Zhezu Kirisi Sɛntanra nda
MATIYE
la yɔnlɔgɔ
Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ
Ki sɛwɛ ŋa wo wi yɛn Zhezu Kirisi Sɛntanra ti sɛwɛ koŋgbanŋga we, ŋa Matiye la yɔnlɔgɔ. Matiye wìla pye naŋa ŋa pàa pye na yinri Alife wo pinambyɔ. Pàa pye naa yinri fun Levi mbe yala Mariki 2.14, naa Luki 5.27 lara ti ni. Wìla pye Zhezu wi fɔrɔgɔfɛnnɛ kɛ ma yiri shyɛn wo wa nuŋgba. Ko yɛgɛ, wìla pye na nizara shoo Ɔrɔmu tara gboforonema wi kan, wo la pye ma cɛn Izirayɛli tara ti go na.
Zhezu wi sanga wi na, Zhufuye woo ŋa kaa nizara wi shoo Ɔrɔmu tara ti kan, Zhufuye sanmbala pe maa wi jate paa kapegbɔgɔ pyefɔ yɛn. Pe ma ki fɔ wi panra fɔ jɛŋgɛ, katugu pe maga jate fɔ wi yɛn na tunŋgo piin Izirayɛli tara ti juguye poro kan. Ɛɛn fɔ Zhezu wo na, wìla Matiye wi yinriwɛ ta. Wìla wi yeri, jaŋgo wi nizara shɔgɔ tunŋgo ki yaga, wi kanŋga wi pye wi fɔrɔgɔfɔ. Wee yarilɛgɛrɛ jɛn Matiye wi wogo na, ɛɛn fɔ mbe yala kalɛgɛlɛ koro ni, wo wìgi Sɛntanra nda ti yɔnlɔgɔ.
Laga Zhezu Sɛntanra nda ti ni, Matiye wi yɛn naga nari we na fɔ Zhezu Kirisi wo wi yɛn Izirayɛli tara ti wunlunaŋa jɛnŋɛ konaa ti shɔfɔ, pa wì yiri wa wunlunaŋa Davidi wi setirige ki ni. Wowi Yɛnŋɛlɛ làa para wi wogo na li fafafa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe fanŋga na, ma yɔn fɔlɔ kɔn Izirayɛli woolo pe yeri, ma yo fɔ pilige ka li yaa ka pe shɔ.
Sɛntanra nda Matiye la yɔnlɔgɔ wa ti pelisaga, wi yɛn na para Zhezu wi tɛlɛye pe sɛnrɛ na konaa Zhezu wi sege kì pye yɛgɛ ŋga na ki sɛnrɛ na (Mati 1--2). Wi yɛn naga nari paa yɛgɛ ŋga na Zhan Batisi wìla Zhezu wi batɛmu wi pye, konaa paa yɛgɛ ŋga na Sɔtanla wìla Zhezu wi wa ma wele (3.1--4.11). Mbe taga wa ko na, kafɔnŋgɔlɔ ŋgele Zhezu wìla pye na piin, Matiye wi yɛn na ke wogo ki yɛgɛ nari we na fun, konaa sɛnrɛ nda wìla pye na yuun wa Galile tara ti ni (4.12--18.35).
Laga Sɛntanra sɛwɛ wi kɔsaga yeri, Matiye wi yɛn naga nari we na paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla kari wa Zheruzalɛmu ca, wa ki laga ŋga wi juguye pàa wi kan wa tiparaga ki na maa gbo, konaa a wì yɛn ma yiri wa kunwɔ pi ni (19.1--28.15). Ko puŋgo na, a Zhezu wo naa wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe ni, pè si saa pe yɛɛ fili yanwiga ka na, wa Galile tara. Wa ki laga ki na, wìla tunŋgo kan pe yeri ma yo pe saa dunruya cɛngɛlɛ woolo pe ni fuun pe piin wi fɔrɔgɔfɛnnɛ (28.16-20).
Laga ki Sɛntanra nda ti ni, wège yan paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla pye na yarilɛgɛrɛ nari Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi wogo na. Nagawa mba Zhezu wìla kan, Matiye wì kaŋgurugo gbogolo wa pi ni, mba pi yɛn ma tɔnlɔndɔnlɔ. Pow mba yɛɛn:
1) Zhezu wìla wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe naga, paa yɛgɛ ŋga na pe tangalɔmɔ pi daga mbe pye wa Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi ni (5--7).
2) Zhezu wìla wi fɔrɔgɔfɛnnɛ kɛ ma yiri shyɛn pe naga, paa yɛgɛ ŋga na pe daga mbaa Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi sɛnrɛ ti yari kpeŋgbeleŋgbe leele pe kan (10.5-42).
3) Zhezu wìla para Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi sɛnrɛ na yomiyɛgɛlɛ ni (13).
4) Zhezu wìla para kapere to naa kapere ti kala yagawa pi wogo na (18).
5) Zhezu wìla para dunruya wi kɔwɔ pi wogo na konaa paa yɛgɛ ŋga na wi yaa ka kiti kɔn leele pe ni fuun pe na (24--25).
Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na
Zhezu wi sege konaa wi punwɛ sanga 1.1--2.23
Zhezu wi tunŋgo ki gbɛgɛlɛmɛ kala 3.1--4.11
Zhezu wi tunŋgo wa Galile tara 4.12--13.52
Zhezu wi tunŋgo ki kɔwɔ wa Galile tara 13.53--18.35
Zhezu wi tangala mbe kari wa Zheruzalɛmu ca 19.1--20.34
Zhezu wi tunŋgo wa Zheruzalɛmu ca 21.1--25.46
Zhezu wi jɔlɔgɔ konaa wi kunwɔ 26.1--27.66
Zhezu wi yɛnmɛ ma yiri wa kunwɔ pi ni 28.1-20