Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀ ɨ̀ nòtù dhu
Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù nɨ́ Yěsù Krɨ́stɔ̀ dɔ̌ rɔ́tɛ bhǔkù. Ka nɨ́ Bǐbìliyà-rɔrɔ̀. Ka kandí ka Yěsù ka kʉ́gʉ̀ dhu-dzidɔ̌. Ndɨrɔ̀, kà rɔ̌tɛ Kàgàwà akɔ̀ pbɨ̀ndà alɛ nà Ungbòta-Ɔwʉ́tá dɔ̌. Ndɨ Ungbòta ídè dɔ̀ná dhu nɨ́, Kàgàwà akɔ̀ làká ndàtɨ ndɨ̀ ràrɨ̌ kɔ́rɔ́ alɛ yà Yěsù Krɨ́stɔ̀ à’u rɨ́ rɨ̀’ɨ̀ fɨ̀yɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ tɨ́ ndɨrɔ̀ Ɔ̀gʉ̀ba tɨ́ nɨ́gʉ̌ dhu. Ndɨ bhǔkù arɨ́ nzɨ̌ dhu kɛ̀lɛ̌ ɔ̀vɔ ìndrǔ tɔ̀, pbɛ́tʉ̀ kǎrɨ́ ndɨ̀ nɔ̀zʉ̀ alɛ ònzi ràlʉ̌ ɨrɛ̀ta, ’àdʉ̀ ’à’ù ’ɔ̀pɛ̀ ’òkò ípìrɔ̌nga-ɔwʉ́tá ɔ̌ Yěsù Krɨ́stɔ̀-nyʉtsì.
Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀ rɨ́’ɨ̀ nɨ́ ɔ́yɔ̌ kumì dɔ̀ná àrʉ̀bhʉ̀ nà bhǔkù. Ɨ bhǔkù nandí nɨ́ atdí kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà dɔ̀nǎ róse dhèdhèrɔ̀ alɛ. Abádhí andí ɨ bhǔkù imbò kumì atɔ dɔ̀nǎ róse atɔ nzínzì ɔ̌. Ɨ bhǔkù ka kandí dhèdhèrɔ̀ ɔ́fɔ̀ ɔ̌ ndɨrɔ̀ dhèdhèrɔ̀ dhu dɔ̌. Pbɛ́tʉ̀, abádhí kɔ́rɔ́ ɔ̀ ɨ̀ nòtù ídǒ ɔtɛ-nzɨ̀nzɨ̀, yà abádhí nàbhʉ rɨ̀’ɨ̀ atdíkpá ɔtɛ nɨ́: yà Yěsù Krɨ́stɔ̀-nyʉtsì Kàgàwà ɨ́tɛ̀ ìndrǔ ndɨ̀ ndózè nɨ̌ àzè.
Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù nɔ́pɛ̀ ndɨ̀ ɨ̀fɔ bhǔkù rɔ̌rɔ̀. Ɨ ɨ̀fɔ bhǔkù nandí alɛ nɨ́: Màtayò, Mǎrkɔ̀, Lukà ndɨrɔ̀ Yùwanɨ̀. Ɨ bhǔkù rɔ̌tɛ Yěsù bhà ípìrɔ̌nga dɔ̌, kǔdhè ìndrǔ tɔ̀ dhu dɔ̌, kǎnzɨ̀ kasʉ dɔ̌, kàbhà ɔvɛ dɔ̌, ndɨrɔ̀ kɨ̌ngbɛ̀ ndɨ̀ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀ dhu dɔ̌. Kɔ̌kɔ̀ ɨ̀fɔ bhǔkù-dzidɔ̌ rɨ́’ɨ̀ nɨ́ uvitatálɛ-kàsʉ̌ tɔ́ bhǔkù. Ndɨ bhǔkù rɨ̌ Kàgàwà bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ nʉ́ʉndɔ ndɨ̀ ɨ̀bhʉ kumì atɔ ɔ̌ Yèrùsàlɛmà tɔ́ kɨgɔ̀ (Pbàyàhúdí tɔ́ pbìrì ɔ̌ ádrʉ̀ngbǎ kɨgɔ̀) ɔ̀ rɔ̀, ràrà àhʉ Rɔmà tɔ́ kɨgɔ̀ (Ɨ̀nzɨ̌ nɨ́ Pbàyàhúdí tɔ́ ádrʉ̀ngbǎ kɨgɔ̀) ɔ̀ dhu ɔ̀vɔ. Kà-dzidɔ̌ rɨ́’ɨ̀ nɨ́ Yěsù bhà uvitatálɛ Pɔlɔ̀ undí dhèdhèrɔ̀ kànɨ́sá tɔ̀ bhàrʉwà ndɨrɔ̀ dhèdhèrɔ̀ atdídhená alɛ tɔ̀ bhàrʉwà. Kǔndí ɨ bhàrʉwà ndɨ́nɨ̌ abádhí dzʉ̀nà nɔnzɨ tɨ́ a’uta ɔ̌ ɨ̀ óko nɨ̌ fɨ̀yɔ́ ípìrɔ̌nga ɔ̌. Pɔlɔ̀ bhà ɨ bhàrʉwà tɔ̀ rɨ́’ɨ̀ olùnǎ rɔ̀ àrʉ̀ bhàrʉwà nɨ́ kɔ́rɔ́ alɛ tɔ̀ ka kandí-tsí. Ndɨrɔ̀ abádhí rɨ̌’ɨ̀ dhèdhèrɔ̀ tsʉ̀na tɨ́. Abádhí nzínzì ɔ̌ atdídhená-tsí ka kandí kɔ́rɔ́ ngari ɔ̀nǎ arɨ́’ɨ̀ Yěsù ná’ù alɛ tɔ̀ kɔ́rɔ́ alɛ tɔ̀ ka karɨ́ dhu àndǐ ɔ̀ná ɔ́fɔ̀ ɔ̌. Ndɨrɔ̀ ngʉ̌kpǎkà-tsí ka kandí dhèdhèrɔ̀ kànɨ́sá tɔ̀, ndɨrɔ̀ dhèdhèrɔ̀ alɛ tɔ̀. Kà rǐku dɔ̀ná rɔ̀ nɨ̌ rɨ́’ɨ̀ Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀ bhǔkù nɨ́ Upfòta tɔ́ bhǔkù. Ndɨ bhǔkù rɨ̌ dhu ùdhě ìndrǔ tɔ̀, ndàwɛ ɔnyʉ bhěyi rɔ́dzɨ̀ alɛ dɔ̀ dhu tɔ́ ɔ́fɔ̀ ɔ̌ ɨ̀ nɨtɛ̀ Yùwanɨ̀ tɔ̀ dhu. Ndɨrɔ̀ kà rɨ̌ dhu ùdhě, ndàwɛ Krɨ́stɔ̀ rɨ̌ idzi ɔ̀nyʉ dhu ɨ̀tɛ̀ rɨ́ ize mà, yà adzɨ ɔ̌ dhu-tsʉ̀ rɨ̌ ndɔ̀dɨ̀ rɔ̀ Kàgàwà bhà Idzi nɔ́ɔnzɨya mʉ̀lɛ̀mà mànà dhu dɔ̌. Ndɨ bhǔkù ɔ̀ ɔtɛ-nzɨ̀nzɨ̀, yà Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀ ɔtɛ-lùkpǒ tɨ́ ka kádʉ̀ òdyìnà ɔtɛ nɨ́ ka kɔ̀vɔ̀ kpangba: «Yà adzɨ ɔ̌ ka kɨ́ idzi ɔ̀nyʉ dhu tɔ́ ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ rɨ̌’ɨ̀ kòmbí àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà mà yà kǔtri fɨ̌ndà alɛ, Krɨ́stɔ̀ mànà-fɔ́. Ndɨrɔ̀ ndɨ idzi rǎdɨ dhòdhódhónga nà» (Upf 11.15).
Ndrǔna ɔ̌ yàrɨ́ Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù nɨ́ ka kàndǐ kadʉ̀ dhu à’ù kà’ɔ̀ rɨ́’ɨ̀ Kàgàwà bhà Ɔtɛ ràrǎrà àhʉ àhʉ̌ ndɨ alávà t’ɔ́tɛta nʉ́nɨ alɛ dɔ̀ kɔ́rɔ́. Ka kʉgɛ̀rɛ̌ ka yà wɛmbɛrɛ̀ tɨ́ ka kandí Pbàgìríkí t’ávàna ɔ̌ Andítá ɔ̀ rɔ̀. Ndrǔna ɔ̀tɛ ka kɨ́ rɔ̀, alɛ-tù arɨ́ nzɨ̌ ùbhi atdí ɔ́fɔ̀ ɔ̌ tɨ́. Nɨ́ ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀, nyɨ̌ nyɨ́ ùtse ka kùtsè dhu, alɛ-tù, nálǎ atdídhená andítá-nyɨ̀kpɔ́-dɔ̌, ndɨ́nɨ̌ dhu ɔ̀zʉ̀ rɨ́ alɛ nʉnda tɨ́ mběyi ɔzʉ́ ɔ̌.
Wɛmbɛrɛ̀ tɨ́ ka kundí Pbàgìríkí t’ávàna ɔ̌ Andítá núuwí wà. Pbɛ́tʉ̀, kòmbí arɨ́ ’àbà nɨ́ dhèdhèrɔ̀ alɛ núundí ɨ Andítá-sɨsɨ̀ kɛ̀lɛ̌. Ɨ angyè Andítá-sɨsɨ̀ nzínzì ɔ̌, atdídhená Andítá-rɔrɔ̀ náarɨ́ mbǎ. Nɨ́ ndɨ dhu ka kɨtɛ̀ Ndrǔna ɔ̌ Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀ nɨ̌ ize nɨ́: […]
Pbàgìríkí t’ávàna ɔ̌ Andítá ɔ̀ ka kútu nzá ɨ Andítá dhèdhèrɔ̀ ɔtɛ-dɔ̀kpa ɔ̌. Pbɛ́tʉ̀ ka kɨ́ kòtù ɔ̀yà Bǐbìliyà nɨ́ Fàràsɨ̌ mà, Swàhilì mà, Màngalà mà, ngʉ̌kpà alávà-tɨdɔ̀ mànà ɔ̌ ka kándǐ. Ndrǔna ɔ̌ Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀, ndɨ̀ nàla ídzì dhu tɨ́ nɨ́ kundǐ Andítá dhèdhèrɔ̀ ɔtɛ-dɔ̀kpa nà ɔ̀nà, ndɨ́nɨ̌ dhu ɔ̀zʉ̀ rɨ́ alɛ nʉnda tɨ́ mběyi.
Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù ɔ̀, ɔ́yɔ̌ kumì dɔ̀ná àrʉ̀bhʉ̀ nà bhǔkù kɔ́rɔ́ dɔ̀kpa ɔ̌, nyɨ̌ nyɨ́ abádhí ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu nótù òtù. Ɨ ádrɔ̀drɔ̌ dhu-tɨ̀ nɨ́ ’ɨ̀tɛ̀ bhǔkù nandí alɛ mà Andítá àbhʉ̌ rɨ́ ràlʉ̌ ìndrǔ-dɔ mběyi ngʉ̌kpà dhu mànà. Ɨ ádrɔ̀drɔ̌ dhu nɨ́ nzɨ̌ Ɨ̀lɨ̌lǎ Alafí abhʉ̀ kandǐ Andítá-rɔrɔ̀.
Yàrɨ́ bhǔkù ɔ̀, nyɨ̌ nyɨ́ dhèdhèrɔ̀ ize nótù òtù atdídhená andítá tɔ̀ angyinǎ rɔ̀ ndɨrɔ̀ olùnǎ rɔ̀. Ɨ ize nɨ́ (*) angyinǎ rɔ̀, ndɨrɔ̀ nɨ́ (a, b, c…) olùnǎ rɔ̀. Angyinǎ rɔ̀ ka kɨ̀lɨ rɨ̌tɛ̀na nɨ́ kà nà rɨ́’ɨ̀ dhu-tɨ̀ ka ràwɛ Ungbòta-Ɔwʉ́tá tɔ́ bhǔkù árìku rɔ́, ndɨrɔ̀ olùnǎ rɔ̀ rɨ́’ɨ̀ rɨ̌tɛ̀na nɨ́ kà nà rɨ́’ɨ̀ dhu-tɨ̀ ka ràwɛ wà obvòbvǒ yà kà rɨ̌’ɨ̀ ɔ̀ná ngari tsìnǎ. Mǎpà rɨ̌’ɨ̀ ìnè átɔ̀ bhǔkù árìku rɔ́.