7
Ya intuttuddun Stephen
1 Kan etan ni Eta-gey ni Padi nan Stephen ey “Kaw makulug numan eya daka pebehhul ni hi-gam?”
2 Hinumang Stephen et kantuy “Hi-gayuddan kaegiegi niya keammeammed, dengel yu eya e-helen kun hi-gayu. Hi Apu Dios e kamedeyyaw ey impeang-ang lan eman ni ammed tayu e hi Abraham eman ni kaweda tud Mesopotamia et han lumaw di Haran. 3 Kan Apu Dios ni hi-gatuy ‘Hi-yan mu bebley mu niyadda aaggim, et lumaw ka etan di bebley ni ittuduk ni hi-gam.’ a 4 Inu-unnud Abraham et hi-yanen tu humman ni Chaldea et mambebley di Haran.
Nem yan neteyyan ametu ey inhel mewan Apu Dios ni hi-gatu e hi-yanen tu humman ni bebley et lumaw di Kanaan e mahkang ni bebley ni nambebleyan tayun nunya. 5 Nem yan inlian tudya ey endi impebeltan Apu Dios ni hi-gatu, anin ew ngun ekket ni puyek, nem impakulug tu e pampuyyek alin Abraham emin eya bebley niya beltanen idallin helag tu. Yan eman ni nanghelan Apu Dios ni nunya ey endi ni u-ungngan Abraham. 6 Inhel pay Apu Dios ni hi-gatu e kantuy ‘Yaddalli helag mu ey mambunnal idallid edum ni bebley et panlelehhanan dalli hu ngunu dadman ni epat ni gatut ni toon tep mambalin idallin himbut diman. 7 Nem kastiguen kuddalli humman ni mengihhimbut ni hi-gada et hi-yanen dalli humman ni bebley et mambangngad idallidya et daydayawen da-ak di deya.’ 8 Ey intugun Apu Dios nan Abraham e mahapul ni pekuggit ida helag tu, tep humman hu pengippeang-angan dan nengulugan dan pengippeamnuan Apu Dios ni nekitbalan tun hi-gada. Et mukun yan meikkewwalun aggew ni neiungngaan etan ni u-ungnga tu e hi Isaac ey kinugit tu. Nantanud dama hi Isaac ey wada hi Jacob et kugiten tu dama. Nantanud dama hi Jacob ey wadadda hampulut dewwan u-ungnga tun lalakki et kugiten tudda dama. Humman idan hampulut dewwan u-ungnga tu hu nahlagan tayun Jews.
9-10 Inemehan idan nunman ni u-ungngan Jacob etan hakey ni agi da e hi Joseph, et igtang dan iEgypt et mambalin ni himbut diman. Nem binenaddangan Apu Dios di emin ni ligat tu ey indawtan tun et-eteng ni kalinaing tu niya kayyaggud ni elaw, et mukun pinpinhed Pharaoh e patul di Egypt et pambalin tun gobernor diman niya hi-gatu kamampaptek di baley Pharaoh.
11 Entanni ey wada nemahhig ni bisil di kebebbebley di Egypt, anin di Kanaan. Et panlelehhanan idan tutu-u hu upa da tep endin hekey law hu kennen. 12 Nem dingngel kuman Jacob e wada kennen di Egypt et itu-dak tudda u-ungnga tun an umgatang diman. 13 Yan pidwa tun linawwan da ey impeamtan Joseph e hi-gatu etan agi da, et yan nunman hu nengamtaan daman Pharaoh ni hi-gada. 14 Et ehelen nan Joseph idan agi tu e ikkuyug da hi ameda et yadda pamilyah da et umliddan emin di Egypt. Et ya bilang dan emin ni limmaw di Egypt ey nepitu et lima. 15 Nekilaw hi Jacob di Egypt et yadman neteyyan tu ey yadman dama neteyyan idan u-ungnga tu e humman ida nahlagan tayu. 16 Emin ida ey neikulung idad Shechem e gungat ni gintang eman ni ammed tayu e hi Abraham idan helag Hamor.
17 Yan ngannganih hu pengippeamnuan Apu Dios eman ni inhel tu lan Abraham ey dimmakkel ida law ni peteg hu helag tud Egypt. 18 Nem entanni ey wada neihullul ni patul di Egypt ni eleg mengamtan meippanggep nan Joseph, tep netey ni nebayag. 19 Humman ni patul ey namplanuh ni lawah ni pehding tuddan aammed tayu niya makabbunget ni hi-gada. Pinilit tuddan ibbeng da u-ungnga da ma-lat mangkatey ida.
20-21 Yan nunman hu neiungngaan nan Moses e kakayyaggud ni u-ungnga niya nakappinhed Apu Dios. Tellun bulan ni ebuh hu nengitattalluan idan ammed tud baley da et da ihha-ad di gilig ni wangwang, nem himmak etan ni biin u-ungngan Pharaoh et alen tu et ipappaptek tu ingganah nehiknan tu et ibilang tun u-ungnga tu. 22 Inedal tun emin hu hipan inamtaddan iEgypt, et mambalin ni nelaing di emin ni tuka ippahding niya tuka peneppit.
23 Hakey ni aggew eman ni na-pat hu toon Moses ey ninemnem tun an ang-angen ida edum tun helag Israel. 24 Ey inang-ang tu e kapanlelehhani etan ni hakey ni helag Israel hu kapehpehding etan ni hakey ni iEgypt et lumaw et pateyen tu humman ni iEgypt. 25 Impahding tu humman tep kantu na-mu ngu nem kaewwasiddan edum tun helag Israel e hi-gatu hu intu-dak Apu Dios ni memaddang ni hi-gadad daka panhelheltapid Egypt, nem eleg da awatan. 26 Yan newa-waan tu, ey dinteng tu mewan hu dewwan helag iIsrael ni kamandedpap. Et ipatna tun um-ehel ni hi-gada e kantuy ‘Kele han-agi kayu ey kayu kamandedpap?’
27 Nem intuldun kumedek etan ni nambahul hi Moses et kantuy ‘Hipa nemutuk ni hi-gam ni mambalin ni huwet mi niya ap-apu mi? 28 Kaw petteyen muwak dama e henin impahding mu etan ni iEgypt ni kaalman?’ 29 Dingngel Moses humman ey simmakut et bumsik di bebley di Midian. Nelahin diman et wada dewwan u-ungnga tu.
30 Nelabah hu na-pat ni toon ey nampeang-ang hu anghel Apu Dios ni hi-gatu etan di kekkeyyew ni kamantettebbel di desert di Duntug e Sinai. 31 Natnga hi Moses ni nenang-angan tun nunman et immelan tu hehnupen ma-lat pakabbinbinen tu ey dingngel tu ehel ni Ap-apu e kantuy 32 ‘Hi-gak hu Dios idan aammed mun hi Abraham, hi Isaac ni hi Jacob.’ Kamanggegeygey hi Moses ni takut tu et eleg tu pinhed ni i-ang-ang diman.
33 Kan Apu Dios pay ni hi-gatuy ‘Ekal mu eya patut mu tep wada-ak di inehnengam! 34 Inang-ang ku hu kapanlelehhaniddan tuuk di Egypt. Dingngel ku palak da et mukun immali-ak ni mengihwang ni hi-gada. Ittu-dak dakad Egypt et mu ipahding hu pinhed kun pehding mun hi-gada.’ ”
35 Intuluy Stephen ehel e kantuy “Huyyan hi Moses ey eleg abuluten idan edum tun helag Israel ni kamandedpap et kandan hi-gatuy ‘Hipa nemutuk hi-gam ni mambalin ni huwet mi niya ap-apu mi?’ Nem hi Moses hu intu-dak Apu Dios ni man-ap-apu niya mengihwang idan tuu tud Egypt. Indawat Apu Dios ni hi-gatu hu kelebbengan tun man-ap-apu eman ni nampeang-angan ni anghel ni hi-gatud kamantettebbel ni kekkeyyew. 36 Impahding Moses ida miracles ni nengipenguluan tuddan helag Israel ni neni-yan ni Egypt, yan nan-agwatan dad Madlang ni Baybay, et yan nandaldalnan dad desert ni na-pat ni toon. 37 Hi Moses hu nanghel idan helag Israel ni kantuy ‘Wadalli hu um-alin ittu-dak Apu Dios ni prophet e henin hi-gak ni melpun hi-gayu.’ 38 Hi Moses nisi hu nengipenguluddan tuun Apu Dios di desert niya nekihummangan etan anghel Apu Dios ni hi-gatud Duntug e Sinai. Hi-gatu nenawat etan ni neitudek ni Tugun Apu Dios ni kaum-idwat ni biyag ni endi pappeg tu e humman hu neipebeltan ni hi-gatsu.
39 Nem yadda eman aammed tayu ey kinehing da hi Moses et pinhed dan mambangngad di Egypt. 40 Et kandan Aaron e agin Moses ey ‘Kapya kan dios ni mengipappangngulun hi-gatsu, tep eleg tayu amta neipahding nan Moses e nengipengulun hi-gatsun neni-yanan tayun Egypt.’ 41 Et mengapyaddan dios dan heni impah ni baka hu ang-ang tu et iappitan da et daydayawen da. 42 Bimmunget hi Apu Dios et ewayen tudda et daydayawen da aggew, ya bulan niyadda bittuwwen di kabunyan, et humman ida impambalin dan dios da. Humman inumnuan ni impatudek Apu Dios idan eman ni prophets tu e kantuy
‘Hi-gayun helag Israel, beken ni hi-gak hu nengiappitan yuddan kinleng yun kaweda yud desert ni na-pat ni toon. 43 Nem in-appit yudda etan ni kinapya yun dios yu, e hi Molek e neiha-ad di babballey ni intabitabin yu, ya etan u-ukkul ni bittuwwen ni kinapya yun kanyun hi Rephan. Humman idan dios hu dinaydayaw yu. Et humman hu, pellaw dakeyud Babilon et manhimbut kayud man et humman kastigu yu.’ ”
44 Intuluy Stephen ehel e kantuy “Yadda eman aammed tayu ey wadan hi-gada etan Tabernacle ni kinapyan Moses eman ni wadaddad desert e inu-unnud tu etan impeang-ang Apu Dios ni hi-gatun pengiu-unnudan tu. 45 Netey hi Moses ey neihullul hi Joshua ni nengipenguluddan aammed tayu et ida mambebley di bebley idan tutu-un inapput dad gubat tep ya baddang Apu Dios. Ey nannaneng ni hi-gada humman ni bineltan dan Tabernacle tep intabitabin da. Et ingganah eman ni nampatulan David ey wadan hi-gada humman ni Tabernacle. 46 Et-eteng impeminhed Apu Dios nan David et ibegan David ni hi-gatu hedin pinhed tun umkapyan nehammad ni baley ni pandaydayawan dan hi-gatu e dinaydayaw Jacob. 47 Nem eleg iebulut Apu Dios et ya nengapyan nunman ey hi Solomon e u-ungngan tu. 48 Nem hi Apu Dios e Keta-ta-geyyan ey eleg manha-ad di baley ni kinapyan tuu, tep inhel eman ni prophet e kantuy:
49 Inhel Apu Dios e kantuy ‘Yad kabunyan hu yuddungan kun man-ap-apu et yad puyek hu pengiddahyayan kun helik. Hipa huttan ni baley ni kapyaen yun nak pambelleyan? Kaw pakekapya kayun panha-adan ku? 50 Kaw beken ni hi-gak nanletun emin ni hipan wadad puyek anin yad kabunyan?’ ” b
51 Ya nangillig ni inhel Stephen ey kantuy “Hi-gayun tutu-u, ey mangkanghay kayu. Endin hekey nemnem yu ey heni kayu nangketuleng e eleg yu iddedngel hu ehel Apu Dios. Heni kayudda lan eman ni aammed tayu e yuka kakkahinga hu Ispirituh Apu Dios. 52 Kaw wada hakey ni prophet Apu Dios ni eleg panhelheltap idan aammed yu? Pintey dadda hu intenu-dak Apu Dios ni immalin mengippeamtan ellian nan Christo e kayyaggud ni peteg. Et yan illian tu ey inhedul yu et pateyen yu. c 53 Ma-nut hi-gayu nenawat ni Tugun Apu Dios ni impaeli tuddan anghel, nem ay kinehing yu.”
Ya nampenengbaan dan Stephen
54 Dingngel idan ap-apu humman ni inhel Stephen ey nemahhig bunget da et wada hakkeyey kamanggegeyyetget. 55 Nem hi Stephen e kapekabbaddangin Ispirituh Apu Dios ey intangaw tud kabunyan et ang-angen tu dayaw Apu Dios niya inang-ang tu hi Jesus ni immehneng di winannan Apu Dios. 56 Kantuddan tuu ey “Ang-ang yu kedi kabunyan e neibeghul et ka-ang-ang hi Jesus ni kaman-eh-ehneng di winannan Apu Dios.”
57-58 Inhel tu humman ey pinhakkeyey inupup idan tuu tangila da niya katkuk ida et ga-bunan dan dimpap hi Stephen et ilaw dad gilig ni bebley et da pan-intetengbaan diman ingganah netey. Yadda etan tuun nematey ni hi-gatu ey da impatnged nan Saul hu balwasi da.