Proverbs
1
Nan Puun di Na'ahhamad an Tugun
1 Date ya na'ahhamad an tuguna Solomon an alih ad Israel an imbaluy David.b
2 Daten tugun ya ipa'inniladay aton tu'un manomnoman hi un tu'u unudon nan itududa,
at innilaon tu'u nan na'ahhamad an puun di mitudtudu.
3 Ya ipa'innilada goh nan aton an mangabulut hinan nahamad an pangat,
ya nan makulug an aton hinan i'ibba,
ya ta mapapaddung di ma'at ay dida.
4 Ya ipaphodda goh di nomnom nan agguy nanomnoman,
ya ipala'engna nan ungunga ta iniladan mangat hi nahamad.
5 Ya ta"on nan nanomnoman an tagu ya maphod damdamah unda adalon daten tugun ta ma'ud'udman di la'engda,
ya ta gun pumhod di ato'atonda
6 ti mid ah tagun nanginnilan amin hi itudun daten na'ahhamad an tugun
ti nan panapit nan nun'anomnoman ya nan nun'ipa"el.
Hay Mitugun hinan Ungan Lala'i
7-8 Inte"an Solomon an nanugun hinan imbaluynanc inalinay,
“Hay pange'gon ay Apo Diosd di hiyay te"an di panginnilaan
ti ammuna nan adi dumngol di mamahiw eten na'ahhamad an tugun an mangituduh aton an manomnoman hi un ma'unud di itududa.
At he"an imbaluy'u ya donglom,
ya adim aliwan nan itugun da amam ay inam
9 ti danen tugunda ya ay memepngot hi ulum,
ya mibuung hi bagangmu.
10 Imbaluy'u, wa ay ta awiton da'ah nan nun'abaholan ya adi'a middum ay dida.
11 Ti gulat ta alyondan he"a di,
Mitnud'an da'mi ta umuy tu'u mumbota' hinan tagun mi'id di baholna ta patayon tu'u!
12 Ya manu ay aton tu'uh ne ya ta way atondan milungun hi abungda ya unda milubu',
13 ya ta iyanamut tu'u nan numbino'ob'on an nun'anginan gina'uda
ta punuwon tu'uy abung tu'uh nan mapla'an an gina'u an inakaw tu'u!
14 At middum'an da'mi ta datagon tu'un papaddungon nan akawon tu'u!
Hiyah ne inalin nan nun'abaholan.
15 Ya adi'a ahan umuy middum hinan tagun umat hinay atonda ta bataanam dida
16 ti umiyahupda ahan an mangat hinan nappuhin pumbaholan
ti pohpohdondan pumatopatoy.
17 Inilam an mid ahan di mangakaw hi bangkuh un way do'ol an pulis hi mamannig,
18 mu ta"on un waday mamannig ay dida ya atonda damdama,
at umannung an madpapda,
ya mabaludda goh,
at nan atonday dumalat hi punligatan nan odolda!
19 Hiyah ne ma'at hinan mangakaw hi gina'un di ibbada
ti ta"on hi un dumo'do'ol di gina'udah alanda mu mapa"ida damdama ti matoyda,
at mid hulbin nan inakawda.”e
Hay Umaya'ayagan nan Nanomnoman an Taguf
20 Intuluy Solomon an nanungun hinan imbaluynan inalinay,
“Hi Anomnoman ya ay babain umaya'ayag hinan tatagun wah nan kulha ya nan malkadu,
21 ya bumugabugaw hinan wah nan pantaw di allup nan babluy
ya nan malgom an wadan di a'am'amungan nan tatagu,
ya alyonan diday,
22 Da'yun nakudang di punnomnomana ya anuud di pangidinnganyuh nan umat hinan aatyu an adi ayu luma'eng?
Ya anuud di pangabulutanyuh nan nahamad an ma'adal an pahiwonyu?
23 Gulat ta donglonyu nan hingal'un da'yu at immannung an udma' di itugun'un da'yu,
ya idat'un da'yu nan mun'aphod an nomnom an wan ha"in!
24 Mu din nangayaga' ay da'yu ya adia' dongdonglon,
ya din nangipadaha' an bimmadang ay da'yu ya din'uga'.
25 Ya dumalat hinan agguyyu ahan nangngolan hinan intugun'un da'yu,
ya dumalat goh hinan agguyyu namenhodan hi un'u pahalon nan nappuhin ugaliyu
26 at abatla' da'yuh un way ligatyu,
ya hinhannulo' da'yuh un madatngan nan atata'ot an ma'at ay da'yu.
27 Ya ta"on hi un way nappuhin ma'at ay da'yu an umat hinan atata'ot an puo'
ta pa"ionay itaguanyu mu alyo' damdamay, Awahyu!
28 Inila' an mumbaga ayuh anomnoman, mu adi' abuluton,
ya ta"on hi unna' anapon hinan malgom an lugal ya adi ayu pa"anap ay ha"in.
29 Immannung an adiyu pohdon an luma'eng,
ya immannung goh an adiyu pohdon an e'gonan hi Apo Dios.
30 Ya immannung an agguyyu inabulut nan tugun'u,
ya immannung goh an agguyyu dengngol nan hingal'u.
31 At hay balloh nan inatyu ya malagbuan ayuh holtaponyu ti pento'yuy na"appuhi,
at mahapul an elanyu nan atata'ot an ibalinana!
32 Matoy nan manghan di inilana ti adida pohdon an manomnoman,
ya nan manangpah an tagu ya mapogpogda ti ma'angohhoyda.
33 Mu an amin nan mangngol hinan tugun'u ta unudonda ya malenggop di pi'taguanda,
ya adida wumogwog hinan malgom an ma'ma'at ay dida ti mi'id ta'tanda.”