ZEZI TUNDUNMINƆ PE BAARA DE ZERIZALƐMI KAʔA MƐ GE
(2.1–7.60)
Kulocɛliɛ Pìle ni 'tìgi
2
1 A ki 'nyaa Pantɛkɔti cɛngɛ gè,
pìtɛnmɛnɛ pe mìɛni pe cé pìye pínɛ tiɛnugo nī.
2 A pe kɛ́nì fuu nɛ̀ tùnmɔ páà lúʔu nyìʔɛnɛ nī lè ki ní bɛ̀ káfaligbuʔɔ tùnmɔ tíɛlɛ.
A ki káfaligɛ gáà ki pɛ́nì saʔa ki mìɛni nyì gè,
baa pe 'puu tɛ́ninɛ bèle.
3 A jènyigele kálì feligele pɛ́nì yiri pe nɛ̄ bɛ̀ kàsunnyige tíɛlɛ,
nɛ̀ kìi wáligi wáligi nɛ̀ màʔa nɛ̀ sɛ́nì tɛ́ni pe nɛ̄ pe mìɛni bèle nigbe nigbe.
4 A Kulocɛliɛ Pìle ni 'pe mìɛni nyì,
a pe 'fali nɛ̀ séli nɛ nyu kùlogolo kálì siɛnrɛ nī sɛni,
nɛ̀ yɛli nɛ́ dìi Kulocɛliɛ Pìle ni 'kɛn pe mɛ́ pe- ti juu dè.
5 Ki sí nyaa Zuufulo pálì cé pɛn nɛ̀ pɛ́nì kò baa Zerizalɛmi kàʔa nī gè.
Pe 'puu nɛ Kulocɛliɛ koligo gbùʔɔrɔ́ gè;
pe cé kɔ́n duniya tiɛrɛ kùlogolo ke mìɛni nī gèle.
6 Bà sí pe 'tùnmɔ báà lúʔu bè,
a siɛnniʔɛmɛ pi 'pɛn nɛ̀ pɛ́nì gbuʔulo.
A ki 'pe fungo wúɔ kátii bɛ̀ ki 'nyaa pe mìɛni 'puu nɛ pìtɛnmɛnɛ pe siɛnrɛ lúru dè pe kùlogolo siɛnrɛ nī dè.
7 Ki cé tɔ̀ni nɛ̀ pe funyɔ wúɔ,
nɛ̀ pe sɔ̀ngirɔ nyaʔami dè.
Pe nyu nɛ cúru nɛ́ jo:
«Bàli pe mìɛni pe nyu bàli bèle,
Galile wuulo túʔu bɛ̀ʔ ?
8 Mɛni sí ki síɛ á weli nɛ pe siɛnrɛ lúru dè weli tíimɛ kùlogolo siɛnrɛ nī dè,
weli we mìɛni bèle ?
9 Pariti wuulo,
nɛ́ Mɛdi wuulo,
nɛ́ Elami wuulo,
nɛ́ Mɛsopotamii wuulo,
nɛ́ Zude wuulo,
nɛ́ Kapadɔsi wuulo,
nɛ́ Pɔnti wuulo,
nɛ́ Azii wuulo,
10 nɛ́ Firizii wuulo,
nɛ́ Panfilii wuulo,
nɛ́ Ezipiti wuulo,
nɛ́ Liibi wuulo bílì pe 'kɔ́n Siirɛni kàʔaa tɛ́nimɛ nī bè,
nɛ́ Wurɔmi kùlo wuulo,
11 nɛ́ Zuufulo ní bèle,
nɛ̀ fàri bìli nɛ̄ pe 'jíin Zuufulo pe koligo nī gè,
nɛ́ Kirɛti wuulo bèle,
nɛ́ Arabuulo bèle,
weli nɛ pe siɛnrɛ lúru dè.
Piyē nɛ nyu weli kùlo siɛnrɛ nī,
nɛ Kulocɛliɛ kakpoliyo nyu yè !»
12 Ki cé pe mìɛni fungo wúɔ nɛ̀ pe sɔ̀ngirɔ nyaʔami dè;
wàa ó wàa wi nɛ̂ jo:
«Gàa kire kɔri wi 'jo gáa wī mmɛ gè ?»
13 A pàli cɛ́nì tuu nɛ pe tíʔɛ nɛ́ jo sungbuɔrɔ dī pe nī.
Piɛri wi 'Zezi wori juu dè siɛnniʔɛmɛ mɛ́ bè
14 A Piɛri sí yɛ̀ nɛ̀ yéri wire nɛ́ Zezi tundunminɔ bílì kiɛ nɛ́ nigbe ní bèle,
nɛ́ yékpoli yɛ̀gɛ lè náa nyu nɛ́ siɛnniʔɛmɛ ní bè,
nɛ́ pe yɛ:
«Zuufulo yeli bèle,
nɛ́ yeli ye mìɛni bèle Zerizalɛmi kàʔa wuulo bèle,
ye- pìiri yé mi siɛnrɛ lúʔu dè.
15 Sungbuɔrɔ bɛ̀ʔ bàli nī bèleʔ,
majo bɛ̀ yeli pàli nɛ ki sɔ̀ngí gèʔ,
nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄,
cɛngɛ ki 'péli nɛ̀ tóri dɔngɔnlɛlɛ nī wī ŋɔ̀ wè.
16 Ki 'nyaa kaala níì Kulocɛliɛ siɛnjuuliɛwɛ Zowɛli wi cé juu lè,
lire ni 'fori.
17 Kulocɛliɛ wi cé jo:
Duniya kúɔlɛgɛlɛ nī gèle
gàa kire ki béri kpínʔini:
Siɛn ó siɛn
m'bé mi Pìle tìrige lè wi nɛ̄,
bɛ̀ yeli jaala bèle
nɛ́ yeli pórilo ní bèle
pe bé kò Kulocɛliɛ siɛnjuulo,
nɛ̀ pínɛ yeli nàgapunminɔ bèle
nɛ́ yeli sinborilo ní bèle,
pe béri Kulocɛliɛ kele
nyaʔa gèle de ke nyu;
yeli liɛlɛ pe béri Kulocɛliɛ kele
nyaʔa gèle ŋɔ́nidɔ nɛ̄.
18 ʔaan,
nɛ̀ pínɛ
kire cɛnyɛ nyáà nī yè,
m'bága mi Pìle tìrige lè mi baakuɔlɔ nɛ̄ bèle,
nàguɔlɔ bèle nɛ́ cɛlilɛ ní bèle.
M'béri mi kele tìí gèle pe nɛ̄ peri ke nyu,
19 nɛ̀ pínɛ m'bága de kakpoliyo yigi nyìʔɛnɛ nī lè naamɛ gè,
nɛ́ fìɛlɛ ní dàala nɛ̄ lè:
sìsiɛn nɛ́ kàsun,
nɛ́ wírile.
20 Cɛngɛ ki bé yiʔɛ bè kò yebilige,
dí yege ki sí yiʔɛ bè kò sìsiɛn tíɛlɛ,
sɛ́ni nɛ́ Kàfɔli wi kpuɔmɔ cɛngbuʔɔ ki sí nɔ̀ gè.
21 Kire cɛngɛ gè,
a siɛn ó siɛn Kàfɔli wi míʔɛ yeri gè,
siɛn wi bé suɔb.
22 «Mi siinyɛninɛ Isirayɛli wuulo,
ye- mi siɛnrɛ dáà lúʔu dè !
Nazarɛti Zezi wè,
wire ŋáà Kulocɛliɛ wi 'nyíɛnɛ nɛ̀ kɔ̀n yeli nyɛ́ni nɛ̄ lè,
nɛ́ kakpoliyo kpíʔile yè,
nɛ́ fìɛlɛ ní bèle yeli sunʔɔmɔ nī bè,
yeli tíimɛ nyɛ́nì kire cɛ́n.
23 Kulocɛliɛ wè,
nɛ̀ yɛli nɛ́ wi nyɛ́ni kaala ní lè,
nɛ́ bɛ̀ wire 'kele cɛ́n gèle nɛ̀ yaʔa gèle,
a wi 'tí a pe 'Zezi le wè yeli kiyɛ nī,
a yeli 'tí a kapiigbiʔilile 'wi kóri tiiparigɛ nɛ̄ gè.
24 Wire sí wī Kulocɛliɛ wi 'wi nyɛ́ nɛ̀ yigɛ nɛ̀ wi suɔ kùu wuʔɔgɔ mɛ́ gè,
nɛ́ ki cɛ́n kiǐ cî gbɛ̀ kpíʔileʔ kùu wi- ce wi cò bè yaʔa baa nyɛgɛ nī gè wèʔ.
25 Ki 'nyaa Dawuda nyɛ́nì wi wori juu dè,
wi 'jo:
Mi 'puu nɛ Kàfɔli nyaʔa wè
súuri mi yiʔɛ mɛ́ gè,
ki 'nyaa wiī mi kàliige mɛ́ gè
gìi ki bé tí mi fǎga de fìʔɛ́ʔ
bèri fún de yàʔará wèʔ.
26 Kire nɛ̄ mi yē fundaanra nɛ̄,
mi fungo kiī nɛ muguri,
nɛ̀ pínɛ mi 'tɛ́ngɛ ki nɛ̄
a mi kɛ́nì kùu wè,
mi céri ti bé puu yanyige nɛ̄.
27 Nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄ mi 'ki cɛ́n,
Kulocɛliɛ,
muɔ sǐ mi pìle yaʔa lè
ni- kò baa kusiʔi mɛ́ gèʔ,
nɛ̀ pínɛ muɔ sǐ fɔ̀li ki nɛ̄ʔ
bè muɔ siɛn yaʔa wèʔ
ŋàa wī muɔ wuu wè,
wi- fúnʔɔ nyɛgɛ nī gèʔ.
28 Muɔ nyɛ́nì tí a mi 'sìi koligo
tóridiʔɛlɛ cɛ́n gèle,
mi de muɔ nyaʔa wè,
mi fungo ki bága nyì
fundaanra nɛ̄c.
29 «Mi siinyɛninɛ,
ye- tí mi ti juu láʔa yeli nɛ̄ weli tuuliʔɛ Dawuda wi wori dè:
Dawuda wi 'kùu a pe 'wi tɔ́n,
wi nyɛgɛ ki tíin bile we sunʔɔmɔ nī bè pàngɛ gè.
30 Bɛ̀ sí wi 'puu Kulocɛliɛ siɛnjuuwo wè,
nɛ́ ki cɛ́n dí Kulocɛliɛ wi cé nyuɔ kún nɛ̀ kɛn wi mɛ́,
nɛ́ wi yɛ dí wire bága wi siimɛ tùlugo wuu wáà tɛ́ngɛ wi fànʔa nɛ̄ gèd,
31 a wi sí Kirisi nyɛ́yirile wori cɛ́n dè nɛ̀ yaʔa,
nɛ̀ ki juu nɛ́ jo dí wiǐ cî ga kò baa kusiʔi nī gèʔ,
nɛ̀ pínɛ dí fúnʔɔrɔ sǐ wi céri cò dèʔe.
32 «Kire Zezi ŋáà wè,
Kulocɛliɛ wi sí nyɛ́nì wi sí wi nyɛ́ nɛ̀ yige kùu nī wè;
weli we mìɛni yē ki kele ke nyaafɔlilɔ.
33 Bà sí Kulocɛliɛ wi 'kpuʔɔrɔ taʔa wi nɛ̄ nɛ́ wi tɛ́ngɛ wi kàliige mɛ́ gè,
a Tuufɔli wi ń'nɛ̀ wi Pìle kɛn lè wi mɛ́,
bɛ̀ wi cé nyuɔ fɛ̀ni ni wori nɛ̄ dè.
Kire Pìle lire sí wi 'tìrige nàa lè,
kire yeli nɛ nyaʔa níɛ ki lúru nɛ pínɛ gàa gè.
34 Gìi ki 'cɛ́n gè,
Dawuda wiì yɛ̀ baa nyìʔɛnɛ nī lèʔ;
wire tíimɛ cɛ wi 'ki juu nɛ́ jo:
Kàfɔli wi 'ki juu mi Kàfɔli mɛ́ wè nɛ́ wi yɛ:
Tɛ́ni mi kàliige mɛ́ gè,
35 fúɔ bè taa mi ga muɔ leguulo kpíʔile bèle muɔ tɔliyɔ taʔadiʔɛf.
36 «Kire nɛ̄ Isirayɛli siɛnnɛ pe mìɛni 'yɛli bè ki cɛ́n dí Kulocɛliɛ wi nyɛ́nì kàfɔligɔ kɛn gè Zezi ŋáà mɛ́ wè,
nɛ́ ń'nɛ̀ wi kpíʔile wire Siɛnnyiɛnɛgɔnwɔ wèg,
wire yeli 'kóri tiiparigɛ nɛ̄ gè.»
Siɛnnɛ sirakiɛ nɛ́ kogunɔ 'tɛ́ngɛ Zezi nɛ̄ wè
37 Bà siɛnnɛ pe 'siɛnrɛ dáà lúʔu dè mmɛ gè,
a ti 'pe cò funyɔ nī yè kátii,
a pe sí Piɛri yúgo wè,
wire nɛ́ Zezi tundunminɔ bílì ní bèle,
nɛ́ jo:
«Gáa sí weli 'yɛli bè kpíʔile,
siinyɛninɛ ?»
38 A Piɛri wi sí pe yɛ:
«Ye- yeli funyɔ yiʔɛ yè yé láʔa yeli kapiʔile nɛ̄ gèle,
yé sí pa batɛmi kpíʔile wè ye mìɛni nigbe nigbe bèle Zezi Kirisi míʔɛ nɛ̄ gè,
bà Kulocɛliɛ wi bé yeli kapiʔile kàsulugo suɔ gè.
Bà yeli bé Kulocɛliɛ Pìle taa lè kpuʔɔrɔ.
39 Nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄,
nyafɛnigɛ gáà Kulocɛliɛ wi cé kpíʔile gè yeli wuʔu gī,
nɛ́ yeli pìile ní bèle,
nɛ́ siɛnnɛ bílì pe mìɛni bīɛlɛ liʔi bèle,
a ki 'taa yē weli Kàfɔli Kulocɛliɛ wire wi 'pe yeri nɛ̀ pɛn wìi mɛ́ bèle.»
40 Piɛri wi cé siɛnrɛ sáa juu nɛ̀ fílige pe mɛ́,
nɛ́ sí juu nɛ̀ lèbaanna nyɔ́gɔ pe ní nɛ́ pe yɛ:
«Ye- yìye suɔ yiribiile náà mɛ́ lè díɛ !»
41 A pàli 'taa nɛ̀ Piɛri siɛnrɛ cò dè nɛ́ fundaanra ní,
a pe 'batɛmi kpíʔile wè,
a ki 'nyaa kire cɛngɛ gè siɛnnɛ sirakiɛ nɛ́ kogunɔ (3 000) felige cé fàri tɛ́ngɛfɔlilɔ nɛ̄ bèle.
Tɛ́ngɛfɔpelile pe tánʔagɛnmɛ bè
42 Nɛ̀ ki líɛ kire cɛngɛ nɛ̄ gè,
tɛ́ngɛfɔlilɔ pe cé tɔ̀ni nɛ̀ yiʔɛ le nɛ Zezi tundunminɔ pe tɛnmɛnɛ lúru lè.
Pínɛnyɛnigɛ 'puu pe sunʔɔmɔ nī;
pe wúu nɛ líi níɛ Kulocɛliɛ náari wè.
43 Kulocɛliɛ fíɛrɛ 'puu pe mìɛni nigbe nigbe nī bèle,
ki 'nyaa Zezi tundunminɔ pe 'puu nɛ fìɛlɛ nɛ́ kakpoliyo nìʔɛyɛ kpínʔini.
44 Tɛ́ngɛfɔlilɔ pe mìɛni pe cé pínɛ nɛ̀ puu tiɛnugo nī,
a pe 'pe yɛrɛ ti mìɛni pínɛ.
45 Pe nɛ̂ cé pe kɔliyɛrɛ pári dè,
níɛ̀ ki wali liɛlɛ wè:
pe mìɛni nɛ̂ taa nɛ̀ yɛli nɛ́ pe màakuu nyuɔrɔ ní dè.
46 Pe 'puu nɛ pínɛ nɛ kòrí cɛngɛ ó cɛngɛ Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè,
sɔ̀ngirɔ ní dè pe mɛ́ nuro,
pe ní nɛ pínɛ nɛ líi saaya nī yè,
nɛ suro tórigi pìye mɛ́ nɛ́ fundaanra ní nɛ́ funviige ní.
47 Pe 'puu nɛ Kulocɛliɛ gbùʔɔrɔ́ wè,
a pe kɛnmɛ míɛni pi 'siɛnnɛ pe mìɛni dɛ́ni kàʔa nī gè.
Cɛngɛ ó cɛngɛ Kàfɔli wi nɛ̂ cé tɛ́ngɛfɔlilɔ pálì suɔ fɔnminɔ nɛ̀ fàri wi wuulo nɛ̄ bèle.