Eli wìla kari
18
1 Naa wagati titɔnlɔwɔ wà la kaa toro, wawa mba pìla yere pi yɛlɛ taanri wolo li ni, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si para Eli* wi ni maa pye fɔ: «Yiri ma kari wa Ashabu wi yɛgɛ sɔgɔwɔ, kona mi yaa ti tisaga ki pan laga tara ti ni.» 2 A Eli wì si yiri ma kari wa Ashabu wi yeri.Kìla yala fuŋgo kì ŋgban wa Samari* tara fɔ jɛŋgɛ. 3 A Ashabu wì suu wunluwɔ go ki kagala yɛgɛ wɔfɔ Abidiyasi wi yeri, a wì pan wa wi yeri. Ma si yala Abidiyasi wìla pye na fyɛ Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ fɔ jɛŋgɛ; 4 katugu sanga ŋa ni Yezabɛli wìla pye na Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe tɔngɔ, Abidiyasi wìla Yɛnŋɛlɛ li yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ cɛnmɛ lɛ ma saa pe kɔn shyɛn ma pe lara waliwere ta ni lere nafa shyɛn ma yiri kɛ kɛ, nɛɛ pe kaan yaakara naa tɔnmɔ ni. 5 A Ashabu wì si Abidiyasi wi pye fɔ: «Yiri ma sa tara ti yanri ma toro, ma puluyo yi ni fuun naa laforo ti ni fuun ti wele. Kana ma yaa sa yantipirige yan wa laga ka na mbaa ki kaan we shɔnye naa we sofilele worosoye pe yeri paa kaa, jaŋgo pe koro yinwege na, waga ka pe gbo jorowo na. 6 A pè si tara ti wali pe yɛɛ kan mberi yanri mbe toro. Ashabu wìla konɔ la lɛ ma kari wi yɛ, a Abidiyasi wì konɔ la yɛgɛ lɛ ma kari wi yɛ.»
7 Ma Abidiyasi wi ta wa konɔ wila kee, a wì si saa fo ma fili Eli wi ni. A Abidiyasi wì suu jɛn. A wì si to maa yɛgɛ ki jiile wa tara maa gbɔgɔ, mɛɛ yo fɔ: «Na tafɔ Eli, mboro wi yɛɛn le?»
8 A Eli wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Ee, muwi. Kari ma saga yo na tafɔ Ashabu wi kan fɔ: ‹Wele, Eli wi yɛn wa.› »
9 A Abidiyasi wì sho fɔ: «Yiŋgi kapege mì pye, fɔ a ma yɛn na mi ŋa ma tunmbyee na nii Ashabu wi kɛɛ wilan gbo? 10 Yawe Yɛnŋɛlɛ, ma Yɛnŋɛlɛ na yinwege wolo li mɛgɛ ki na, mì wugu ma kan fɔ cɛnlɛ lo la woro wa nakoma wunluwɔ tara to ta woro wa, nda na tafɔ Ashabu wii leele tun pe sɔɔn lagaja wa. Ɛɛn fɔ, na ki woolo paga pan mbe yo fɔ pe sɔɔn yan wa pe yeri, wi ma ti ki cɛnlɛ woolo nakoma ki wunluwɔ tara woolo pe ma wugu mbege naga fɔ pe sɔɔn yan wa. 11 Koni, a mbòro sho fɔ: ‹Kari ma saga yo na tafɔ wi kan fɔ: Wele, Eli wi yɛn wa.› 12 Mbe sigi ta, na mi ka yiri na ma tanla fɔɔnfɔɔn ŋga na mbe kari, Yɛnŋɛlɛ li yinnɛ li yaa ma lɛ mbe kari ma ni laga ŋga mii jɛn. Na mi ka sɔɔn sɛnrɛ yo Ashabu wi kan, na wi sɔɔn yan pa wi yaa na gbo. Ma si yala mi ŋa ma tunmbyee mi maa fyɛ Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ maga lɛ wa na punwɛ sanga wi ni.
13 «Na tafɔ, sanga ŋa ni Yezabɛli wìla pye na Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe kuun, ŋga mìla pye pe sila ki wogo ki yɛgɛ yo ma kan wi le? Mìla Yɛnŋɛlɛ li yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ cɛnmɛ lɛ ma saa pe lara waliwege ka ni nambala nafa shyɛn ma yiri kɛ kɛ, na pe kaan yaakara naa tɔnmɔ ni na pe baro. 14 Koni, a mbòro sho fɔ: ‹Kari ma saga yo ma tafɔ Ashabu wi kan fɔ: Wele, Eli wi yɛn wa.› Pa wi yaa na gbo.»
15 A Eli wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Yawe Yɛnŋɛlɛ na yawa pi ni fuun fɔ, naa yinwege wolo li mɛgɛ ki na, lo na mi yɛn na tunŋgo piin li kan we, ma taga ki na fɔ nala mi jate mi yaa kari wa Ashabu wi yeri.»
Eli wìla wi yɛɛ naga Ashabu wi na
16 Kona, a Abidiyasi wì si kari ma saa Ashabu wi fili maga sɛnrɛ ti yɛgɛ yo wi kan. A Ashabu wì si kari wa Eli wi yeri. 17 Naa Ashabu wìla kaa Eli wi yan, a wì sho fɔ: «Ma ŋa san, mboro ŋa maa jɔlɔgɔ ki waa Izirayɛli* woolo pe na we!» 18 A Eli wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Mi ma mila jɔlɔgɔ ki waa Izirayɛli woolo pe na. Ɛɛn fɔ mboro naa ma to go woolo pe ni yoro wɛlɛ, katugu yè je mbaa tanri Yawe Yɛnŋɛlɛ li ŋgasegele ke na, ma taga yarisunndo Baali* ti na nari gbogo. 19 Koni leele torogo pe sa Izirayɛli woolo pe ni fuun pe yeri pe pe gbogolo wa na tanla wa Karimɛli yanwiga ki na, naa yarisunŋgo Baali ki yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ cɛnmɛ tijɛrɛ naa nafa shyɛn ma yiri kɛ (450) pe ni konaa yarisunŋgo Ashera* ki yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ cɛnmɛ tijɛrɛ (400) pe ni, poro mbele pe maa nii wa wunlunjɔ Yezabɛli wi go we.»
Eli wo naa yarisunŋgo Baali
20 Kona, a Ashabu wì si leele torogo Izirayɛli woolo pe ni fuun pe yeri, mɛɛ yarisunŋgo Baali ki yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe gbogolo wa Karimɛli yanwiga ki na. 21 Kona, a Eli wì si fulo wa leele pe ni fuun pe tanla mɛɛ pe pye fɔ: «Ye yaa la yewile la kanni kanŋgɔlɔyɔ shyɛn yi na fɔ sa gbɔn wagati wi wiwiin? Na ki ka pye Yawe Yɛnŋɛlɛ lo li yɛn Yɛnŋɛlɛ, ye taga li na ye. Ɛɛn fɔ na ki ka si pye yarisunŋgo Baali ko ki yɛn Yɛnŋɛlɛ, ye taga ki na kɛ.» Ɛɛn fɔ leele pe sila wi yɔn sogo sɛnpyɔ nuŋgba ni. 22 A Eli wì si leele pe pye fɔ: «Mi nuŋgba mì koro Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɔn sɛnrɛ yofɔ, ma si yala yarisunŋgo Baali ki yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe yɛn lere cɛnmɛ tijɛrɛ naa nafa shyɛn ma yiri kɛ (450). 23 Ye pan napɛnɛ shyɛn ni we kan. Baali yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe nuŋgba wɔ pe yɛɛ kan, poo gbo, poo kɔɔnlɔ, poo taga wa kanŋgirɛ ti go na mboo pye saraga*, paga ka kasɔn le ti ni. Mi fun mi yaa sanŋa wi lɛ mboo gbɛgɛlɛ mboo taga wa kanŋgirɛ ti go na, mi se kasɔn le wa ti ni. 24 Ko puŋgo na, ye ye yɛnŋɛlɛ li yɛnri, mi fun mi yaa Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛnri. Na ŋa Yɛnŋɛlɛ kaa yɔn sogo kasɔn ni, pa kona lo li yaa pye Yɛnŋɛlɛ jɛnnɛ le.»
A leele pe ni fuun pè si Eli wi yɔn sogo ma yo: «Wège logo.»
25 A Eli wì si Baali yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe pye fɔ: «Ye keli ye napɔlɔ wa wɔ yoo gbɛgɛlɛ, katugu yoro ye yɛn ma lɛgɛ. Kona ye ye yarisunŋgo ki yɛnri, ɛɛn fɔ yaga ka kasɔn le kanŋgirɛ ti ni.»
26 A pè si napɔlɔ ŋa pàa kan pe yeri wi lɛ maa gbɛgɛlɛ, mɛɛ yarisunŋgo Baali ki yɛnri maga lɛ pinliwɛ pi ni fɔ ma saa gbɔn yɔnlɔfugo ki na. Pàa pye na yuun fɔ: «Baali, we yɔn sogo.» Ɛɛn fɔ, pe sila magala logo, pe sila si pe yɔn sogo sɛnpyɔ ni. Saraga wɔsaga* ŋga pàa kan, a pe nɛɛ yeni na kanni naga mari.
27 Naa yɔnlɔfugo kìla kaa gbɔn, a Eli wì si to na tɛgɛ pe na, na yuun fɔ: «Yaa jɔrɔgi ŋgbanga, ki kaa pye Baali wi yɛn yɛnŋɛlɛ we. Kana wi yɛn na jatere piin kala la na, nakoma wi kɛɛ yɛn ma yanra, nakoma wi kari ca na, nakoma wi yɛn na wɔnlɔ; ye daga mboo yɛn.» 28 Kona, a pe nɛɛ jɔrɔgi ŋgbanga naa ma wɛ, na pe yɛɛ wire ti kɔɔnlɔ pe tokobiye naa pe njaanra ti ni, ma yala pe kalɛgɛ ki ni, fɔ a kasanwa pila yinrigi na fuun pe na. 29 Naa yɔnlɔ kìla kaa pari, a pe nɛɛ Baali wi yɔn sɛnrɛ yuun fɔ ma saa gbɔn yɔnlɔkɔgɔ saraga wɔsanga wi na. Ɛɛn fɔ pe sila magala logo, pe sila pe yɔn sogo, pe sila si logo pe yeri.
30 Kona, a Eli wì si leele pe ni fuun pe pye fɔ: «Ye fulo laga na tanla.» A leele pe ni fuun pe si fulo wa wi tanla. Kona, a Eli wì si Yawe Yɛnŋɛlɛ li saraga wɔsaga ŋga kìla to ki gbegele naa fɔnŋgɔ. 31 A wì si sinndɛɛrɛ kɛ ma yiri shyɛn lɛ ma yala Zhakɔbu pinambiile pe cɛngɛlɛ ke yɔn ki ni, ki Zhakɔbu wo Yawe Yɛnŋɛlɛ làa ki yo wi kan ma yo fɔ: «Pe yaa lɔɔn yinri Izirayɛli†.» 32 A wì sigi sinndɛɛrɛ ti tɛgɛ ma saraga wɔsaga ki kan Yawe Yɛnŋɛlɛ li mɛgɛ ni. Wìla wege wɔ ma saraga wɔsaga ki maga; tɔnmɔ litiri nafa ma yiri kɛ mbaa ya mbe ye wa ki wege ki ni. 33 A wì si kanŋgirɛ ti tagala wa saraga wɔsaga ki na, mɛɛ napɔlɔ wi kɔɔnlɔ maa taga wa ti go na. 34 Ko puŋgo na, a wì sho fɔ: «Ye cɔgbɔrɔ tijɛrɛ yin tɔnmɔ ni yoo wo saraga sogowogo* konaa kanŋgirɛ ti na.» A pè sigi pye ma. A Eli wì sho fɔ: «Yege pye naa shyɛn wogo na.» A pè sigi pye ma. A wì sho naa fɔ: «Yege pye naa taanri wogo na.» A pè sigi pye ma. 35 Tɔnmɔ pìla wo ma fo saraga wɔsaga ki kanŋgara ti lagapyew ma wege ki yin.
36 Naa yɔnlɔkɔgɔ saraga wɔsanga wìla kaa gbɔn, a Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ* Eli wì si fulo wa saraga wɔsaga ki tanla ma sho fɔ: «Yawe Yɛnŋɛlɛ, Abirahamu, naa Izaki konaa Zhakɔbu Yɛnŋɛlɛ, ti leele pege jɛn nala fɔ mboro ma yɛn Yɛnŋɛlɛ laga Izirayɛli tara, fɔ muwi mi yɛn ma tunmbyee we, fɔ mìgi kagala ŋgele ke ni fuun ke pye ma sɛnrɛ to fanŋga na. 37 Na yɔn sogo Yawe Yɛnŋɛlɛ, na yɔn sogo, jaŋgo ki leele mbele pege jɛn fɔ mboro ma yɛn Yawe Yɛnŋɛlɛ, Yɛnŋɛlɛ jɛnnɛ le, fɔ maa jaa pe sɔngɔrɔ pe pan ma kɔrɔgɔ pe kotogo ki ni fuun ni.»
38 Kona, a Yawe Yɛnŋɛlɛ li kasɔn kì si yiri wa naayeri ma tigi, ma saraga sogowogo ki sogo, naa kanŋgirɛ ti ni, naa sinndɛɛrɛ to naa tara ti ni konaa ma tɔnmɔ mba pìla pye wa wege ki ni pi waga. 39 Naa leele pe ni fuun pàa kaa ki wogo ki yan ma, a pè si to ma pe yɛrɛ ti jiile wa tara nɛɛ yuun fɔ: «Yawe Yɛnŋɛlɛ lo li yɛn Yɛnŋɛlɛ le! Yawe Yɛnŋɛlɛ lo li yɛn Yɛnŋɛlɛ le!» 40 A Eli wì sho fɔ: «Ye Baali yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe yigi na kan. Yaga ka ti lere kpɛ mbe fe wi shɔ pe ni.» A pè si pe yigi wi kan. A Eli wì si ti a pè kari pe ni wa Kishɔn lafogo ki yɔn na ma saa pe kɔnlɔgi wa.
Tisaga kìla pan wa tara ti ni naa
41 Kona, a Eli wì si Ashabu wi pye fɔ: «Yiri maa kee ma sa li ma wɔ, katugu mi yɛn na tisaga ki tinmɛ taa.» 42 A Ashabu wì si kari sa li mbe wɔ. Ɛɛn fɔ, a Eli wì si lugu wa Karimɛli yanwiga ki go na, ma saa fɔli maa yɛgɛ ki le wa wi kanŋguuro ti sɔgɔwɔ, maga jiile wa tara ma Yɛnŋɛlɛ li yɛnri. 43 A Eli wì suu tunmbyee lefɔnŋɔ wi pye fɔ: «Kari ma sa wele wa kɔgɔje kɛɛ ki yeri.» A wi tunmbyee wì si kari ma saa wele wa, mɛɛ sɔngɔrɔ ma pan ma yo fɔ: «Mi si yaraga ka yan wa.» Eli wìla wi tun ma yo wi sa wele wa fɔ ma saa ta welesaga kɔlɔshyɛn. 44 Welesaga kɔlɔshyɛn wogo ki na, a wi tunmbyee wì sho fɔ: «Na yɛgɛ yɛn kambaaga jɛɛlɛ la na laa yinrigi wa kɔgɔje kɛɛ yeri, li gbemɛ pi yɛn paa kɛndala yɛn.» Kona, a Eli wì suu pye fɔ: «Kari ma saga yo Ashabu wi kan fɔ wuu wotoro ŋa shɔn maa tilele wi gbɛgɛlɛ wi yiri wila kee, nakoma tisaga ki yaa wi yɔn tɔn laga.»
45 Ko puŋgo na, a yɛnŋɛlɛ lì si wɔ lagapyew. A tifɛlɛgɛ kì si yiri na gbɔɔn. A tisagbɔgɔ kà si pan fɔ jɛŋgɛ. Ashabu wìla lugu wi wotoro ŋa shɔn maa tile wi na ma kari wa Zhizireyɛli ca†. 46 Yawe Yɛnŋɛlɛ làa fanŋga le Eli wi ni. A wì suu kurusijara wi pɔ wa wi sɛnnɛ, nɛɛ fee Ashabu wi wotoro wi yɛgɛ fɔ ma saa gbɔn wa Zhizireyɛli ca yesaga ki na.