Farawɔn wìla wɔɔnrɔ wɔnlɔ
41
1 Naa yɛlɛ shyɛn là kaa toro, a Farawɔn* wì si wɔɔnrɔ wɔnlɔ maa yɛɛ yan wì yere le Nili gbaan wi tanla. 2 A wì si nanɛɛlɛ kɔlɔshyɛn pele yan pè yiri wa gbaan wi ni ma tugbɔlɔ ma yɔnyɔn, nɛɛ nii wa gbaan yɔn laŋgɔrɔgɔ ki ni. 3 Ko puŋgo na, a nanɛɛlɛ kɔlɔshyɛn pèle si yiri naa wa gbaan wi ni mbele pe puŋgo na; pàa pye ma cɔgɔ cɔgɔ ma tijanga. A pè si saa yere le koŋgbanmbala pe tanla le gbaan wi koŋgo na. 4 Nanɛɛlɛ mbele pàa pye ma cɔgɔ cɔgɔ ma tijanga, pè si nanɛɛlɛ mbele pàa tugbɔlɔ ma yɔnyɔn pe ka. A Farawɔn wì si yɛn.5 A wì si nuru naa ma wɔnlɔ mɛɛ wɔɔnrɔ shyɛn woro wɔnlɔ, ma yarilire sheshegele kɔlɔshyɛn yan kè yiri tinnɛ nuŋgba na, kàa pire le jɛŋgɛ ma yɔnyɔn. 6 Ko puŋgo na, a sheshegele kɔlɔshyɛn kèle si yiri wa koŋgbanŋgala ke puŋgo na. Ke sila pye pire ni, a yɔnlɔ yirisaga tifɛlɛgɛ kì ke waga. 7 Sheshegele ŋgele ke sila pye pire ni, a kè si ŋgele kàa sɛ ma pire le jɛŋgɛ ke yɔli. A Farawɔn wì si yɛn mɛɛ ki yan wɔɔnrɔ wì wɔnlɔ.
8 Naa laga kìla kaa laga, a Farawɔn wi jatere wì si piri wi na. A wì si Ezhipiti tara jɛlɛfɛnnɛ poro naa kajɛnmbɛlɛ pe ni fuun pe yeri, mɛɛ wi wɔɔnrɔ ti yɛgɛ yo pe kan. Ɛɛn fɔ, lere kpɛ sila ya mberi kɔrɔ wi yo wi kan. 9 Kì kaa pye ma, mbele pe maa Farawɔn wi kaan wi maa woo pe to wì si sɛnrɛ ti lɛ, ma sho fɔ: «Wunlunaŋa, mi yɛn na nawa tuun na kapere ti na nala. 10 Pilige ka, wunlunaŋa yàa nawa ŋgban woro mbele ye tunmbyeele we ni. A yè si ti a pè mi naa buru wafɛnnɛ to wi ni we le kaso, wa laga welefɛnnɛ to wi go. 11 A we ni fuun shyɛn wè si wɔɔnrɔ wɔnlɔ yembinɛ la ni. Kɔrɔ la pye we ni fuun shyɛn we wɔɔnrɔ ti na. 12 Eburuye lefɔnŋɔ wà la pye wa we ni, wìla pye laga welefɛnnɛ to wo kulonaŋa. Wàa we wɔɔnrɔ ti yɛgɛ yo maa kan, a wì siri kɔrɔ wi yo ma we kan, we ni fuun nuŋgba nuŋgba naa we wɔɔnrɔ ti kɔrɔ. 13 Ki kagala kàa pye ma cɛ paa yɛgɛ ŋga na wìla ki yɛgɛ yo we kan we. Farawɔn, a màla tɛgɛ wa na tunŋgo lɛgɛ ki na, mɛɛ ti a pè buru wafɛnnɛ to wo to tige na.»
14 Kì pye ma, a Farawɔn wì si lere tun, a pè saa Zhozɛfu wi yeri. A pè si fyɛɛlɛ, maa yirige, maa wɔ wa kaso, mɛɛ wi go ki kulu†. A wì si yaripɔrɔ ta yɛgɛ le, mɛɛ kari wa Farawɔn wi yeri. 15 A Farawɔn wì suu pye fɔ: «Mì wɔɔnrɔ wɔnlɔ, lere kpɛ si ya mberi kɔrɔ wi yo na kan. Ɛɛn fɔ, mìgi logo ma yo na paga wɔɔnrɔ yɛgɛ yo ma kan, ma ma ya mari kɔrɔ wi yo.» 16 A Zhozɛfu wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Wunlunaŋa, mi ma mi yaa wɔɔnrɔ ti kɔrɔ wi yo, ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ lo li yaa wɔɔnrɔ ti kɔrɔ jɛnŋɛ wi yo Farawɔn ma kan.»
17 A Farawɔn wì si Zhozɛfu wi pye fɔ: «Wa na wɔɔnrɔ ti ni, mìla ki yan mi yɛn ma yere le Nili gbaan wi yɔn na. 18 A mì si nanɛɛlɛ kɔlɔshyɛn pele yan pè yiri wa gbaan wi ni, ma tugbɔlɔ ma yɔnyɔn, nɛɛ nii wa gbaan yɔn laŋgɔrɔgɔ ki ni. 19 Ko puŋgo na, a nanɛɛlɛ kɔlɔshyɛn pèle si yiri naa wa gbaan wi ni mbele pe puŋgo na. Pàa pye ma cɔgɔ cɔgɔ jɛŋgɛ ma tijanga. Mi fa nɛrɛ ta yan ti tijanga laga Ezhipiti tara paa ki woro nda ti yɛn. 20 Nanɛɛlɛ mbele pè cɔgɔ cɔgɔ ma tijanga, a pè si nanɛɛlɛ koŋgbanmbala kɔlɔshyɛn mbele pè tugbɔlɔ pe ka. 21 Naa pàa kaa pe yɔli, lere sila ki jɛn mbe yo pàa pe yɔli, katugu pàa pye ma cɔgɔ cɔgɔ paa yɛgɛ ŋga na pàa pye faa we. A mì si yɛn. 22 Ko puŋgo na, a mì si wɔɔnrɔ ta wɔnlɔ naa ma yarilire sheshegele kɔlɔshyɛn yan kè yiri tinnɛ nuŋgba na, kàa pire le jɛŋgɛ ma yɔnyɔn. 23 A mì si nuru naa ma sheshegele kɔlɔshyɛn kele yan kè yiri koro puŋgo na, ke sila pire le, a yɔnlɔ yirisaga tifɛlɛgɛ kì ke waga. 24 Sheshegele ŋgele ke sila pye pire ni, kè si sheshegele kɔlɔshyɛn ŋgele kè pire le ma yɔnyɔn ke yɔli. Mìgi wɔɔnrɔ ti yɛgɛ yo jɛlɛfɛnnɛ pe kan, wa kpɛ si ya mberi kɔrɔ wi yo na kan pe ni.»
25 A Zhozɛfu wì si Farawɔn wi pye fɔ: «Wunlunaŋa, ma wɔɔnrɔ ti shyɛn ti kɔrɔ wi yɛn nuŋgba. Yɛnŋɛlɛ li yɛn na jaa mbe kala na pye, loli na lì naga wunlunaŋa ma na. 26 Nanɛɛlɛ kɔlɔshyɛn mbele mà yan pè tugbɔlɔ ma yɔnyɔn, poro yɛn paa yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn yɛn. Sheshegele kɔlɔshyɛn ŋgele kè pire le ma yɔnyɔn ke yɛn paa yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn yɛn. Ki kala na, wɔɔnrɔ nuŋgba ri. 27 Nanɛɛlɛ kɔlɔshyɛn mbele pè yiri wa koŋgbanmbala pe puŋgo na, ma cɔgɔ cɔgɔ ma tijanga, poro yɛn paa yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn yɛn. Sheshegele ŋgele ke woro pire ni, a yɔnlɔ yirisaga tifɛlɛgɛ kì ke waga, koro yɛn naga nari fɔ fuŋgo yaa to yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ni. 28 Ki yɛn ma, paa yɛgɛ ŋga na mìgi yo Farawɔn ma kan. Yɛnŋɛlɛ laa jaa mbe kala na pye loli na lì naga ma na Farawɔn. 29 Wele, yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ŋgele kaa paan, yarilire ti yaa yɔn ke ni jɛŋgɛ laga Ezhipiti tara ti lagapyew. 30 Ko puŋgo na, fuŋgo gbɔgɔ yaa to yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ni mbe taga yaakara yɔn yɛgɛlɛ ŋgele kè toro ke na. Lere se ka nawa to yarilire yɔn yɛgɛlɛ ke na laga Ezhipiti tara ti ni. Fuŋgo gbɔgɔ ki yaa ka jɔlɔgɔ wa tara woolo pe na. 31 Ki fuŋgo ki yaa ka ŋgban jɛŋgɛ, fɔ leele pe se kaga jɛn yarilire tìla yɔn laga tara ti ni. 32 Wunlunaŋa, maga ki yan mà wɔɔnrɔ ti wɔnlɔ wɔnlɔsaga shyɛn, a tì yiri ti yɛɛ kɔrɔgɔ, ko ki naga ma yo Yɛnŋɛlɛ lìgi kala li kɔn mali tɛgɛ, li se mɔ li yaa ki kala li pye mbeli yɔn fili. 33 Ki kala na, yiŋgɔ, wunlunaŋa, naŋa wa lagaja, ŋa wi yɛn tijinliwɛ fɔ naa kajɛnŋɛ, maa tɛgɛ Ezhipiti tara ti go na. 34 Wunlunaŋa, maga kala li pye; mbe taga wa ko na, ma fanŋga fɛnnɛ tɛgɛtɛgɛ tara ti go na. Paa kɛɛrɛ ti yarilire ti walisaga kaŋgurugo wogo ki shoo yaakara yɔn yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ke ni laga Ezhipiti tara. 35 Yaakara yɔn yɛgɛlɛ ŋgele ke yɛn na paan, paa ki yarilire ti ni fuun ti gbogolo ti yɛɛ na. Paa bile* wi gbogolo, paa wi teri bondoolo pe ni cara ti ni wunlunaŋa wi mɛgɛ na, paa ti kɔrɔsi. 36 Ko yarilire to ti yaa pye yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn fuŋgo ŋga ki yaa to laga Ezhipiti tara ki yɛtɛgɛwɛ we, jaŋgo tara woolo paga ka ku fuŋgo ki kɛɛ.»
Pàa Zhozɛfu wi tɛgɛ
37 Kona, a ki sɛnrɛ tì si tanla Farawɔn wo naa wi legbɔɔlɔ pe ni fuun pe ni. 38 A Farawɔn wì si pe pye fɔ: «Ki naŋa ŋa, Yɛnŋɛlɛ li yinnɛ li yɛn wi ni. Woro mbe ya mbe lere wa ta paa ki naŋa ŋa wi yɛn?»
39 A Farawɔn wì si Zhozɛfu wi pye fɔ: «Kì kaa pye Yɛnŋɛlɛ lìgi kagala ke ni fuun ke naga mboro na, lere wo wa woro wa, ŋa wi yɛn tijinliwɛ fɔ naa kajɛnŋɛ mbe wɛ mboro na. 40 Mboro mi yaa tɛgɛ na wunluwɔ pi go na, na tara woolo pe yaa la nuru ma yeri. Na wunluwɔ mɛgɛ ko nuŋgba ki yaa ti mbe wɛ ma na†.» 41 A Farawɔn wì suu pye fɔ: «Wele, mì fanŋga kan ma yeri Ezhipiti tara ti ni fuun ti go na.»
42 A Farawɔn wì suu wunluwɔ vegeŋɛ wi wɔ wa wi yombɛlɛ li na, maa le wa Zhozɛfu wi yombɛlɛ li na, mɛɛ ti a pè lɛn* jese† yaripɔrɔ tiyɔnrɔ le wi kan, ma tɛ yɔngɔwɔ le wa wi yɔlɔgɔ. 43 A Farawɔn wì si ti a wì ye wa wi wotoro† ŋa wi ma taga wunluwɔ woo wi na wi ni. A leele pe nɛɛ jɔrɔgi wa wi yɛgɛ na yuun fɔ: «Ye kanŋguuro kan, ye kanŋguuro kan.» Pa Farawɔn wìla Zhozɛfu wi tɛgɛ Ezhipiti tara ti ni fuun ti go na yɛɛn.
44 A Farawɔn wì si Zhozɛfu wi pye naa fɔ: «Muwi mi yɛn wunlunaŋa we, ɛɛn fɔ, lere se ya mbe kala la pye laga Ezhipiti tara ti ni na mboro sigi konɔ kan wi yeri.»
45 A Farawɔn wì si Zhozɛfu wi mɛgɛ taga naa yinri Safinati Paneya, mɛɛ jɛlɛ kan wi yeri, pàa pye naa yinri Asenati. Ɔni ca saraga wɔfɔ* Potifera wo sumborombyɔ lawi. Kì kaa pye ma, a Zhozɛfu wì si cɛn Ezhipiti tara ti ni fuun ti go na. 46 Zhozɛfu wìla ta yɛlɛ nafa ma yiri kɛ, a pè si kari wi ni wa Farawɔn, Ezhipiti tara wunlunaŋa wi yɛgɛ sɔgɔwɔ.
A wì si yiri le Farawɔn wi yɛgɛ sɔgɔwɔ mɛɛ saa na Ezhipiti tara lagapyew ki yanri. 47 Yaakara yɔn yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ke ni, tara ti yarilire tìla yɔn fɔ jɛŋgɛ. 48 Zhozɛfu wìla ki yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ke yarilire nda fuun pe mbaa tɛgɛ ti gbogolo wa Ezhipiti tara ti ni. A wì siri gbogolo gbogolo cara ti ni ma toro. Kɛɛrɛ nda ka pye mbe ca ŋga fuun maga, pa wi ma ko yarilire to gbogolo wa ko ca ko ni. 49 Zhozɛfu wìla yarilire ti gbogolo a tì lɛgɛ jɛŋgɛ paa kɔgɔje yɔn taambugɔ ki yɛn. Tìla lɛgɛ ma toro, fɔ a pèri jinriwɛ pi yaga, katugu pe saa ya mbaa ti jinri naa.
50 Sanni fuŋgo to yɛgɛlɛ ke sa gbɔn, Ɔni ca saraga wɔfɔ Potifera wi sumborombyɔ Asenati wìla pinambiile shyɛn se wi pɔlɔ Zhozɛfu wi kan. 51 A Zhozɛfu wì suu pinambyɔ koŋgbanŋa wi mɛgɛ taga naa yinri Manase†, katugu wìla yo fɔ: «Yɛnŋɛlɛ lì ti a mì fɛgɛ na tere ti ni fuun naa na lagawa na go woolo pe na ki na.» 52 A wì suu pinambyɔ shyɛn woo wi mɛgɛ taga naa yinri Efirayimu†, ma yo fɔ: «Yɛnŋɛlɛ lìlan pye sevɔ laga tara nda mìla pye na jɔlɔ ti ni.»
53 Wa Ezhipiti tara, yarilire tìla yɔn yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn ŋgele ni kè si toro. 54 Kona, a fuŋgo to yɛgɛlɛ kɔlɔshyɛn kè si gbɔn paa yɛgɛ ŋga na Zhozɛfu wìla ki yo we. Fuŋgo kìla to tara sannda pyew ti ni, ɛɛn fɔ, wa Ezhipiti tara ti lagapyew, yaakara la pye wa†. 55 Naa fuŋgo kìla kaa to Ezhipiti tara woolo pe ni fuun pe na fun, a pè si saa na gbele wa Farawɔn wi yeri na yaakara jaa. A Farawɔn wì si pe pye fɔ: «Yaa kee Zhozɛfu wi kɔrɔgɔ, wiga ŋga yo ye kan, ye ko pye†.» 56 Fuŋgo kìla ŋgban wa Ezhipiti tara ti lagapyew. A Zhozɛfu wì si bondo tugbɔmbɔlɔ pe yɛngɛlɛ nɛɛ yarilire ti pɛrɛ Ezhipiti tara woolo pe yeri. A fuŋgo ki nɛɛ ŋgbanni na seregi wa Ezhipiti tara ti ni. 57 Tara pyew ti woolo pàa pye na paan wa Ezhipiti tara na bile loo Zhozɛfu wi yeri; katugu fuŋgo kìla ŋgban tara pyew ti ni.