Zhezu wi yɛn cɛnpilige ki fɔ
6
1 Cɛnpilige* ka ni, Zhezu wo naa wi fɔrɔgɔfɛnnɛ* pe ni, pàa pye na toro shɔgɔlɔ kɛrɛ ta nawa. A wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe nɛɛ ki shɔgɔlɔ sheshegele kele kɔɔn na ke tunrugu kɛɛ ni na ke pyɔ wi kaa. 2 A Fariziye* pèle si pe pye fɔ: «Kala na wee daga mbaa piin cɛnpilige ki ni† yiŋgi na, a yoro nɛɛ lo piin?»3 A Zhezu wì si pe pye fɔ: «Ŋga Davidi wìla pye cɛnpilige ka ni wo naa wi pinlɛyɛɛnlɛ pe ni, ma yala fuŋgo la pe yigi, ye sila ki kara mbege yan wi le†? 4 Wìla ye wa Yɛnŋɛlɛ li go ki ni, buru ŋa pàa wɔ saraga* Yɛnŋɛlɛ li yeri, wo ŋa wi sila daga lere mbe wa ka ndɛɛ saraga wɔfɛnnɛ poro nuŋgba, a wì wa ka, ma wa kan wi pinlɛyɛɛnlɛ pe yeri†.»
5 A Zhezu wì si pe pye naa fɔ: «Lere wi Pinambyɔ* wi yɛn cɛnpilige ki fɔ.»
Zhezu wìla naŋa wa sagala,
6 Cɛnpilige ka ni naa, a Zhezu wì si kari shɛrigo* ka ni, mɛɛ saa na leele pe nari Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti ni. Naŋa wà la pye wa, wi kalige kɛɛ kìla shɔ wi na. 7 A lasiri sɛwɛ jɛnfɛnnɛ* poro naa Fariziye pe ni, pe nɛɛ Zhezu wi kɔrɔsi na wele, na kaa pye wi mbe lere wa sagala cɛnpilige ki ni, jaŋgo pe kala la ta pe baga wi na pe yo wi kapege pye. 8 Ɛɛn fɔ, Zhezu wìla pe nawa jatere wi jɛn. A wì si naŋa ŋa wi kalige kɛɛ kìla shɔ wi na wi pye fɔ: «Yiri ma yere wa leele pe sɔgɔwɔ!»
A naŋa wì si yiri ma yere. 9 Kona, a Zhezu wì si pe yewe ma yo fɔ: «Ki yɛn ma yɔn ma kajɛŋgɛ pye cɛnpilige ki ni lee, nakoma ma kapege pye? Ma lere shɔ lee, nakoma ma lere gbo?»
10 A wì si pe ni fuun nuŋgba nuŋgba pe wele ma saa fili, mɛɛ naŋa wi pye fɔ: «Ma kɛɛ ki sanga!» Naa naŋa wìla kaa wi kɛɛ ki sanga, a kì si sagala.
11 Ɛɛn fɔ, a sanmbala pe nawa pì si ŋgban pe na fɔ jɛŋgɛ. A pe nɛɛ yuun pe yɛɛ ni ŋga pe mbaa pye Zhezu wi na ki sɛnrɛ na.
Zhezu wìla pitunmbolo
12 Ki sanga wi ni, a Zhezu wì si lugu yanwiga ka na mbe sa Yɛnŋɛlɛ yɛnri. Wìla koro yɛnŋɛ na Yɛnŋɛlɛ li yɛnri fɔ ma saa gbɔn lalaaga ki na. 13 Naa laga kìla kaa laga, a wì suu fɔrɔgɔfɛnnɛ pe yeri, mɛɛ lere kɛ ma yiri shyɛn wɔ pe ni, na poro yinri wi pitunmbolo*. 14 Mbele wìla wɔ pe mɛrɛ ti nda: Simɔ, a Zhezu wùu mɛgɛ taga naa yinri Pyɛri, naa Simɔ wi nɔsepyɔ Andire wi ni, naa Zhaki, naa Zhan, naa Filipu, naa Baritelemi, 15 naa Matiye, naa Toma, naa Alife pinambyɔ Zhaki wi ni, naa Simɔ Zelɔti, 16 naa Zhaki pinambyɔ Zhuda wi ni, konaa Zhudasi Izikariyɔti, wo wìla kaa Zhezu wi le wi mbɛnfɛnnɛ pe kɛɛ.
Zhezu wìla janwa wi naga
17 Ko puŋgo na, a Zhezu wì si yiri wa yanwiga ki go na ma tigi wo naa wi pitunmbolo pe ni, mɛɛ yere laga falafala ka na. Wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe lɛgɛrɛ la pye le konaa janwa gbɔlɔ la ni. Pa ki leele pàa yiri wa Zhude tara, naa wa Zheruzalɛmu konaa wa kɔgɔje yɔn cara Tiri* naa Sidɔn ti ni. 18 Pàa pan mbe logo Zhezu wi yeri, konaa wi ta wi pe sagala pe yama pi ni. Mbele pe yɛgɛ la pye ma wɛri yinnɛ tipegele ni, pàa sagala fun. 19 Pe ni fuun pàa pye na Zhezu wi lagajaa mbe jiri wi na, katugu fanŋga kà la pye na woo wi ni nɛɛ pe ni fuun pe sagala.
Zhezu wìla fɛrɛwɛ
20 Kona, a Zhezu wì suu fɔrɔgɔfɛnnɛ pe welewele, mɛɛ pe pye fɔ:
«Yoro mbele ye yɛn fyɔnwɔ fɛnnɛ, fɛrɛwɛ yɛn ye woo, katugu Yɛnŋɛlɛ li wunluwɔ* pi yɛn ye woo!
21 Yoro mbele fuŋgo yɛn ye na nala, fɛrɛwɛ yɛn ye woo,
katugu ye yaa ka tin!
Yoro mbele yaa gbele nala, fɛrɛwɛ yɛn ye woo,
katugu ye yaa kaa tɛgɛ!
22 «Na leele paga ye panra, mbe je ye na, mbaa ye tegele, mbaa ye mɛpege yinri wagati ŋa ni, katugu yè taga Lere wi Pinambyɔ wi na, fɛrɛwɛ yɛn ye woo! 23 Na ko ka kaa piin ye na sanga ŋa ni, yaa yɔgɔri, yaa yeni yaa kanni nayinmɛ pi kala na, katugu tɔnli gbɔɔ yɛn ye yeri wa yɛnŋɛlɛ na. Pa pe tɛlɛye pàa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ* pe jɔlɔ ma fun†.
24 Ɛɛn fɔ, jɔlɔgɔ yɛn ye wogo, yoro penjagbɔrɔ fɛnnɛ wele,
katugu yè ye fɛrɛwɛ pi ta makɔ!
25 Jɔlɔgɔ yɛn ye wogo, yoro mbele yaa kaa na tinni nala,
katugu fuŋgo yaa ka ye ta!
Jɔlɔgɔ yɛn ye wogo, yoro mbele yaa tɛgɛ nala,
katugu ye nawa pi yaa ka wɔ ye na. Ye yaa kaa gbele!
26 «Jɔlɔgɔ yɛn ye wogo, na leele pe ni fuun pe kaa ye mɛtanga yinri wagati ŋa ni we; katugu pe tɛlɛye pa pàa pye na Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ yagboyoolo† pe piin ma fun.»
Zhezu wì yo we mbɛnfɛnnɛ
(Mati 5.38-48; 7.12a)
27 «Ɛɛn fɔ, yoro mbele yaa nuru na yeri, mila ki yuun ye kan fɔ: Ye mbɛnfɛnnɛ pe daga mbe ye ndanla, yaa kajɛŋgɛ piin ye panrafɛnnɛ pe kan! 28 Leele mbele paa ye daŋgi, yaa duwaw piin pe kan, mbele paa ye jɔlɔ, yaa Yɛnŋɛlɛ li yɛnri pe kan. 29 Na lere wa kɔɔn fele ma mbatelege nuŋgba na, sanŋga ki jan wi kan wigi fele. Na lere wa kɔɔn derigbɔgɔ ki shɔ ma yeri fanŋga na, maa yaga wɔɔn deripile li shɔ fun. 30 Lere ŋa fuun kɔɔn yɛnri yaraga ni, maga kan wi yeri. Lere ŋa fuun kɔɔn kɛɛ yaraga shɔ, maga ka saa wi yewe mbe yo wigi sɔngɔrɔ ma na. 31 Kala na yaa jaa leele paa piin ye kan, yaa lo yɔngɔ piin pe kan fun.
32 «Ye yɛn ma mbele ndanla, na poro cɛ ka ye ndanla, yiŋgi sɔnmɔ ye yaa ta? Ali kapere pyefɛnnɛ ko poro fun pe maa piin. Pe yɛn ma mbele ndanla poro cɛ pe yɛn ma pe ndanla. 33 Na ye ka sila ye kajɛŋgɛ ki piin mbaa ye kajɛŋgɛ pyeyɛɛnlɛ poro cɛ kaan, yiŋgi sɔnmɔ ye yaa ta wa? Ali kapere pyefɛnnɛ ko poro fun pe maa piin. 34 Ye jigi wi yɛn leele mbele na mbaa yaara taa pe yeri, na ye kaa ye fɔrɔ ti tari poro cɛ na, yiŋgi sɔnmɔ ye yaa ta wa? Ali kapere pyefɛnnɛ ko poro fun pe maa piin. Pe maa pe fɔrɔ ti tari pe yɛɛ na, nari yɔngɔ jaa pe yɛɛ yeri. 35 Ɛɛn fɔ, yoro wo na, ye mbɛnfɛnnɛ pe daga mbe ye ndanla. Yaa kajɛŋgɛ piin yaa pe kaan. Yaa fɔrɔ tari pe na. Ɛɛn fɔ, yaga kaa ki jate paa ti yɔngɔ kaan ye yeri. Kona, ye yaa ka tɔnli gbɔɔ ta. Ye yaa pye Yɛnŋɛlɛ na yaara ti ni fuun ti go na li piile, katugu Yɛnŋɛlɛ li yɛn ma yɔn ma kagbariteele poro naa lepeele pe kan. 36 Ye pye leele yinriwɛ tafɛnnɛ paa yɛgɛ ŋga na ye To wi yɛn leele yinriwɛ tafɔ we.»
Maga ka kiti kɔn lere na
37 «Yaga ka kiti kɔn lere na, pa Yɛnŋɛlɛ li se ka kiti kɔn ye na. Yaga ka lere wa jɛrɛgi. Pa kona Yɛnŋɛlɛ li se ka ye jɛrɛgi. Yaa leele pe kapere ti kala yari pe na, pa yoro fun Yɛnŋɛlɛ li yaa ye woro ti kala yaga ye na. 38 Yaa leele pe kaan, pa Yɛnŋɛlɛ li yaa ye kan. Li yaa ka leyaraga ki yin yaara ti ni, mberi seere, mberi yɛgɛyɛgɛ, mberi le tila wuun, mbe siri kanŋga wa ye derigbɔgɔ jufagbɔgɔ ki ni. Jɛnɛ na ye ma tɛgɛ na tinwi sanmbala pe kan, lo Yɛnŋɛlɛ li yaa ka tɛgɛ mbe ye woro ti tiwi ye kan.»
39 A Zhezu wì si yomiyɛlɛ la wa pe kan naa ma yo fɔ: «Fyɔɔn se ya mbe fyɔɔn kanŋgala yigi†. Na ko ka pye ma, pa pe ni fuun shyɛn pe yaa pinlɛ mbe to wege. 40 Lekɔlipyɔ wi mɛgɛ kila gbɔgɔ mbe wɛ wi nagafɔ wi na. Ɛɛn fɔ, lekɔlipyɔ ŋa ka si kara wi pye mboo kɔ,† wi ma kaa pye paa wi nagafɔ wi yɛn.
41 «Yiŋgi na, a ma nɛɛ kayanna na li wa ma sefɔ wi yɛnlɛ li ni li wele, ma si yala, kanŋgaga wa mboro jate ma wolo li ni ma si woro na ko yaan? 42 Mɛlɛ mɛɛ ma sefɔ wi pye ma yo fɔ: Sefɔ, ki yaga mbe kayanna na li wa ma yɛnlɛ li ni li wɔ, mboro jate ma si woro na kanŋgaga ŋga ki wa ma wolo li ni ko yaan? Kopiire fɔ wele dɛ, kanŋgaga ki wɔ wa ma yɛnlɛ li ni gbɛn, kona, pa ma yaa la yaan jɛŋgɛ si kayanna li wɔ wa ma sefɔ wi wolo li ni.
Pe ma tige ki jɛn ki pyɔ wo na
43 «Tige jɛŋgɛ kila pire tijangara sɛ. Tige tijaanga fun kila pire jɛndɛ sɛ. 44 Leele pe ma tige ki jɛn ki pyɔ wo na, katugu lere na figiye* tige pire cɔ wuuro tige na. Lere nɛɛ ɛrɛzɛn* tirige pire cɔ vige tige na. 45 Lere jɛnŋɛ we, wi maa yarijɛndɛ woo na yinrigi wa wi yarijɛndɛ tɛgɛsaga ki ni, ko ki yɛn wi nawa we. Lepee* we, wi maa yaripere woo na yinrigi wa wi yaripere tɛgɛsaga ki ni; katugu lere wi nawa pi yɛn ma yin yaraga ŋga ni, ko wi yɔn ki maa yuun.
Yinrɛ shyɛn kansɛnrɛ
46 «Yiŋgi na pilige pyew, ye mɛɛ lanla yinri we Fɔ*, we Fɔ, ma si yala yaa sila tanri sɛnrɛ nda mila yuun ti na? 47 Lere ŋa fuun wi ma pan na kɔrɔgɔ, nala sɛnrɛ ti nuru, na tanri ti na, wo naa lere ŋa pe yala mi yaa wi naga ye na. 48 Ki fɔ wi yɛn paa go kanfɔ wa yɛn. Wila jaa mboo go ki kan, mɛɛ ki wege ki wɔ, a kì jugo jɛŋgɛ, mɛɛ go nɔgɔ ki le walaga ki na. Naa tɔnmɔ pìla kaa lɛgɛ sanga ŋa ni, a lafogo kì si fo ma saa go ki gbɔn ŋgbanga. Ɛɛn fɔ, kii ya mbege jaanri, katugu wìla ki gbegele maga kan jɛŋgɛ. 49 Na lere ŋa ka silan sɛnrɛ ti logo, na wii tanga ti na, ko fɔ wo yɛn paa naŋa wa yɛn, ŋa wùu go ki kan teere le tara ti na, wii go nɔgɔ le ki na. Naa lafogo kìla kaa fo ma saa go ki gbɔn ŋgbanga, a kì si to le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni. Ki towo pìla tijanga fɔ jɛŋgɛ.»