ਨਹੂਮ
ਲੇਖਕ
ਨਹੂਮ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਨਹੂਮ (ਇਬਰਾਨੀ ਵਿੱਚ “ਤਸੱਲੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ” ਜਾਂ “ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ”) ਅਲਕੋਸ਼ੀ ਕਰਕੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ (1:1)। ਨਬੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਹੂਮ ਨੂੰ ਅੱਸ਼ੂਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੀਨਵਾਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋਬਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦ ਯੂਨਾਹ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਨੀਨਵਾਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਤੋਬਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਹ ਉਸ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 150 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਿਛਲੀ ਮੂਰਤੀ ਪੂਜਾ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਏ ਸਨ।
ਤਾਰੀਖ਼ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸਥਾਨ
ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਲਗਭਗ 620-612 ਈ. ਪੂ. ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਿਖੀ ਗਈ।
ਨਹੂਮ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਦੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲਦੀ ਹੈ: ਨੋ-ਆਮੋਨ ਦਾ ਪਤਨ ਅਤੇ ਨੀਨਵਾਹ ਦੇ ਪਤਨ।
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ
ਨਹੂਮ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਅੱਸ਼ੂਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 10 ਉੱਤਰੀ ਗੋਤਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਇਹ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜ ਯਹੂਦਾਹ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦੇਸ਼
ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਨਿਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦਯਾ ਕਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜਦ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਸਭ ਦਾ ਸਹੀ ਨਿਆਂ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਦਯਾ ਦੀ ਵਧੀਆ ਦਾਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 150 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਬੀ ਯੂਨਾਹ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਇਸ ਵਾਅਦੇ ਨਾਲ ਭੇਜਿਆ ਸੀ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਤੋਬਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਵੀ ਉਹ ਜੇਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾੜੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਅੱਸ਼ੂਰੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਬੇਰਹਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਨਹੂਮ ਯਹੂਦਾਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਸ਼ੂਰੀ ਲੋਕ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਗੇ ਜਿਸ ਦੇ ਉਹ ਹੱਕਦਾਰ ਸਨ।
ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ
ਦਿਲਾਸਾ
ਰੂਪ-ਰੇਖਾ
1. ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਮਹਿਮਾ — 1:1-14
2. ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਅਤੇ ਨੀਨਵਾਹ ਦਾ ਨਿਆਂ — 1:15-3:19