Zhezu wìla wi fɔrɔgɔfɛnnɛ
12
1 Ki sanga wi ni, leele pàa gbogolo na kee lere waga yɔn ka yeri, fɔ a paa pe yɛɛ tangala. A Zhezu wì si sɛnrɛ ti lɛ mɛɛ wi fɔrɔgɔfɛnnɛ* poro pye fɔ: «Ye yɛɛ yingiwɛ jɛn Fariziye* pe leve* wi ni, ko kɔrɔ wo yɛn pe kopiire sɛnrɛ re. 2 Katugu kagala ŋgele fuun ke yɛn ma lara, koro ke ni fuun yaa ka yiri funwa na. Ŋgele fuun ke yɛn ŋgundo, koro ke ni fuun yaa ka jɛn†. 3 Ko kì ti sɛnrɛ nda fuun ye mbe yo larawa, wa wɔwɔ pi ni, ti yaa ka yiri funwa na. Kalɛgɛrɛ sɛnrɛ nda fuun ye mbe yo lere nuŋgbolo wa yumbyɔ yɛgɛ woo wi ni, ti yaa kaa yari ŋgbanga paa pe ma kaa kɔnnɔ wa we.Yaa fyɛ Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ
4 «Na wɛnnɛ mila ki yuun ye kan, mbele pe ma lere wi gbo, ko puŋgo na paa si ya kala la pye naa, yaga kaa pe fyɛ. 5 Ŋa ye daga mbaa fyɛ, mi yaa wi naga ye na: Ye wele! Yɛnŋɛlɛ na yawa yɛn li ni mbe lere wi gbo, ko puŋgo na mbe saa wa wa jaganama wi ni, yaa fyɛ lo yɛgɛ. Ee, mila ki yuun ye kan, yaa lo nuŋgba fyɛ!
6 «Ye karikaŋgala ke wele! Ke kaŋgurugo paa ke pɛrɛ tama shyɛn na wi le? Ma si yala, Yɛnŋɛlɛ laa li nuŋgba fɛgɛ. (Ko ki yɛn paa ye wogo ki yɛn.) 7 Yɛnŋɛlɛ lì ye yinzire jate ti yɔn ki jɛn. Ki kala na, yaga kaa fyɛ, ye kayɔngɔ kì wɛ karikaŋgala lɛgɛrɛ na.
Mbe taga Zhezu na,
8 «Mi yɛn naga yuun ye kan fɔ: Lere ŋa fuun kaga yo leele pe yɛgɛ na mbe yo wi yɛn na kɔrɔgɔ, pa Lere wi Pinambyɔ* wi yaa kaga yo Yɛnŋɛlɛ li mɛrɛgɛye* pe yɛgɛ na mbe yo ki fɔ wì pye wi woo. 9 Ɛɛn fɔ, lere ŋa fuun ka je na na leele pe yɛgɛ na, pa Lere wi Pinambyɔ wi yaa ka je ki fɔ wi na Yɛnŋɛlɛ li mɛrɛgɛye pe yɛgɛ na†.
10 «Lere ŋa fuun ka sɛnpere yo Lere wi Pinambyɔ wi na, ti yaa ka kala yaga wi na. Ɛɛn fɔ, lere ŋa ka Yinnɛkpoyi li mɛgɛ ki jɔgɔ, ki kapege ki se kala yaga wi na fyew†.
11 «Na paga kaa kee ye ni mbe sa kiti kɔn ye na wa shɛriyinrɛ ti ni, konaa wa kiti kɔnfɛnnɛ poro naa fanŋga fɛnnɛ pe yeri, ye jatere wiga ka piri ye na ye yolɔmɔ mbe ye yɛɛ shɔ konaa ye sɛnyoro to kala na; 12 katugu le ki sanga nuŋgba wi ni, sɛnrɛ nda ye daga mbe yo, Yinnɛkpoyi li yaa ye naga ti ni.»
Penjagbɔrɔ fɔ tijinliwɛ fu fɔ
13 Kona, a naŋa wà si koro wa janwa wi sɔgɔwɔ, mɛɛ Zhezu wi pye fɔ: «We Nagafɔ, ki yo na nɔsepyɔ wi kan, fɔ kɔrɔgɔ ŋga we to wì yaga we kan, wege wali we yɛɛ na.»
14 A Zhezu wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Na wɔnlɔ, ambɔ wilan tɛgɛ mbe pye ye kiti kɔnfɔ, nakoma mbe pye ye kɔrɔgɔ walifɔ?»
15 Kona, a Zhezu wì si pe ni fuun pe pye fɔ: «Ye wele! Ye yɛɛ yingiwɛ jɛn jɛŋgɛ yɛgɛmbatinwɛ pi ni fuun pi ni; katugu lere wi ka penjagbɔrɔ ti ta yɛgɛ o yɛgɛ, ko se ya yinwege kan wi yeri.»
16 Kona, a Zhezu wì sigi yomiyɛlɛ na li wa ma pe kan, ma pe pye fɔ: «Naŋa penjagbɔrɔ fɔ wa kɛɛrɛ la yɔn fɔ jɛŋgɛ. 17 A wi nɛɛ jatere piin nɛɛ wi yɛɛ piin fɔ: ‹Ŋga yiŋgi mi yaa pye? Tɛgɛsaga woro na yeri mbanla yarilire ti ni fuun ti tɛgɛ.› 18 Kona, a wì suu yɛɛ pye fɔ: ‹Ŋga mi yaa pye ki ŋga! Mi yaa na bondoolo pe jaanri mbe fɔnmbɔlɔ kan tugbɔmbɔlɔ. Mi yaa na yarilire ti ni fuun ti gbogolo mberi le wa, naa na yarijɛndɛ sannda pyew ti ni.› 19 Kona, mbe silan yɛɛ pye fɔ: ‹Yiŋgɔ yaakara lɛgɛrɛ yɛn ma tɛgɛ na kan, mbe yɛgɛlɛ lɛgɛrɛ pye. Mi yaa cɛn mbaa wogo, mbaa nii, mbaa woo, mbaa yɔgɔri.› 20 Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ lì suu pye fɔ: ‹Lewee cɛnlɛ wele dɛ! Nala yembinɛ na li ni yɛrɛ, ma yaa ku. Kona, yaara nda fuun mà tɛgɛ, pa to yaa koro ambɔ kan?› »
21 Kona, a Zhezu wì sigi sɛnrɛ nda ti taga wa ma yo fɔ: «Lere ŋa fuun wila penjagbɔrɔ gbogolo wi yɛɛ kan anmɛ wi yɛn, ma si yala, Yɛnŋɛlɛ yɛgɛ na wi woro penjagbɔrɔ fɔ.»
Ye ye jigi wi taga Yɛnŋɛlɛ li na
22 Kona, a Zhezu wì suu fɔrɔgɔfɛnnɛ pe pye fɔ: «Yaga kaa ye jatere wi lege yɛɛ na yaakara nda ye yaa la kaa to kanŋgɔlɔ mbe yo fɔ: ‹Ŋga yiŋgi mi yaa ka?› Yaga si kaa ye jatere wi lege ye yaripɔrɔ wogo ki na, mbe yo fɔ: ‹Ŋga yiŋgi yaripɔrɔ mi yaa le?› 23 Katugu lere wi yinwege kì wɛ yaakara ti na. A wi wire fun tì wɛ paara ti na. 24 Ye kaankaanye pe wele! Paa yarilire lugu, paa si yarilire kɔlɔgi. Yaakara tɛgɛsaga woro pe yeri, bondoolo woro pe yeri. Ma si yala, Yɛnŋɛlɛ li maa pe baro. Yè mbɔnrɔ sannjɛrɛ ti na. 25 Ye ni wiwiin wi mbe ya mbe yinwege ka taga wi yɛɛ kan naa jɛnri wi jatere lɛgɛrɛ ti ni? 26 Kì kaa pye ye se ya mbe ko kala jɛɛlɛ na lo pye, yiŋgi na, a ye nɛɛ ye jatere wi lege ye yɛɛ na ye kagala sanŋgala koro kala na? 27 Ye yarifyɛɛnrɛ ti yirilɔmɔ pi wele wa wasele! Tila tunŋgo pye, tila si pili. Ma si yala, mila ki yuun ye kan, wunlunaŋa Salomɔ wo naa wi yarijɛndɛ lɛgɛrɛ tawa pi ni fuun ni, wi yaripɔrɔ ka sila yɔn mbe yarifyɛɛnrɛ ka tiyɔnwɔ bɔ. 28 Yan ŋga ki ma fi nala wa wasele, goto kasɔn ma kaa ki sogo, na Yɛnŋɛlɛ li ma ko fere ma, yoro fun ye daga mbege jɛn mbe yo Yɛnŋɛlɛ li yaa ye yaripɔrɔ ti kan ye yeri fun mbe wɛ ko na. Ye tagawa pì kologo dɛ! 29 Yaraga ŋga ye yaa la kaa naa tɔnmɔ mba ye yaa la woo, yaga kaa ye jatere wi lege ye yɛɛ na to jawa po kala na suyi. 30 Dunruya woolo* mbele pee Yɛnŋɛlɛ jɛn, poro pe maa ko yaara to ti ni fuun to lagajaa. Ɛɛn fɔ, yoro wo na, To yɛn ye yeri. Wìgi jɛn ma yo ti kala yɛn ye na. 31 Ki kala na, ye bala yaa Yɛnŋɛlɛ li wunluwɔ* po lagajaa, kona pa li yaa yaara sannda pyew ti kan ye yeri fun.»
Yarijɛndɛ nda wa yɛnŋɛlɛ na
32 «Yoro mbele ye yɛn paa simbaŋgbelege jɛɛlɛ yɛn, yaga kaa fyɛ; katugu kì ye To Yɛnŋɛlɛ li ndanla lili wunluwɔ pi kan ye yeri. 33 Ye ye kɛɛ yaara ti pɛrɛ yege penjara ti yɛɛlɛ fyɔnwɔ fɛnnɛ pe na. Ye penjara leyaara lagaja ye yɛɛ kan nda ti se lɛ, ye yarijɛndɛ mbakɔrɔ gbogolo ye yɛɛ kan wa yɛnŋɛlɛ na. Wa ki laga ki na, yoo woro wa, yaawere si woro wa mberi ka mberi jɔgɔ. 34 Katugu ma yarijɛndɛ tiga pye laga ŋga na, pa ma jatere wi ma pye wa.»
Ye cɛn ki cɛnwɛ
35 «Ye ye yɛɛ gbɛgɛlɛ, ye ye kurusijara wi pɔ, ye fitanlaye paa yiin†! 36 Ye pye paa tunmbyeele mbele pe to wiga kari jayire na, pe maa wi singi, jaŋgo na wiga ka pan mbe kɔrɔ ki gbɔn sanga ŋa ni, pe go ki yɛngɛ wi kan fyaw. 37 Na pe to wiga ka pan mbe tunmbyeele mbele ta paa wi konɔ wele, fɛrɛwɛ yaa pye pe woo. Kaselege ko na, mila ki yuun ye kan, pa pe to jate wo wi yaa sɔngɔrɔ mboo kurusijara wi pɔ, mbe pe pye pe cɛn pe li, mbe si yaakara ti yɛɛlɛ pe na. 38 Ali na wiga pan yindɛgɛ na, nakoma yindogo na wi yo, mbe pan mbe pe ta paa wi konɔ wele, fɛrɛwɛ yaa pye pe woo. 39 Yege jɛn ye yo fɔ ki pye gofɔ wi ma yoo wi pansanga wi jɛn, wi jɛn na koro yɛnŋɛ mbe cɛn wi cɛnwɛ, jaŋgo wiga kaa kɔrɔ ki kaw mbe ye wa go. 40 Yoro fun, ye cɛn ki cɛnwɛ, katugu sanga ŋa ye se kaa jate cɔ, ko sanga wowi Lere wi Pinambyɔ wi yaa pan.»
Tunmbyee ŋa pè taga wi na
41 Kona, a Pyɛri wì sho fɔ: «We Fɔ*, mà ki yomiyɛlɛ na li wa woro cɛ kan lee, nakoma mà li wa lere pyew kan?»
42 A We Fɔ wì sho fɔ: «Tunmbyee wiwiin pè taga wi na, a wì pye tijinliwɛ fɔ? Wowi ŋa wi tafɔ wi maa tɛgɛ tunmbyeele sanmbala pe go na wila pe yaakara ti kaan pe yeri pe kasanga wi na. 43 Na wi tafɔ wiga ka sɔngɔrɔ mbe pan mboo yan wi bala naa tunŋgo ki piin, pa fɛrɛwɛ yaa pye wi woo! 44 Kaselege ko na, mila ki yuun ye kan, pa wi tafɔ wi yaa wi tɛgɛ wi kɛɛ yaara ti ni fuun ti go na. 45 Ɛɛn fɔ, na ki tunmbyee wiga wi yɛɛ pye fɔ: Na tafɔ wi yaa mɔ wa, mbe ye wi tunmbyee yɛɛnlɛ nambala naa jɛɛlɛ pe ni mbaa pe gbɔɔn, mbaa woo mbaa tinni sinmɛ ni, 46 pilige ŋga wi woro naa tafɔ wi konɔ wele, wagati ŋa wii jɛn cɔ, ko wagati wowi wi yaa pan. Kona, wi yaa wi jɔlɔ fɔ jɛŋgɛ, mboo tasaga kan wi yeri wa tunmbyeele mbele pee taga pe na pe ni.
47 «Tunmbyee ŋa wi maa tafɔ wi nandanwa kala li jɛn, wila si cɛn ki cɛnwɛ mbe tunŋgo pye mbe yala wi tafɔ wi nandanwa kala li ni, wo yaa ka gbɔn fɔ jɛŋgɛ. 48 Ɛɛn fɔ, tunmbyee ŋa wila wi tafɔ wi nandanwa kala li jɛn, wi ma sila kagala kele piin, ŋgele ke daga gbɔnrɔ ni, wo yaa ka gbɔn jɛnri. Yarilɛgɛrɛ kan ŋa fuun yeri, yarilɛgɛrɛ yaa ka yewe wi yeri. Pè yarilɛgɛrɛ telege ŋa fuun na, pe yaa ka yarilɛgɛrɛ yewe wo yeri naa mbe wɛ.»
Mbe kɔn yɛɛ na Zhezu kala na
49 «Mì pan mbe kasɔn le laga tara ti ni, ndɛɛ kì gbɔn yɛɛn kila yiin makɔ, ki jɛn nala ndanla. 50 Batɛmu* † wa yɛn wa, ŋa mi daga mbe pye, kìlan jatere wi piri na na jɛŋgɛ fɔ wi ka sa pye wi yɔn fili.
51 «Yaga kaa ki jate ndɛɛ yɛyinŋge mì pan ma kan laga tara ti ni dɛ! Ayoo, kaawɔ mbe ye kɔn ye yɛɛ na. 52 Mbege lɛ yiŋgɔ wo na, ma yaa sa leele kaŋgurugo yan sege ka ni, pe yaa kɔn pe yɛɛ na. Taanri yaa yiri shyɛn kɔrɔgɔ, shyɛn mbe yiri taanri kɔrɔgɔ. 53 To wi yaa yiri pinambyɔ wi kɔrɔgɔ, pinambyɔ wi yiri to wi kɔrɔgɔ. Nɔ wi yaa yiri sumborombyɔ wi kɔrɔgɔ, sumborombyɔ wi yiri wi nɔ wi kɔrɔgɔ. Jɛlɛ wi yaa yiri wi pijɔ wi kɔrɔgɔ, pijɔ wi yiri wi najɔ wi kɔrɔgɔ†.»
Mbe wagati wi jɛn
54 Zhezu wìla pye naga yuun fun janwa wi kan fɔ: «Na yaga kambaaga yan kila yinrigi wa yɔnlɔ yirisaga kɛɛ yeri, ye ma yo tisaga yaa pan. Pa ki mɛɛ pye ma. 55 Sanga o sanga tifɛnɛ fun li kaa gbɔɔn mbaa kee yɔnlɔparawa kalige kɛɛ yeri, ye ma yo kafugo yaa wo. Pa ki mɛɛ pye ma fun. 56 Kopiire fɛnnɛ wɛlɛ yoro! Na yè kaa tara to naa naayeri sanga wo jɛn maa wɔ wi yɛɛ ni, ye daga mbe nala pilige yaara ti jɛn mberi wɔ ti yɛɛ ni fun†.»
Ma yo ma mbɛnfɔ wi ni ye fili
57 «Ye daga fun mbe kasinŋge ki lagaja, mbege jɛn ye yɛ. 58 Na mboro naa ma mbɛnfɔ wi ni ye kaa kee ja wa kiti kɔnsaga, mbe ye ta wa konɔ, ma bala ma yo wi ni ye fili. Nakoma wi yaa kari ma ni wa kiti kɔnfɔ wi yeri, wo mbe sɔɔn le polisiye pe kɛɛ, poro mbe sɔɔn le kaso. 59 Mila ki yuun ma kan, ma woro mbe yiri wa fyew, ndɛɛ maga fɔgɔ ki ni fuun ki tɔn, ali tama nuŋgba wiga ka koro.»