Kɔ̀lɔ̀sayì
ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ tɔ̀ Pɔlɔ̀ andí bhàrʉwà
Yàrɨ́ bhàrʉwà ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu
Yàrɨ́ bhàrʉwà nandí nɨ́ Pɔlɔ̀, Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ. Kǎndí ka mbɛ̀mbɛ̀ azà kumì atɔ ʉ́dà ndɨ Yěsù ka kʉ́gʉ̀ dhu-dzidɔ̌ rɔ́rɔ̀. Ka kɨ̀rɛ̀ nga kà randí bhàrʉwà Rɔmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀ ndɨ̀ ndɨ́’ɨ̀ imbi ɔ̀ rɔ́rɔ̀ (4.3, 10, 18). Ányɨ̀ kɨ̌’ɨ̀ dɔ̀na ùbhǒ ka karɨ́ atdí ɨdza ɔ̌ (Kas 28.14-31). Ka nɨ’ɨ̀ ɨnzá àpɛ̀ àrà Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀ atdíku màtɨ́ ndɨ̀tɨ́rɔ̀ alɛ. Pbɛ́tʉ̀, kasʉ tɔ́ atdí kà t’ɔ́dhɨ̀nà, Ɛ̀pafrà tɨ́ kátɨna alɛ (Kɔ̀l 1.7), nɨ́ɨra ndɨ ndɨ kɨgɔ̀ ɔ̌ *kànɨsà ɔ̌ bhà tɔ́ màkʉ̌rʉ̀ ɔ̀vɔ̀ kà tɔ̀ (Flm 23; Kɔ̀l 1.7-8).
Pɔlɔ̀ andí yàrɨ́ bhàrʉwà Àziyǎ-Ngba tɨ́ kátɨna pbìrì ɔ̌, Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ tɔ̀ (Kòmbí ka karɨ́ ndɨ pbìrì ànzi Tùrùkiyà tɨ́). Ndɨ kɨgɔ̀ ɔ̌ ábhɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ nɨ’ɨ̀ ɨ̀nzɨ̌ nɨ́ Pbàyàhúdí (Kɔ̀l 1.27). Ɛ̀pafrà mà Fìlɛ̀mɔnà mànà ʉnɔ ndɨ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ abádhí tɔ̀ (1.7; Flm 19). Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ nóongónà ’ùndu Fìlɛ̀mɔnà bh’ɨ̀dzá (Flm 2).
Pɔlɔ̀ andí yàrɨ́ pbɨ̀ndà bhàrʉwà okúna dɔ̀ rɔ̀ dhu rɨ̌’ɨ̀ Kɔ̀l 2.1-3 ɔ̀. Ɨ dhu nɨ́: Atdídhená alɛ náapɛ̀ ’ʉ̀trǎ Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ ’àtɨ, dhu ràkǎ abádhí rɨ̀fʉ Pbàyàhúdí tɔ́ màndʉ, ndɨ́nɨ̌ ɨ̀ ʉnɨ tɨ́ Kàgàwà mběyi nyʉ́ (2.16-23). Ndɨrɔ̀, abádhí ràkǎ nzá ’ʉ̀lɛ̌ Krɨ́stɔ̀ kɛ̀lɛ̌ atdírɔ̀, pbɛ́tʉ̀ abádhí ràkǎ ’ʉ̀lɛ̌ màlàyíká mà átɔ̀ (1.16; 2.10, 15). Nɨ́ Pɔlɔ̀ rɨ̌ dhu àndǐ abádhí tɔ̀ ndàtɨ, Krɨ́stɔ̀ ràrɨ̌ mbǎ atdí àlǐkyè dɔ̌ kɔ̌kɔ̀ ɔbɨ nà ngʉ̌kpà dhu-tsí mànà, pbɛ́tʉ̀ kàbhà ɔbɨ ròsè kɔ́rɔ́ dhu-tsí-ɔbɨ̀ dɔ̀nǎ. Ndɨrɔ̀, Kàgàwà nyʉ́ ndɨ̀tɨ́rɔ̀ ràrɨ̌’ɨ̀ kà-nyʉtsì (Kɔ̀l 2.9). Nɨ́ Krɨ́stɔ̀ nákǎ wà atdírɔ̀ ìndrǔ t’ɨ́gʉ́tá tɔ̀.
Bhàrʉwà-nyɨ̀tɨ̀ ka kóhù tɨ́ dhu
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ nóvì dhu (1.1-2).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ ɔ̀tsɔ̀ àbhʉ̌ Kàgàwà tɔ̀ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ rɨ̌ abádhí ʉ̀wʉ̌ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ dhu (1.3-14).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Krɨ́stɔ̀-ɔvɔ̀ ìlè ka kɨ́ yà adzɨ mà kànɨsà mànà tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ tɨ́ ɔ̀ná atdí adyi nándǐ Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ tɔ̀ dhu (1.15-20).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ pbàkrɨ́stɔ̀-okú dɔ̀ rɔ̀ ndɨ̀ ndɨ́ ndùgye dhu ìse dhu (1.21–2.5).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Kɔ̀lɔ̀sayì tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ Kànɨsà ɨ̀sɔ̌ ɨ̀nzɨ̌ rɨ̀rɨ̀ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ dhu ùdhě rɨ́ fɨ̌yɔ̀ alɛ-tsʉ̌ dhu, ndàdʉ̀ àvinà átɔ̀ rɔ̀dɔ̀ ɨ̀ Krɨ́stɔ̀ tɔ̀ tɨ́ dhu (2.6-23).
- Pbàkrɨ́stɔ̀ àkǎ ’òkò tɨ́ ípìrɔ̌nga-ɔwʉ́tá ɔ̌ Kànɨsà ɔ̌, fɨ̌-dzá, ndɨrɔ̀ ɨnzá àpɛ̀ Yěsù à’u alɛ nzínzì ɔ̌ dhu (3.1–4.6).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ pbɨ̀ndà bhàrʉwà ʉ̀tsa ìndrǔ t’óvìta rɔ̌rɔ̀ dhu (4.7-18).