Matie 5

Zezwii yɛ ‑mä ‑gäga ‑bhlʋ 'wlu Lagɔwɛlɩ 'cɩanɩ

Zezwii 'yɩɛ nɩkpa a ‑bʋbʋ 'ylɩmöö,

'n ɔ yiɛ ‑gäga ‑bhlʋ 'wlu ‑gbälɛ,

'n ɔ yiɛ ‑mä sɛ glɩ.

'N ɔ ‑gänɩwaa yoo yɔwʋ 'dio.

2 'N ɔ yuëë Lagɔwɛlɩɩ 'cɩa.

‑Tiamö a ‑jɔlʋʋ

(Lwiikö 6.20‑23)

3 «‑Wa ‑yiɛ sɛ nɩɩ 'pʋäwa wa glɩnɩ Lagɔ a 'yila 'klʋ a dɔ'wʋʋ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa 'pɩwʋ mää Lagɔ 'kämanɩɛ,

mʋa ‑kälɩɛ ‑mä.

4 ‑Wa wiɛ zɩ'ɛ 'mɩɔɔ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa Lagɔ yuë 'ylɩ ‑bhlʋ 'mö 'yli yɔwʋ sɩɔ.

5 ‑Wa yɔnɩɛ dlɩ 'wʋʋ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ bhö nyɩasɛ,

‑maa dʋdʋkpätaa Lagɔ gbä a‑a ɔ 'kʋä 'nyɛɛ,

ɔ yuënyɩ 'nyɛ.

6 ‑Wanyɩɩ dilaa 'yɩbhää tenyii nɩɩ,

nɩkpa 'wuë nɩ nʋ 'saa nɛnɩɛ Lagɔ dlɩ yɔwʋʋ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa Lagɔ a 'nglɩ 'mö,

wa dilaa yi 'ylɩ ‑bhlʋ 'mö,

'mö yi.

7 ‑Wa kää wa 'bhɩa a ngäzɩdlɩɩ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa Lagɔ yi wa ngäzɩdlɩ 'pä.

8 ‑Wanyɩɩ dilaa 'nɩɛ 'mö ‑dlinɩ Lagɔ a dɛɛ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa wa yi Lagɔ 'ylimö 'ylɩmönɩ.

9 ‑Wa tɛlɩɛ sɛ nɩkpa 'kä ‑wanɩɩ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa Lagɔ yuë ɔ 'yuë la.

10 ‑Wa zlɔnɩɛ 'mö Lagɔ a 'yila 'klʋ a dɔ'wʋʋ,

wa 'yɩa ‑sɩbhä a za 'klɩɩ,

'wa ‑jɔlʋ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa 'pɩwʋ mää Lagɔ 'kämanɩɛ,

mʋa 'kää ‑mä mö.

11 Wa ‑kaanyɩ wɛlɩzoku bhïlanɩ,

wa ‑kaanyɩ 'klɩ 'yɩa,

wa ‑kaanyɩ yiodɩ 'wʋ 'libhïnɩ,

wa ‑kaanyɩ 'kïbhïzoku a kii 'wuë ‑gömö 'zʋ,

sɛ a glɩnɩɛ na ‑nʋa a za‑a,

12 'mäna 'käda nɩ 'lɩbhanyɩ!

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa Lagɔ yeanyɩ ‑mä ɔ yɔwʋ ‑li a ‑li 'kädɩ 'wlu nʋ.

Sɛ ‑bhʋlʋ ‑kpɔ 'la,

Lagɔ 'a bhla'mö a 'möbhïlanɩwaa ‑wa 'wlʋä a za tɛɛ,

‑sɩbhä wa 'yʋä a‑a 'klɩ.

Zezwii yɛ ɔ ‑nʋa gïbhï ‑nyɛ 'napɛ 'sɔ 'wʋ pälɩ

(Maakö 9.50; Lwiikö 14.34‑35)

13 Abhʋa na ‑nʋa,

gïbhï a sɛ a ‑wʋä mä'ä 'pɩwʋ.

‑Maa gïbhïï ‑kä 'lʋngli bhɩɛɛ,

'saa wa 'kɩ bhä 'mö 'zʋ yɩ 'kä 'sɔ mɛnɩmanɩ 'nɩ?

Yɩ'ɩa'a dɛsɛ ‑kä.

'Kwlɛ 'mö wa 'kɩɛ 'pä nɩkpa 'kɩ ‑gömö nɛmänɩ.

14 Sɛɛ 'napɛ lɩ'ɛ 'n ɛ ngla'ɛ nɩkpa 'wʋʋ,

‑sɩbhä a ‑wʋä mä'ä 'pɩwʋ a nɩkpaa a dɔ'wʋ.

A'bhï a ‑yi sɛ nɩɩ,

‑gäga 'wlu a glɔ,

wʋ'ʋä ziza‑a.

15 Wa'a ‑dɩ 'napɛ 'yi 'wë 'n wa 'kɛ ‑käka 'wlumö ‑gbïli.

‑Maa wa ‑kɛɛ 'yi ‑dɩ 'wëë,

ghäyɩ wa bizee 'n ɛ ngälaa ‑mä ‑budu 'mö a ‑nʋa 'wuë 'wʋ.

16 Sɛ ‑bhʋlʋ ‑kpɔ 'la,

‑sɩbhä 'a ‑wʋwʋsaa nɩ ngäla 'napɛ a sɛ nɩkpa 'wuë 'wʋ,

nzɩɩ wa ‑kä 'a ‑li a ‑lii a nʋä 'wʋ yɩlɩɩ,

wa 'kä a dɩba Lagɔ ‑ɔ ‑wʋä ‑mä ghäyɩ a 'nglɩ 'ghlimanɩ.

Sɛ'ɛ Zezwii gbää Moyizɩ 'a Gböö a dɔ'wʋ

17 A nɩ tɩ ‑tɔnɩ nɩɩ,

Moyizɩ 'a Gböö ‑nyɛ Lagɔ 'a 'möbhïlanɩwaa 'sɔ 'a 'cɩawɛlɩɩ,

n 'kɩ sɛ ‑sɛ a za nza n yi mä'ä 'pɩwʋ,

n'nn,

‑maa n 'kɩ 'klʋ yie a za nza n yiɛ.

18 ‑Tiamö n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ,

'n zlɩɩ ‑nyɛ dʋdʋʋ 'sɔ ‑kä ‑bhlɛ ‑bhölɩɩ,

Moyizɩ 'a Gböö a gla'mö a 'ylɩlɩyeyike ‑bhlʋ a'bhë 'naa 'kä sɛ ylɛ.

‑Këë yɩ 'wuë 'n yɩ 'kää 'klʋ yie.

19 Nza n gbää nɩɩ,

‑ɔ ‑kä Moyizɩ 'a Gböö 'wuë gla'mö a 'tikëyi ‑bhlʋ a'bhë 'klʋkpamö ‑sɛ,

'n ‑ɔ ‑kä'ɛ ‑sɩbhä nɩkpa 'cɩa wa 'kɔ 'klʋkpamö ‑sɛmö,

‑lɛ a nɩkpɛ 'la,

'pɩwʋ mää Lagɔ 'kämanɩɛ,

'tikëyi wa 'kɔɔ ‑mä la.

‑Maa ‑ɔ ‑kä yɩ 'wuë a dɔ'wʋ Lagɔ 'klʋkpamö zʋ,

'n ɔ ‑kä ‑sɩbhä nɩkpa 'cɩa wa 'kä Lagɔ 'klʋkpamö 'zʋmöö,

‑lɛ a nɩkpɛ 'la mɔɔ 'kää ‑mä 'pɩwʋ mää Lagɔ 'kämanɩɛ a dɔ'wʋ dɛsɛ ‑kä.

20 'Dɩ n nyanyɩɛ dɛ'ɛ nɩɩ:

Sɛɛ Lagɔ yɩbhää,

a 'nɩ sasɛ ‑sɩbhä 'klʋkpamö zʋʋ,

Moyizɩ 'a Gböö a 'cɩawaa ‑nyɛ Falizɩɛwaa 'sɔ,

a 'kä 'wa 'zʋzʋsaa 'wʋ zii,

'pɩwʋ mää Lagɔ 'kämanɩɛ,

a 'naa 'kä ‑mä 'bhle ghlɩ 'lɩlɩlɩ.

Sɛ'ɛ Zezwii gbää 'klɛpäpʋ a dɛ

21 Sɛɛ Moyizɩ 'nyɛ a‑a ‑aa dɩbawa a dɩbawaa 'dɩɩ,

a'bhï a ‑yi ‑sɩbhä.

Sɛ'ɛ ɔ gbä a‑a nɩɩ:

Tɩ 'ku 'lɩbhä.^a

Nɩkpɛ ‑mɔɔ ‑kä 'ku 'lɩbhää,

‑zijlituwaa yo gbʋ köbha.

22 ‑Maa ‑amö na a,

sɛ'ɛ n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ:

Nɩkpɛ ‑mɔɔ ‑kä ɔ 'lilɛ 'klɛ yɔwʋ 'pänɩɩ,

wa kä wa 'kɔ ‑zijle 'nyɛ.

‑Ɔ ‑kä ɔ 'lilɛ 'ylimö yɩlɩ,

‑ɔ ‑kä nɩɩ:

‑Nn 'wlumö ‑kä nʋʋ,

‑lɛ a nɩkpɛ 'la,

wa kä wa 'kɔ ‑mä ‑zijlituwa 'kädɩɩ a 'yila 'klʋ kwä,

wa 'kɔ ‑zijle tu.

‑Ɔ ‑kä'ɛ ɔ 'lilɛ 'ylimö yɩlɩ ‑ɔ ‑kä nɩɩ:

'Kwlɛ 'mö a nɩmɛ ‑n glɩnɩɛ nʋʋ,

'kïbhë a ‑maa 'kää 'nglɩ ‑kä,

ɔ 'kä ‑kosu 'mö möö,

'mö ɔ yɛɛ da'a bhïla.

23 Sɛ'ɛ n gbää nɩɩ,

‑n ‑kä ‑n 'kä Lagɔ bʋbɔ ‑n 'kɔ ‑lu 'nyɛ,

‑n yi ‑mä Lagɔbudu 'mö a dɛ wa bʋbɔnɩɛ Lagɔ ghlɛ 'wë ‑kë,

n‑n ‑kä ligba nɩɩ,

‑na 'lilɛ kä ‑na 'kïbhë 'mlɩɩ,

‑na'a 'saa ‑n yi a‑a Lagɔ 'nyɛɛɛ,

24 'zu ‑bhlɛ ‑lɛ sɛ,

‑n 'kä mö,

‑n ‑nyɛ ‑na 'lilɛ 'la 'sɔ a 'kä wamanɩ 'wë,

‑n 'kä bhäla Lagɔ 'nyɛɛ yi.

25 ‑N ‑nyɛ nɩkpɛ 'sɔ,

'n wɛlɩ ‑kaanyɩ jijo'wʋ ‑wʋʋ,

bhälɛ wɛlɩ 'la 'nɩɛ ‑bhlɛ ‑zijlitunyɔɔ a 'yila 'klʋ ghlɛɛ,

bhibhe nɩkpɛ 'la yɔwʋ,

a 'kä wamanɩ.

Ɛ'ɛ ‑bhö fʋ,

‑maa n‑n 'nɩ ‑sɩbhä 'zʋ,

'n yɩ ‑kä ‑zijlitunyɔɔ 'yila 'klʋ ghlɛɛ,

ɔ yi gbä 'slʋja ‑yimö 'wʋ 'libhï,

wa ‑yimö ‑jie 'mö 'pä.

26 N nyɩamö 'dɩ nɩɩ,

‑mä ‑jie 'la 'mö a dɔ'wʋ,

n‑n 'nɩ monii 'wuë 'pɛnɩ 'wëë,

‑naa 'kä ‑mä 'wlʋ 'lɩlɩlɩ.

Nglʋsɛtɛlɩtɛlɛ ‑nyɛ gbɩsɛtɛlɩtɛlɛ 'sɔ a wɛlɩɩ

27 Sɛɛ Moyizɩ gbä a 'yɛɛ,

a'bhï a ‑yi ‑sɩbhä.

Sɛ'ɛ ɔ gbä a‑a nɩɩ:

Tɩ ‑na 'li a 'nglɔ sɛ tɛlɩ,

tɩ ‑na 'li a 'luwli sɛ tɛlɩ.^b

28 ‑Maa ‑amö na a,

sɛ'ɛ n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ:

Nɩkpɛ a ‑mɔɔ ‑kä ɔ 'li a 'nglɔ 'wʋ yɩlɩ 'n ɔ sɛtɛlɩtʋ ‑kɔɔ 'lɩbhää,

ɔ kɔ da'a sɛ tɛlɩ 'wë.

29 N nɛ naa:

'N ‑na'a ‑luukɛyilii ‑kämö 'nyinyloli 'mö kwää yii,

‑sɛɛ ‑mä ‑n 'kɛ 'klwɛ 'mö 'pä.

N‑n ‑kä ‑na'a kpökpaa a 'kïbhë ‑bhlʋ tɩɩ,

mɩɩ nɛnɩɛ mɩɩ ziɛ a 'kä 'wʋ ‑tlunɔ,

‑n ‑nyaa 'kä ‑kosu 'mö mö 'wʋ.

‑Kosu 'la,

wʋ 'naa 'kä 'kwädlɩ 'wʋ 'ngïmo.

30 'N ‑na'a luukɛkätɩkpaa ‑kamö'ɛ 'nyinyloli 'mö kwää yii,

‑daa 'wʋ,

‑n 'ka 'kwlɛ 'mö pä.

N‑n ‑kä ‑na'a kpökpaa a 'kïbhë ‑bhlʋ tɩɩ,

mɩɩ nɛnɩɛ mɩɩ ziɛ a 'kä 'wʋ ‑tlunɔ,

‑n ‑nyaa 'kä ‑kosu 'mö mö 'wʋ.

‑Kosu 'la,

wʋ 'naa 'kä 'kwädlɩ 'wʋ 'ngïmo.

'Nglɔ ‑nyɛ 'luwli 'sɔ 'kä 'ylimö ‑sɛnɩ a wɛlɩɩ

(Matie 19.9; Maakö 10.11‑12; Lwiikö 16.18)

31 Moyizɩ lɛ naa:

Nɩkpɛ ‑kä ɔ 'lɛnglɛ 'suë 'mö ‑sɛɛ,

ɔ nɩ 'nyɔ 'suëmösɛbɔgʋ.^c

32 ‑Maa ‑amö na a,

sɛ'ɛ n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ:

Nɩkpɛ ‑mɔɔ ɔnyɩɩ nglɔɔ 'nɩ gbɩ sɛ tɛlɩ 'n ɔ ‑kɔɔ 'suë 'mö ‑sɛ,

'n nglɔ 'la ‑kä käböghlɩ möö,

‑ɔ ‑sɔɔɔ da'a 'suë 'mö mɔɔ ‑jlinɔɔ gbɩsɛtɛlɩtɛlɛ 'wʋ.

Nɩkpɛ a ‑mɔɔ kwää 'nglɔ ɔ 'luwli ‑sɛɛ 'suë 'möö,

ɔ 'li a 'nglɔ ɔ tɛlɩɛ sɛ.

Sɛ'ɛ Zezwii gbää zligozligu a dɛ

33 Sɛɛ Moyizɩ 'nyɛ a 'yɛɛ ‑aa dɩbawa a dɩbawaa 'dɩɩ,

a'bhï a ‑yi ‑sɩbhä.

Sɛ'ɛ ɔ gbä a‑a nɩɩ:

Tɩ nyɩasɛ Lagɔ 'mö zligonɩ.

‑N ‑kä Lagɔ 'mö zligonɩ 'wëë,

'saa ‑n gbä a‑a ‑n 'kä nʋ,

‑nn yoo 'mö zligonɩ,

tu nimï ‑sɛ,

‑maa nu klɩpaa.^d

34 ‑Maa ‑amö na a sɛ'ɛ n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ:

Tɩ tɛkäsɛ a'bhë zligo 'lɩlɩlɩ.

Tɩ zlɩ 'mö zligonɩ.

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa ‑mä zlɩ 'mö,

‑mä Lagɔ ‑wʋä.

35 Tɩ'ɛ dʋdʋkpäta 'mö zligonɩ,

ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa ‑lɛ a ‑gömö ‑lɛ Lagɔ zʋä 'ɔ kplɩɩ.

Zeluzalɛɛmö a ‑glɔɔ tu'ɛ 'mö zligonɩ.

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa 'kämanɩnyɔ 'kɔdɔɔ Lagɔ,

mɔɔ ‑këluu'ɛɛ.

36 Tɩ'ɛ ‑na'a 'wukpëlea 'mö zligonɩ.

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa ‑na'a 'wlu a nyukwëa ‑a ‑wʋä ‑mä,

a gla'mö a 'yeyi ‑bhlʋ a'bhë,

‑nn‑ä bhɛnɩ ‑n 'kɛ buu päla,

‑nn‑ä'ɛ bhɛnɩ ‑n 'kɛ ylumanɩ.

37 Nza n gbää nɩɩ,

‑n ‑kä 'mö ‑sɛnɩ,

nn ‑n ‑kä nʋä yii,

‑n ‑nɛɛ:

Nn.

N'nn ‑n ‑kä nʋä yii,

‑n ‑nɛɛ:

N'nn.

Nʋ sa'a ‑n 'kä ‑lɛ 'bhlenɩ.

‑Maa 'saa ‑n 'käa'a ‑lɛ ‑gömö 'zʋʋ,

Sataa 'mö yɩ 'bhöönɩɛ 'mö.

Zezwii yɛ kpasɛsʋ a dɛ bhïlaa

(Lwiikö 6.29‑30)

38 A 'nʋ nɩɩ:

'Yli ‑nyɛ 'yli nɩ bhli.

Gleyi ‑nyɛ gleyi nɩ bhli.^e

39 ‑Maa ‑amö na a,

sɛ'ɛ n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ:

Nɩkpɛ ‑kamö ‑lizoku 'wlu nʋʋ,

tɩ yɩ kpa ‑sɛ.

Nɩkpɛ ‑kä ‑na'a luukɛyukwli 'mö 'pää,

tuloo kɔpɛnɛɛ ɔ 'kɛ 'mö 'pämö.

40 Nɩkpɛ ‑kamö ‑zijle ‑dɩnɩ ɔ 'kä ‑na'a ‑bänaa 'wʋ 'libhï a za‑a,

'nyɛmɔ ‑na'a 'wʋpälekwii yowʋ.

41 Nɩkpɛ ‑kamö 'wlumö köbhänɩ,

‑n 'kä ɔ 'gblukwë ‑su ‑këë 'kilo ‑bhlʋ 'wʋʋ,

'gblukwë 'la,

‑soaa ‑këë,

a 'kä 'kwili 'sɔ 'wʋ ghlɛ.

42 Nɩkpɛ ‑kamö ‑lu zɛlaa,

'nyɔnyɩ.

‑Ɔ ‑kamö ‑lu bhʋʋ,

tɩ nimï ‑sɛ.

A nɩ ‑wa 'a ‑gblɩwaa

(Lwiikö 6.27‑28,32‑36)

43 A 'nʋ nɩɩ:

‑Wa na 'lilɛ.^f

‑Maa ‑gblɩ,

‑na'a ‑gblɩnyɔɔ.

44 ‑Maa ‑amö na a,

sɛ'ɛ n nyanyɩɛ 'dɩ nɩɩ:

‑A nɩ ‑wa 'a ‑gblɩwaa.

‑Ɔ 'yɩamöä 'klɩɩ,

bhibhe ɔ 'wlumö Lagɔ.

45 ‑Sɩbhä a dɔ'wʋ,

‑na dɩba Lagɔ ‑ɔ ‑wʋ ‑mä ghäyɩ 'wʋ,

ɔ ‑yimö ɔ 'yu 'la.

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa Lagɔ,

ɔ ‑kä ylʋʋ 'pʋa,

‑n yi dlɩ zɛmö nɛnɩ oo,

‑n 'nɩ dlɩ zɛmö nɛnɩ oo,

ɔ 'pʋʋ ‑na za.

Ɔ ‑kä nyuu lɩbhaa,

‑n yi 'mö zlɔnɩ oo,

‑n 'nɩ 'mö zlɔnɩ oo,

ɔ lɩbhʋ ‑na za.

46 Zaa,

nɩkpaa ‑wa ‑wamöä a 'yize,

mö ‑n ‑kä ‑waa,

tɩ ‑tɔnɩ nɩɩ Lagɔ ‑yimö yɩ 'ylimö a ‑lu 'nyɛ.

Ɛ'ɛ ‑bhö nyɩasɛ,

‑maa lapoomoni a 'wʋbhliwaa a'bhï,

‑sɩbhä wa 'zʋmöä.

47 Wa glɩnɩɛ ‑na ‑daayuë a 'yize,

mö ‑n ‑kä bhälɩ,

ɛ'ɛ ‑bhö da'a käböli.

Ɛ'ɛ bhö nyɩasɛ,

‑maa nɩkpaa ‑waaa Lagɔ ‑yi a'bhï,

‑sɩbhä wa 'zʋmöä.

48 ‑Sɩbhä a za n gbää nɩɩ abhʋa na ‑nʋa,

sɛɛ a dɩba Lagɔ ‑ɔ ‑wʋ ‑mä ghäyɩ 'wʋ zlɔnɩɛ 'möö,

a nɩ ‑wʋmö ‑sɩbhä.