LUKA
é sanmankanmɛɛ mín nzɛ́wɛ
Ɛnza Ngílisi kó o lɔ́
Kitabu míin nzɛ́wɛ kún ŋo
1
Kó mín núu kɛ́ án nvɛ́ ya,
mɔɔn lɔ́lu lamyaan kɛ ó kibhalo ólu sɛ́wɛ.
2 O kó ólu kɛ́ mínnu ɲánla Kanbiini ólu lamyaan wáati ó man,
tó ii nan kɛ́ Ala yɛ́ kóman ó bháalakɛdhye ŋólu le,
ólu o kó ólu lákɛɛ án ɲɛ́n ɲán min mán,
a sɛ́wɛ bháa ólu a sɛ́wɛ kɛ́ kéeɲan nin i yɛ́ sɛ́ɛya ólu lé.
3 Né lo ŋé ɲíinin kɛ́ cɛ́ɛne o kó ólu ka Kabiini o kó ólu lamyaan wáati ó lɔ,
ó lée kɛ́ tó,
ní míli ngó a káɲin ké né a o kó ólu sɛ́wɛ kɛ i túunnduun ɲɔ́ɔnnan,
nva Teofili,
4 ké ii a lɔ kó ii í kála kó mínnu lá,
kó óo tinɲan gbú le lé.
Malɛɛka lɔ́ é Yaya Bátizelikɛbhaa wóoko ó fɔ́la
5 Zude mala ó mansacɛ Elɔdi tá tée ó lɔ́,
faanlɛɛɲansebhaa lɔ́ tɛ́ɛ yé mín ndɔ́ɔ tɛɛ kó Zakali.
Abiya tɔ́ɔ ó lá faanlɛɛɲansebhaa mínnu tá sɛ́ɛ ó ka,
ó lɔ́ lé tɛ́ɛ a le.
A muso tɛɛ faanlɛɛɲansebhaa ólu kunndii Alɔn mwáannin né le.
A muso ó tɔ́ɔ tɛ́ɛ kó Elizabɛti.
6 Í fyaa bɛ́ téenin ndɛ́ɛ Ala ɲánkɔɔ,
i tɛ́ɛ Mantii ó yɛ́ sɛliya ólu bɛ́ bhátola a ɲán ó mán.
7 Dhyé ndɛ́ tɛ́ i bhóo,
kɛ mansɔɔ Elizabɛti tɛ́ɛ muso wóobhɛɛ lé lé,
ó kwɔ́,
í fyaa ó bɛ́ tɛ wɛ́ɛ kɔ́ɔ.
8 Ló nɔ lá,
Zakali tɛ́ɛ faanlɛɛɲanse ó la ni a yɛ́ sɛ́ɛ lɔ mɔɔn ólu lé Ala bhatobhomba ó kɔ́ɔnnɔn,
kɛ mansɔɔ i yɛ́ bháalakɛ wáati lé tɛ́ɛ wé.
9 Kɛ́ kéeɲan ní faanlɛɛɲansebhaa ólu yɛ́ laanan óle,
i tɛ́ɛ tóla kɛ́ mɔɔn kée mɔ́,
ó tɛ́ɛ lo Mantii ó yɛ́ ywáa sɛ́nnɛnyanin ŋó kɔ́ɔnnɔn kɛ́ wúsulan ŋó ɲɛ́ɛn,
óo bhyɛ́ Zakali le mán.
10 Kɛ́ Zakali tó wúsulan ɲɛ́ɛn ŋó lá,
yaman ó tɛ́ɛ Ala dɛ́li ó la Ala bhatobhomba ó kɛ́ɛngbɛ ó lɔ́.
11 Mantii ó yɛ malɛɛka o lɔ́ é i yɛ́ɛ yáa Zakali la,
malɛɛka ó lɔ́nin ndɛ́ɛ wúsulan faanlɛɛbhɔlaa ó bhóobhɛɛ fán ŋó fɛ́.
12 Zakali é a yé mínngɛ,
a hákii ó ɲáanmin,
aa sháan koyoongɛ.
13 Wáa malɛɛka ó fɔ a yɛ kó:
Zakali,
í kɛ́nan sháan,
kɛ mansɔɔ i yɛ sɛ́ɛ ó wɛ́ɛ myaan.
Í muso Elizabɛti yáa dhyénjɛ wóo i yɛ,
ii a tɔ́ɔla kó Yaya.
14 A wóoko ó yáa kɛ́ nisɔdhyaa láfanin né i bhóo,
óni mɔɔn shɛ́ɛman nisɔ yáa dhyáa ó kó ó lɔ́.
15 A yáa kɛ́ mɔɔnba lé Mantii ó ɲánkɔɔ.
A táa lɛ́zɛnnji,
wáman minife nvɛ́ɛyanin nzí mín.
A yáa fá Ní Sɛnnɛnyanin ŋó lá kɛ́ tá a kɔ́ɔnta wáati ó mán.
16 A yáa kɛ́ sɔ́ɔbu lé Izalayɛlidhye ŋólu shɛ́ɛman ɲáan í kwɔ́sɛɛ kɛ́ sɔ́n Mantii ó mán i yɛ́ Ala ó.
17 A yáa táaman Ala ɲánkɔɔ ni Ní Sɛnnɛnyanin ŋó yɛ sébhaaya óle,
mín ɲɔ́ɔn ndɛ́ wɛ́ɛ di céla Eli mán,
kɛ mansɔɔ ké bhyɛ ŋan ló fa ólu ní i dhyé ŋólu cɛ.
A yáa mɔɔn mwɛnnɛnin ŋólu hákii ó yɛ́ɛman kɛ a kɛ mɔɔnteenin ŋólu hákii ó lé.
A yáa yaman ó lɔ́bhyɛ kɛ a bhyáa Mantii ó yɛ́.
18 Zakali é malɛɛka ó manɲaankɛ kó:
«Ngáa bhɔ́ ó ɲánle díi?
Kɛ mansɔɔ né ní muso bɛ́ wɛ́ɛ kɔɔ.»
19 Malɛɛka ó a yawi kó:
«Né lée Jibilili lé.
Né lée nɔ́la Ala ɲánkɔɔ kɛ́ a yɛ́ cé ólu lɔ́myɛn.
A wɛ́ɛ né cé kɛ́nan sanmankanmɛɛ míin nvɔ i yɛ́.
20 A mánfɛɛ,
i yáa kɛ́ bhóbho lé,
fɔ kɛ́ táa sé ó kó ólu kɛ́ wáati ó mán,
kɛ mansɔɔ í mán la né yɛ́ kóman ó lá,
kɛ mansɔɔ ó kó ólu kɛ́ lo ŋó kɛ sé ólu yáa kɛ́.»
21 O wáati ó lɔ yaman ó tɛ́ɛ Zakali mánkɔɔnnan.
I tɛ wɛ́ɛ káwakoya,
kɛ mansɔɔ a wɛ́ɛ myɛ́n Ala bhatobhomba ó ywáa sɛ́nnɛnyanin ŋó lɔ kɛ́ tínmin.
22 Waa Zakali é bhɔ́ sán min nɔn,
a mán sé kɛ́ kóman i fɛ́.
Ii bhɔ́ a ɲánle kó a wɛ́ɛ yélife nɔ yé Ala bhatobhomba ó ywáa sɛ́nnɛnyanin ŋó kɔ́ɔnnɔn.
Aa kóman i fɛ́ ní a bhóo ó lé le.
Aa tó bhóbhoya ó lɔ.
23 Zakali yɛ́ bháalakɛlo ŋólu í lafa lo mín nán,
aa i kwɔ́sɛɛ kɛ́ táa a bhóo lúman.
24 O kó ólu tínminnin ŋó kwɔ́,
Zakali muso Elizabɛti é nan kɔ́ɔn tá.
Waa,
aa ó kɔ́ɔn ó lóonaankɛ kɛ́nan sé fɔ́ɔ a káa lóo ɲɔ́n o man.
25 A tɛ́ɛ fɔ́la a yɛ́ɛ kɔɔnnɔn kó:
«Mantii ó wɛ́ɛ kó mínngɛ né yɛ́,
o mánfɛɛ nin:
A wɛ́ɛ né mánfɛɛ sísan kɛ́ né tá maloyako ó bhɔ́ ngunnan mɔɔn ólu bɛ́ ɲánla.»
Malɛɛka lɔ́ é Ɛnza ŋwóo ko ó fɔ́la
26 Elizabɛti kɔ́ɔn ó káa wɔ́lɔɲɔn ó la Ala é malɛɛka Jibilili cé Galile mala ó só ó lɔ lá mín ndɔ́ɔ kó Nazalɛti.
27 Ala é Malɛɛka o cé yénɔn sínngbii lɔ́ mán mín ndɔ́ɔ tɛ́ɛ kó Mwɛnyamu.
Yusufu muso sínngbii lé tɛ́ɛ a lé mín mbuluyi é bhɔ́ mansacɛ Laula lɔ́.
28 Malɛɛka o sé a mán kɛ́ fɔ a yɛ́ kó:
«I nisɔdhyaa,
Mwɛnyamu!
I kó wɛ́ɛ dhyáa Ala yɛ́,
Mantii Ala é i fɛ́.»
29 O kóman óo Mwɛnyamu kɔɔnnɔnfii,
aa a yɛ́ɛ manɲaankɛ kó ó fóli súu ó kɔɔ o mínnɛɛn lé le.
30 Malɛɛka óo fɔ a yɛ kó:
«Í kɛ́nan,
sháan,
Mwɛnyamu,
kɛ mansɔɔ Ala wɛ́ɛ nɛ́nmɛn kɛ i yɛ.
31 A mánfɛɛ,
i yáa kɔ́ɔn tá kɛ́ dhyénjɛ kée ŋwóo,
i yáa a tɔ́ɔla kó Ɛnza.
32 A yáa kɛ́ mɔɔnba lé,
a yáa kíi kó Fé ŋó bɛ́ kúnndii ó dhyénjɛ o.
Mantii Ala yáa a kɛ́ mansa lé óyoo a fá Laula.
33 A yáa i síi mansaya lá Izalayɛli yɛ mɔɔn olu kunnan fɔ wáati ó bɛ́,
a yɛ́ mansaya ó táa wɛ́ɛ fɛ́sɛ fɛ́sɛ.»
34 Mwɛnyamu é malɛɛka ó manɲaankɛ kó:
«Né káa kɔ́ɔn tá dí lé?
Kɛ mansɔɔ né mán cɛ lɔ ŋótun.»
35 Malɛɛka óo a yawi kó:
«Ní Sɛnnɛnyanin ŋó yáa yíi i ka,
Fé ŋó bɛ́ kunndii yɛ́ sébhaaya ó yáa kɛ́ i ka.
O kósɔn,
i káa Dhyé nzɛ́nnɛnyanin mín ŋwóo,
a yáa kíi kó Ala dhyénjɛ.
36 A mánfɛɛ,
i bhádhyemuso Elizabɛti wɛ́ɛ kɔ́ɔn tá ále ní a yɛ́ kɔ́ɔya ó bɛ́,
a káa wɔ́lɔɲɔn ó lée nin.
A yáa dhyénjɛ kée ŋwóo,
ale mín ndɛ́ wɛ́ɛ yacesii muso wóobhɛɛ lé.
37 Ala tɛ́ kwéela fósi mán.»
38 O lɔ,
Mwɛnyamu é fɔ a yɛ́ kó:
«Née Mantii ó yɛ́ bháalakɛdhye ne lé,
i wɛ́ɛ fɔ ɲán mín mán,
Ala a kɛ́ né yɛ́ cé.
O kwɔ́,
malɛɛka óo bhɔ́ a tɔ́ɔfɛ kɛ́ táa.»
Mwɛnyamu é táa bhɔ́la Elizabɛti fɛ́ yé
39 O tée fyáa ó lɔ,
Mwɛnyamu é i wíi kɛ́ í lateeya kɛ́ táa só lɔ lá Zude mala ó lɔ,
tíi ólu a sháa ywáa mínnɔn.
40 Aa táa lo Zakali yɛ́ bhó ŋó kɔɔnnɔn kɛ́ Elizabɛti twáa.
41 Elizabɛti é Mwɛnyamu a twaalikan ŋó myɛ́n mínngɛ,
dhyé ŋó í maanmaan a kɔɔnnɔn.
Aa fá Ní Sɛnnɛnyanin ŋó lá,
42 kɛ gbáa kɛ́ a fɔ kó:
«I wɛ́ɛ lwáau sɔ́ɔ Ala fɛ́ kɛ́ tínmin muso ólu bɛ́ ka,
óni dhyé mín ŋé i kɔɔnnɔn,
o wɛ́ɛ lwáau sɔ́ɔ.
43 Née yɛ́ɛtii lé fɔ né yɛ́ Mantii ó wóobhaa ó gbú é nánla bhɔ́la né fɛ́ yé?
44 A mánfɛɛ,
ni í yɛ́ twaalikan ŋó myɛ́n mínngɛ,
né dhyé ŋó i maanmaan nisɔdhyaa ó fɛ́ né kɔɔnnɔn.
45 I nisɔdhyaanin ɲé,
kɛ mansɔɔ malɛɛka o Mantii ó yɛ́ kóman mín nvɔ i yɛ́,
ii wɛ́ɛ lá o la.»
Mwɛnyamu yɛ́ tándoli lɔ ŋó
46 O lɔ,
Mwɛnyamu kó:
«Né ní o Mantii ó bwóɲanla ɲóso ó lɔ.
47 Né ní o nisɔdhyaa o lɔ né Kísibhaa Ala kósɔn,
48 kɛ mansɔɔ,
a wɛ́ɛ i hákii tó a yɛ́ yɔ́muso manyiinin ŋó lɔ́.
Kɛ́ta míin man,
mɔɔn ólu yáa fɔ wáati ó bɛ́
kó né nisɔdhyaanin ɲé.
49 Kɛ mansɔɔ Sétii o wɛ́ɛ kóbabalu kɛ́ né yɛ́,
a tɔ́ɔ ó sɛ́nnɛnyanin ɲé.
50 Ala é hínnɛnla a ɲɛ́nnzhaanmaa ólu la wáati ó bɛ́.
51 A wɛ́ɛ káwako ólu kɛ́ ni a yɛ́ sébhaaya ó lé,
a wɛ́ɛ yɛ́ɛlɔbwoɲanbhaa ólu hákii ó ɲáanmin.
52 A wɛ́ɛ faanman ólu láyii i yɛ mansayagbaanin ŋólu ka,
kɛ́ dɛ́sɛbhaatɔ ólu kɛ́ mɔɔnba lu lé.
53 A wɛ́ɛ fémɛɛ shɛ́ɛman di kɔ́ɔntɔ ólu mán
kɛ́ féndii ólu bhóolɔkoo bhyáa kɛ́ táa.
54 A wɛ́ɛ Izalayɛli dhyɛman,
a yɛ bháalakɛdhye ŋó,
kɛ́ i hákii tó a yɛ́ hínnɛn ó lɔ́,
min núu a yɛ́ bháalakɛbhaa lé,
55 Bulaaman ni a kwɔ́mɔɔn ólu tá fán nvɛ́,
óyoo a tɛ́wɛɛ fɔ án nva ólu yɛ́ ɲán mín mán kúdɛyi.»
56 Mwɛnyamu é tó Elizabɛti fɛ́ yé kɛ́ káa sawa ɲɔ́ɔnnɔn kɛ́,
o kwɔ́,
aa í kwɔ́sɛɛ kɛ táa a bhóo lúman.
Yaya Bátizelikɛbhaa wóo ko ó
57 Elizabɛti wóolo ŋó nan sé,
aa dhyénjɛ kée ŋwóo.
58 A siiɲɔɔn ólu ní a yɛ́ mɔɔn ólu ó myɛ́n mínngɛ ko Mantii ó wɛ́ɛ a yɛ́ hínnɛn ó bwóɲan a fán nvɛ́,
i nisɔ é dhyáa kɛ́ fala Elizabɛti ka.
59 A tée sɛ́ɲin ɲɔ́n lo ŋó,
íi nan dhyé ŋó bhɔ kɛ́ɛn lɔ́,
i tɛ́ɛ fɛ́ kɛ́ a facɛ tɔ́ɔla a lá kó Zakali.
60 Waa a wóobhaa é fɔ kó:
«Ɔn-ɔn,
a tɔ́ɔ káa la lé kó Yaya.»
61 Íi a yawi kó:
«I yɛ́ mɔɔn sí tɔ́ɔ tɛ́ cé.
62 Íi dhyé nvá ó mánɲaankɛ bhóbho ólu yɛ́ kómanseɲan ó lɔ kó aa fɛ́ ké tɔ́ɔ mínnɛɛn a lá a dhyé ŋó lá.»
63 Zakali é fénɔn kófɔ i yɛ́ kɛ́ sɛ́wɛli kɛ ó ka kó:
«A tɔ́ɔ kó Yaya.»
I bɛ́ káwakoya.
64 O ywáaninngee ŋó lɔ,
Zakali yɛ́ bhóbhoya óo wɛ́ɛ,
aa lámyaan kɛ́ kóman kɛ́ Ala tando.
65 I siiɲɔɔn ólu bɛ́ sháan,
Zude mala ó tíi ywáa ó bɛ́ mɔɔn ólu tɛ́ɛ o kó ólu lákɛɛ lá ɲɔ́ɔn ɲɛ́n.
66 Mɔɔn min núu o kibhalo kan ŋó myɛ́n,
ólu bɛ́ tɛ́ɛ i milila o mán kɛ i yɛ́ɛ mánɲaankɛ kó:
«O lɔ,
ó dhyé ŋó káa kɛ́ mínnɛɛn lé le wɛ́?»
Tinɲan in ne,
Mantii Ala tɛ́ɛ a fɛ́.
Zakali yɛ́ tandoli ó óni célaya lɔ ŋó
67 Dhyé ŋó facɛ Zakali wɛ́ɛ fá Ní Sɛnnɛnyanin ŋó lá,
kɛ́ célaya kóman ó fɔ kó:
68 «Tandoli a kɛ́ Mantii ó yɛ,
Izalayɛli yɛ Ala ó,
kɛ mansɔɔ a wɛ́ɛ í yáakii tó a yɛ mɔɔn ólu lɔ́ kɛ i hɔ́lɔɲan.
69 A wɛ́ɛ Kísibhaa báakaman náwii án ɲɛ́n,
kɛ bhɔ́ a yɛ bháalakɛdhye Laula búluyi ó lɔ,
70 óyoo a tɛ́ wɛ́ɛ o kóman ó lo a yɛ́ jónan jónan céla sɛ́nnɛnyanin ŋólu lalɔ ɲán mín mán
71 kó a yáa án ngísi án ɲúu ólu mán,
kɛ́ án nataan kɛ́ án mɔ́ án ndɔ́lɔbhaa ólu bɛ́ bhóo.
72 O ɲán ó mán,
aa hínnɛn án nvá ólu lá,
a wɛ́ɛ í hákii tó a yɛ́ láheli sɛ́nnɛnyanin ŋó lɔ́.
73 A tɛ wɛ́ɛ láheli ta án Nvá Bulaaman yɛ́,
tinɲan in ne,
74 kó a yáa án mbwási án ɲúu ólu bhóo,
sáan án ɲóso swáanyanin ɲáan Ala bháto,
75 a yáa án ngɛ́ mɔɔn sɛ́nnɛnyanin nu lé óni mɔɔn téenin nu lé
a yɛ́ bhátoli ó lɔ́ án nzí ó bɛ́ lɔ́.
76 Ile kwɛnnin,
nyé,
i yáa kíi kó Ala kɔ́ɔtanin mba yɛ́ céla,
kɛ mansɔɔ i yáa táaman Mantii ó ɲánkɔɔ kɛ́ a yɛ́ sháa ó lɔ́bhyɛ.
77 I yáa Kísili sháa ó yáa a yɛ́ mɔɔn ólu lá
i yɛ́ yúumu ólu yafali sháa fɛ́,
78 án ɲɛ́n Ala ó yɛ hínnɛn óni a yɛ sébhaaya ó bháaka lɔ.
A yáa kɛ́ɛnɲan ó cé án ɲɛ́n kɛ bhɔ́ sáman,
óyoo tée ó bhɔ́tɔ ó kɛ́ɛnɲan ó,
79 kɛ́ kɛ́ɛnɲan ó bhɔ́ diwilɔmɔɔn ólu yɛ́,
óni mín núu sháannan saya ó ɲɛ́n,
óni kɛ́ án bhyáa hɛ́lɛ sháa ó ka.»
80 Sísan,
dhyé ŋó tɛ́ɛ bwóɲanla,
ale ní a hákii ó tɛ́ɛ bwóɲanla kéene.
Aa tó dhyɛ́ ó kɔɔnnɔn fɔ kɛ́ táa sé a yɛ́ɛ yáa lo ŋó mán Izalayɛlidhye ŋólu lá.