Stefanus jawab orang Yahudi pung Pamimping-pamimping
7:1-53
7
1 Orang Yahudi pung Imam Basar tanya Stefanus kata, “Stefanus e! Samua yang dong su tudu par se tu batul ka seng?”2 Stefanus bilang, “Bapa-bapa deng basudara samua, dengar beta bilang! Dolo, Allah yang hebat tu datang kasi unju diri par katong pung moyang Abraham. Itu jadi waktu katong pung moyang Abraham masi ada di daera Mesopotamia, waktu Antua balong pi ka kota Haran.* 3 Allah bilang par antua kata, ‘Abraham e, kasi tinggal ale pung kampong deng basudara samua la pi ka tampa satu yang Beta mau kasi unju par ale!’
4 Tarus, Abraham kasi tinggal negri Kasdim la pi tinggal di kota Haran. Waktu antua pung bapa su mati, Allah suru antua pinda dari Haran la pi ka tana yang katong orang Israel ada tinggal sakarang ni. 5 Waktu itu, Allah seng kasi tana sapanggal lai par antua. Mar Allah janji kalo Antua nanti kasi tana tu par antua deng antua pung anana cucu, biar kata waktu itu antua balong ada pung ana.* 6 Allah bilang par Abraham kata, ‘Abraham e, ale pung anana cucu nanti jadi orang dagang di orang pung gunung-tana. Dong nanti jadi jongos deng dapa siksa ampa ratus taong.* 7 Mar Beta nanti hukum bangsa yang biking dong jadi jongos tu. Tarus, dong nanti kaluar dari situ la datang somba Beta di tana Kanaan ni.’ 8 Abis Allah bilang bagitu, Antua suru Abraham kasi sunata dia pung anana cucu laki-laki samua, par kasi sah janji yang Antua su ika deng Abraham tu. Jadi, waktu Abraham pung ana Isak lahir, akang pung dalapang hari, Abraham kasi sunat dia.* La waktu Isak pung ana Yakub lahir, Isak kasi sunat dia.* Yakub biking macang bagitu lai par dia pung ana laki-laki sapulu dua orang, katong orang Israel samua pung moyang-moyang.*
9 Katong pung moyang-moyang jalus paskali deng dong pung ade Yusuf sampe dong pi jual dia par jadi jongos di Mesir. Mar Allah jaga dia.* 10 Antua kasi salamat Yusuf dari dia pung sangsara samua. Antua biking dia pung pikirang tajang sampe Raja Mesir pung hati bae par dia. Jadi, raja tu angka dia par pegang kuasa di antua pung istana deng jadi pamimping di Mesir.
11 Satu kali bagini, orang-orang yang ada di samua tampa di tana Mesir deng tana Kanaan susa makanang sampe dong sangsara paskali. Katong orang Israel pung moyang-moyang jua seng ada makanang. 12 Jadi, waktu Yakub dengar ada gandum di Mesir, antua suru antua pung anana, katong pung moyang-moyang, pi ka sana par bali gandum. Itu tu kali partama dong pi ka Mesir. 13 Waktu dong pi kali kadua, Yusuf kasi tau par dong kalo dia tu dong pung sudara. Oras itu baru Raja Mesir tau kalo Yusuf ada pung bapa deng sudara-sudara.* 14 Abis itu, Yusuf kiring pasáng par minta dia pung Bapa Yakub deng basudara samua pinda ka Mesir. Dong samua tu ada 75 orang. 15 Tarus, Yakub pi tinggal di Mesir sama-sama deng antua pung anana, katong orang Israel pung moyang-moyang. Dong samua tinggal di situ sampe mati.* 16 Mar dong pung anana cucu kasi pinda dong pung tulang-tulang ka kota Sikem di daera Kanaan. Dong taru tulang-tulang tu di dalang kuburang yang Abraham su bali akang dari Bapa Hemor pung anana yang tinggal di Sikem.*
17 La waktu Allah su mau biking apa yang Antua su janji par Abraham, katong pung tete-nene moyang yang tinggal di Mesir su batamba banya.* 18 Sampe satu kali bagini, raja baru satu muncul la pegang parenta di Mesir. Raja ni seng kanal Yusuf. 19 Antua parlente katong pung tete-nene moyang. Antua siksa dong la suru dong buang dong pung anana mera-mera di aer Nil biar anana tu mati.*
20 La waktu itu tu Musa lahir. Dia paleng bagus paskali. Dia tinggal deng dia pung mama-bapa sampe tiga bulang.* 21 Abis itu, dong basambunyi dia di pinggir aer Nil. Mar Raja Mesir pung ana parampuang ambe dia la piara dia macang deng antua pung ana sandiri.* 22 Musa dapa ajar deng orang Mesir pung sagala macang ajarang. Dia jadi pintar bicara deng bisa biking apa sa deng dia pung kuasa.
23 Waktu Musa umur ampa pulu taong, dia pung hati inging lia dia pung basudara orang Israel, jadi dia kaluar dari istana la pi lia dong.* 24 Waktu itu, dia lia orang Mesir satu ada siksa orang Israel satu. Dia pung hati panas paskali. Jadi, dia pi tolong orang Israel tu la bunu orang Mesir tu. 25 Waktu dia biking bagitu, dia pikir sa kalo dia pung basudara orang Israel mangarti kalo Allah su pili dia par tolong dong. Mar dong seng mangarti akang.
26 Akang pung eso bagini, dia lia orang Israel dua orang ada bakalai. Tarus, dia coba biking dong dua baku bae. Dia bilang kata, ‘Basudara e, mangapa kong kamong dua bakalai? Kamong dua ni basudara to?’ 27 Mar orang yang su pukul dia pung tamang tu tola Musa ka pinggir la bilang kata, ‘Hoe! Sapa yang su angka se par jadi katong pung pamimping deng hakim? 28 Jang sampe se mau bunu beta macang deng se bunu orang Mesir kamareng tu kapa?’
29 Waktu Musa dengar orang tu bicara macang bagitu, dia takotang la lari. Dia pi tinggal di tana Midian jadi orang dagang di situ. Tarus, dia kaweng la pung ana laki-laki dua orang.*
30 Abis ampa pulu taong, malekat satu kasi unju diri par Musa dalang api yang manyala-manyala di rumpu baduri. Waktu itu, Musa ada di padang gurun dekat gunung Sinai.* 31 Pas lia api tu, dia taherang-herang. Tarus, dia maju labe dekat ka tampa tu biar bisa lia akang bae-bae. Skrek lai bagini, Tuhan bilang par dia kata, 32 ‘Musa! Beta ni Allah yang ale pung moyang Abraham, Isak, deng Yakub ada somba.’ Dengar bagitu, Musa takotang paskali sampe gamatar. Dia seng barani angka muka par lia sapa yang bicara. 33 Tuhan bilang lai par dia, ‘Musa! Lapas ale pung sandal tu dari kaki, tagal tana tampa ale badiri ni kudus. 34 Beta su lia bae-bae kalo Beta pung orang-orang di Mesir pung hidop sangsara paskali. Beta su dengar dong bataria minta tolong. Jadi, Beta ada datang par kasi lapas dong dari orang-orang Mesir. Mari, Beta mau suru ale bale ka Mesir.’ ”
35 Stefanus bilang lai, “Basudara e, orang-orang Israel seng tarima Musa waktu dong bilang par dia kata, ‘Hoe! Sapa yang su angka se par jadi katong pung pamimping deng hakim?’* Mar Allah bicara lewat malekat yang kasi unju diri par dia dalang rumpu karanjang yang manyala tu la utus dia par jadi dong pung pamimping par kasi bebas dong. 36 Musa ni yang bawa orang-orang Israel kaluar dari Mesir. Dia yang biking tanda-tanda herang di Mesir, di Laut Mera, deng di padang gurun sampe ampa pulu taong.* 37 Dia yang bilang par orang-orang Israel kata, ‘Basudara e, Allah nanti pili satu orang dari kamong par jadi Antua pung juru bicara macang deng beta.’* 38 Musa ni yang ada sama-sama deng orang-orang Israel di padang gurun. Dia yang jadi jambatang par katong pung moyang-moyang waktu dia bicara deng malekat di gunung Sinai. Dia yang tarima Allah pung ajarang soal bagemana katong bisa hidop tarus-tarus deng Allah. Ajarang tu par katong pung moyang-moyang sampe deng katong sakarang ni.*
39 Mar katong pung moyang-moyang seng mau iko apa yang Musa bilang. Mala dong seng tarima dia. Dong mau bale kombali ka Mesir. 40 Dong bilang par Harun kata, ‘Harun, biking patong babarapa bua do par katong somba biar akang pimping katong deng kasi unju jalang par katong. Barang, sakarang katong seng tau apa yang su jadi deng Musa, orang yang su pimping katong kaluar dari Mesir tu.’ 41 Waktu itu, dong mulai biking patong satu. Patong tu macang deng ana sapi saekor. Abis itu, dong kasi korbang binatang par patong tu la biking pesta par somba patong yang dong su biking deng dong pung tangang sandiri.* 42 Waktu dong biking macang bagitu, Allah bale balakang dari dong. Antua kasi biar dong somba matahari, bulang, deng bintang. Samua tu jadi macang apa yang tatulis dalang Allah pung juru-juru bicara pung tulisang kata,
‘Hoe, orang Israel.
Kamong ada di padang gurun ampa pulu taong,
mar kamong seng parna kasi korbang binatang par Beta.*
43 Mala kamong jaga bawa dewa Molokb pung ruma kacil deng dia pung patong.
Kamong jua jaga bawa dewa Refan pung patong yang macang bintang.
Kamong sandiri yang biking patong-patong tu la somba akang.
Jadi, Beta nanti buang kamong ka tampa satu yang jau paskali, lewat kota Babel lai.’ ”
44 Stefanus bilang lai, “Basudara e! Waktu katong pung moyang-moyang ada di padang gurun, dong jaga bawa Tenda Sombayang yang jadi tanda kalo Allah ada di tenga-tenga dong. Musa biking Tenda tu iko conto yang Allah su kasi lia par dia.* 45 La dong pung anana cucu tarima Tenda tu dari dong. La waktu Yosua pimping dong par maso ka tana Kanaan ni, dong bawa akang. Allah bantu dong par baku prang deng bangsa-bangsa laeng yang ada di sini la user dong. La Tenda tu dapa pake tarus sampe Daud pegang parenta.* 46 Daud ni biking Allah pung hati sanang. Dia minta dari Allah biar dia bisa kasi badiri tampa sombayang satu par Allah, biar Yakub pung anana cucu samua bisa somba Allah di situ.* 47 Mar bukang Daud yang kasi badiri akang. Dia pung ana Salomo yang kasi badiri akang.*
48 Mar Allah yang Paleng Tinggi dari samua seng tinggal di tampa-tampa sombayang yang manusia biking, macang deng apa yang Allah pung juru bicara su bilang kata,
49 ‘Tuhan bilang, “Sorga tu, Beta pung kadera raja.
Dunya ni kacil macang deng Beta pung tampa taru kaki. Beta parenta akang lai.
Kamong mau bangong tampa yang bagemana lai par Beta?
Tarus, Beta nanti tinggal di tampa yang mana?*
50 Kamong seng tau kalo Beta yang biking samua ni ka?” ’
51 Hoe kamong orang-orang yang tar dengar-dengarang Allah. Kamong samua pung hati su karas macang deng batu.c Kamong seng iko apa yang Allah su bilang par kamong. Kamong pung kalakuang sama sa deng kamong pung moyang-moyang yang malawang Allah pung Roh tarus-tarus.* 52 Allah pung juru-juru bicara sapa yang kamong pung moyang-moyang dong seng siksa? Dong su siksa samua. Mala dong bunu Allah pung juru-juru bicara yang labe dolo kasi tau kata ada Orang yang salalu iko Allah pung mau yang nanti datang ka dunya. La sakarang kamong su jual deng bunu Antua. 53 Kamong su tarima Allah pung Kitab Torat yang malekat-malekat su kasi tau par katong orang Israel, mar kamong seng iko akang.”
Stefanus dapa bunu
7:54—8:1a
54 Waktu orang Yahudi pung Pamimping-pamimping Sidang dengar samua yang Stefanus bilang tu, dong pung dara mandidi paskali. 55 Mar Allah pung Roh kasi kuasa par Stefanus, la dia angka muka nganga langit la lia Allah pung sinar paleng tarang manyala deng Yesus ada badiri di Allah pung sabala kanang, tampa paleng panting. 56 Stefanus bilang kata, “Basudara e! Beta lia langit tabuka, la Yesus, Ana Manusia tu, ada badiri di Allah pung sabala kanang, tampa paleng panting.”
57 Dengar bagitu, Pamimping-pamimping Sidang tutu dong pung talingang deng bataria basar-basar la lari serang dia. 58 Dong tangkap dia la hela dia ka luar kota. Tarus, dong lempar dia deng batu par bunu dia. La saksi-saksi parlente yang kasi sala Stefanus tu buka dong pung baju panjang luar la taru akang dekat laki-laki muda satu biar dia jaga akang. Laki-laki tu nama Saulus. 59 Waktu dong ada lempar Stefanus deng batu, Stefanus sombayang kata, “Tuhan Yesus e, tarima beta pung roh jua!”
60 Tarus, dia tikang lutu la tabaos basar-basar kata, “Tuhan Yesus, kasi ampong orang-orang yang su biking beta macang bagini jua!” Abis bilang bagitu, dia mati.