa Selesi ca. A pè si kaa yiri wa ma ye tɔnmɔkɔrɔ ka ni ma kari wa Shipiri lɔgɔ fugo* tara ti ni. 5 Naa pàa ka saa gbɔn wa Salamini ca, a pe nɛɛ Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yuun wa Zhufuye* pe shɛriyinrɛ ti ni. Zhan Mariki wìla pye pe ni na pe sari.
6 A pè si lɔgɔ fugo tara ti ni fuun ti kɔn ma yiri, mɛɛ kari wa Pafɔsi ca, mɛɛ saa fili naŋa taluguya fɔ wa ni wa. Zhufuye woo lawi, wìla pye naa yɛɛ piin ma yo wo yɛn Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ wa. Pàa pye naa yinri Barizhezu. 7 Wìla pye wa lɔgɔ fugo tara gboforonɛri Sɛrigiyusi Polusi wi yeri. Ki gboforonɛri, lere tijinliwɛ fɔ lawi. Wìla tunŋgo torogo, a pè saa Barinabasi naa Sɔli pe yeri wi kan, katugu wìla pye na jaa mbe Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti logo. 8 Ɛɛn fɔ, taluguya fɔ Elimasi we, pa pàa pye naa yinri ma Girɛki sɛnrɛ ti ni, a wi nɛɛ kendige woo Barinabasi naa Sɔli pe ni, nɛɛ pyewe jaa mbe gboforonɛri wi yɛgɛ kɔn wiga ka taga Zhezu wi na. 9 Kona, Sɔli wo ŋa pàa pye na yinri fun Pɔli, maa ta wì yin Yinnɛkpoyi li ni, a wì suu yɛngɛlɛ ke kan taluguya fɔ wi na, ma yo fɔ: 10 «Mboro ŋa yɛɛn, ma yɛn ma yin tijinliwɛ pee naa nambara wi ni fuun wi ni, sɔtanla wi pyɔ wi mboro, kasinŋge ki yɛn mɔɔ mbɛn. Mbaa we Fɔ wi kozinŋgele ke kanŋgi mbaa ke piin yagbogolo, mɛɛ yaa ki yaga? 11 Ta nuru yiŋgɔ: We Fɔ wi yaa ma gbɔn, ma yaa kanŋga fyɔɔn, ma se yɔnlɔ yanwa pi yan naa fɔ sa gbɔn sanga wa ni.»
Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a Elimasi wi yɛngɛlɛ kè si wɔ wi na binriw, a wì si fun. A wi nɛɛ talitali na toro lagapyew, na lere jaa wuu yigi kɛɛ na wi kari wi ni. 12 Ŋga kìla pye, naa gboforonɛri wìla kaa ki yan ma, a wì si taga Zhezu wi na. Nagawa mba pi yɛn na para we Fɔ wi sɛnrɛ na, pi wogo kìla wi pari fɔ jɛŋgɛ.
Pɔli naa Barinabasi pe Yɛnŋɛlɛ
13 A Pɔli wo naa wi tangayɛɛnlɛ pe ni pè si ye wa tɔnmɔkɔrɔ ki ni wa Pafɔsi ca, mɛɛ kari wa Pɛrizhi ca, wa Panfili tara. A Zhan Mariki wì si laga pe na wa ki laga ki ni, mɛɛ sɔngɔrɔ wa Zheruzalɛmu. 14 A pè si konɔ li lɛ naa, ma yiri wa Pɛrizhi ma saa gbɔn wa Antiyɔshi, wa Pisidi tara. Cɛnpilige* kì kaa gbɔn, a pè si ye wa shɛrigo* ma cɛn. 15 Naa pàa kaa Moyisi lasiri* sɛwɛɛlɛ poro naa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ sɛwɛɛlɛ pe kara, a shɛrigo teele pè si tunŋgo ka torogo pe yeri ma yo fɔ: «Sefɛnnɛ, na kaa pye sɛnrɛ yɛn ye yeri mbe yo janwa wi kan mbe pe kotogo kan, ye mbe ya para yiŋgɔ.»
16 Kona, a Pɔli wì si yiri, maa kɛɛ ki yirige mbe ta mbe para pe ni, ma sho fɔ: «Yoro Izirayɛli* woolo, naa yoro sanmbala mbele ye maa fyɛ Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ, yaa nuru na yeri! 17 Izirayɛli tara woolo pe Yɛnŋɛlɛ làa we tɛlɛye pe wɔ. Làa pe cɛnlɛ woolo pe pye, a pè lɛgɛ, sanga ŋa ni pe yɛn ma cɛn wa Ezhipiti tara we. Ko puŋgo na, a lì si pe yirige ma pe wɔ wa li yawa gbɔɔ pi fanŋga na. 18 A lì pe kala li kun li yɛɛ ni ma saa gbɔn paa yɛlɛ nafa shyɛn yɛn. 19 Ma cɛngɛlɛ kɔlɔshyɛn koro tɔngɔ wa Kana tara, kona, mɛɛ poro tara to kan pe yeri, a tì pye pe woro. 20 A ko saa ki yɛɛ fili paa yɛlɛ cɛnmɛ tijɛrɛ naa nafa shyɛn ma yiri kɛ (450) yɛn.
«Ko puŋgo na, a lì si kiti kɔnfɛnnɛ kan we tɛlɛye pe yeri fɔ ma saa gbɔn Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ* Samiyɛli wi sɔnlɔ ki na. 21 Kona, a pè si wunlunaŋa lagaja Yɛnŋɛlɛ li yeri. A lì si naŋa ŋa pàa pye na yinri Kisi wi pinambyɔ Sawuli wi kan pe yeri, pa wo la yiri wa Bɛnzhamɛ cɛnlɛ li ni. A wì cɛn pe go na ma saa gbɔn fɔ yɛlɛ nafa shyɛn. 22 Naa Yɛnŋɛlɛ làa kaa je Sawuli wi na, a lì si Davidi wi kan pe yeri pe wunlunaŋa, mɛɛ ki sɛrɛya ŋa wi yo wi kanŋgɔlɔ ma yo fɔ: Mì Izayi* pinambyɔ Davidi wi yan, wi kala li yɛn mala ndanla†. Wi yaa kanla nandanwa kagala ke ni fuun ke pye mbe ke yɔn fili. 23 Davidi wi setirige woo wo wawi Zhezu we. Yɛnŋɛlɛ lùu tɛgɛ Izirayɛli tara woolo pe Shɔfɔ ma yala li yɔn fɔlɔ* na làa kɔn li ni. 24 Sanni wi sa pan, Zhan Batisi* wìla pye na Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yuun Izirayɛli tara woolo pe kan ma yo pe pe kapere ti jɛn peri yaga, pe batize*. 25 Naa Zhan tunŋgo ki kɔsanga wila kaa na yɔngɔ, a wi nɛɛ yuun fɔ: ‹Yaa ki jate ambɔ wi mi? Ŋa konɔ yaa wele, wo ma mi. Ye wele! Wi yɛn na paan na puŋgo na, mii daga mboo sawira manda ti sangala (katugu na go kologo ki na!)›
26 «Sefɛnnɛ yoro mbele Abirahamu wi setirige piile, konaa yoro sanmbala mbele ye maa yɛnri Yɛnŋɛlɛ li yeri, ki shɔwɔ sɛnrɛ nda pa tìla torogo woro yeri. 27 Zheruzalɛmu ca fɛnnɛ poro naa pe teele pe ni, pe sila Zhezu wi jɛn paa pe Shɔfɔ yɛn. Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe sɛnrɛ nda ti maa kara cɛnpilige pyew ki ni, ali maga ta pe sila ti kɔrɔ wi logo, pàa ki sɛnrɛ ti tanga mari yɔn fili, naa pàa Zhezu wi gbo we. 28 Ali maga ta pe sila tanga yan wa, ŋga kìla daga wi gbowo ni, a pè Pilati* wi yɛnri ma yo poo gbo. 29 Kagala ŋgele fuun kàa yɔnlɔgɔ wa Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ wi ni Zhezu wi kanŋgɔlɔ, naa pàa kaa ke pye ma ke yɔn fili, a pè suu tirige maa laga wa tiparaga* ki na, mɛɛ saa wi le. 30 Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ làa wi yɛn maa yirige wa kunwɔ pi ni. 31 Naa Zhezu wìla kaa yɛn, pilige lɛgɛrɛ na, wìla wi yɛɛ naga leele mbele pàa pinlɛ wi ni ma yiri wa Galile tara ma kari wa Zheruzalɛmu pe na. Yiŋgɔ pè pye wi sɛrɛfɛnnɛ mbaa wi sɛnrɛ yuun Izirayɛli tara woolo pe kan. 32 Woro fun, ki Sɛntanra to waa yari na ye kaan, fɔ Yɛnŋɛlɛ làa yɔn fɔlɔ na kɔn we tɛlɛye pe yeri, 33 li yɔn kì fili we kan, woro mbele wè pye pe setirige piile wele. A lì si Zhezu wi yɛn maa yirige wa kunwɔ pi ni, paa yɛgɛ ŋga na ki yɛn ma yɔnlɔgɔ wa Yɛnŋɛlɛ gbɔgɔyuuro sɛwɛ wi go shyɛn ki ni ma yo fɔ:
Ma yɛn na Pinambyɔ,
a mì pye ma To nala†.
34 Yɛnŋɛlɛ làa ki yo ma yo li yaa kaa yɛn mboo yirige wa kunwɔ pi ni, jaŋgo wiga ka fɔngɔ. Pa làa ki yo yɛɛn ma yo fɔ:
Yɔn fɔlɔ na mìla kɔn Davidi wi yeri,
mi yaa ki duwaw jɛnŋɛ wi tirige ye na, ki wogo ki se ya koro†.
35 Ki kala na, lìgi yo wa Yɛnŋɛlɛ gbɔgɔyuuro sɛwɛ wi laga ka ni naa ma yo fɔ:
Ma se yɛnlɛ ki na, ma woo kpoyi* wi fɔngɔ†.
36 Ma si yala, Davidi wo na, kala na Yɛnŋɛlɛ làa jate ma tɛgɛ ma yo wi pye, wìla li pye ma li yɔn fili wi sɔnlɔ ki na. Ko puŋgo na, a wì si ku. Pàa wi le wa wi tɛlɛye pe tanla, a wì fɔngɔ jate. 37 Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ lì ŋa yɛn maa yirige wa kunwɔ pi ni, wo si fɔngɔ. 38 Ki kala na, sefɛnnɛ, yege jɛn ye yo fɔ Zhezu wo mɛgɛ na ki yɛn na yari ye kan ma yo kapere ti mbe ya kala yaga. Moyisi lasiri* wi saa ya mbe ye pye lesinmbele kagala ŋgele ni, 39 mbele fuun pè taga Zhezu wi na, pè pye lesinmbele Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ na wa ki kagala ke ni. 40 Ki kala na, ye ye yɛɛ yingiwɛ jɛn, jaŋgo ŋga Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pàa yo, kiga ka ye ta; ki ŋga fɔ:
41 Ye wele, yoro mbele yaa na tifaga,
ye ti ki to ye yɔn na, ye kɔ ye wɔ wa;
katugu mi yaa kala la pye ye sɔnlɔ ki na,
na lere wa kali yɛgɛ yo ye kan, ye se taga ki na†.»
42 Naa Pɔli naa Barinabasi pàa kaa yiri wa shɛrigo ki ni, a leele pè si pe yɛnri ma yo ki cɛnpilige ŋga kila paan, pe pan pe para pe ni naa ki kala nuŋgba li na. 43 Naa finliwɛ pìla kaa kɔ, Zhufuye poro naa mbele pàa ye Zhufuye shɛrɛgɛ ki ni, pe lɛgɛrɛ la taga Pɔli naa Barinabasi pe puŋgo na. A poro nɛɛ para pe ni na pe kotogo kanni ma yo pe koro pe yere jɛŋgɛ wa Yɛnŋɛlɛ li yinmɛ pi ni.
44 Ki cɛnpilige lurumbanna, ca woolo pe gbɔɔ la pe yɛɛ gbogolo mbe Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti logo. 45 Naa Zhufuye pàa kaa ki janwa gbɔlɔ li yan ma, a pè si yin yenjara ni nɛɛ kendige woo ŋga Pɔli la pye na yuun ki ni, naa tegele. 46 Kona, a Pɔli naa Barinabasi pè si kotogo ta na para pe ni, ma yo fɔ: «Kìla daga Yɛnŋɛlɛ li sɛnrɛ ti yo yoro kan gbɛn. Ɛɛn fɔ, na yè kaa je ti na ma ye yɛɛ yan yee daga yinwege mbakɔgɔ ki ni, ɛɛn, we yaa la kee mbele pe woro Zhufuye pe kɔrɔgɔ. 47 Katugu ŋga we Fɔ wì yo ma we kan, koyi ŋga fɔ:
Mɔ̀ɔ tɛgɛ ma pye paa yanwa yɛn cɛngɛlɛ ke kan,
jaŋgo ma kari shɔwɔ sɛnrɛ ti ni fɔ wa tara ti kɔsaga ki na†.
48 «Mbele pe woro Zhufuye, naa pàa kaa ti logo, a pè si yin nayinmɛ ni nɛɛ we Fɔ wi sɛnrɛ ti gbogo. Kìla kɔn ma tɛgɛ mbele fuun kan pe yinwege mbakɔgɔ ki ta, poro pe ni fuun poro la taga Zhezu wi na.»
49 A we Fɔ wi sɛnrɛ tì si jaraga wa ki tara ti lagapyew. 50 Ɛɛn fɔ, a Zhufuye pè si jɛɛlɛ mɛgbɔgɔ fɛnnɛ naa ca ki legbɔɔlɔ pele sun ma wa Pɔli naa Barinabasi pe na, nɛɛ pe jɔlɔ ma pe purɔ ma pe yirige wa pe tara. Ki jɛɛlɛ pàa pye na Yɛnŋɛlɛ li gbogo. 51 A Pɔli naa Barinabasi pè si pe tɔɔrɔ gbanŋgban wi pɛpɛ† maa wo pe kala na, mɛɛ kari wa Ikoniyɔmu ca. 52 A Antiyɔshi tagafɛnnɛ pè si yin nayinmɛ naa Yinnɛkpoyi li ni.