Ya Pangaral Esteban
7
1 Pinatang pinakapuun pari si Esteban, “Pêtêg nayi ya pansabin mani tawu tungkul kamu?”2 Kabay nakitbay si Esteban, “Mapatêl buy mangatwa ku, pakalêng-ên yuy sabin ku! Si Bapan Namalyari ya makapangyarian, nagpakit ya sa ninunu tamun si Abraham sabitun idi ya pun sa Mesopotamia bayu ya pun manugêl sa balayan Haran. 3 Sinabin Bapan Namalyari kanay, ‘Lakwanan muy lugal mu buy mani kamag-anak mu buy maku ka sa lugal la ituru ku kamu.’ ”a
4 Kabay inlakwanan Abraham ma lugal mani Caldeo ta naku yan nanugêl sa balayan Haran. Sên nati yay bapa na, impalaku yan Bapan Namalyari baydi sa lutay bibiyan tamu amêsên. 5 Sa panawun na abitu, asê pun binyanan Bapan Namalyari si Abraham un agyan kay pêrad da luta. Nuwa nangaku si Bapan Namalyari ya si lugal la ati, idin na kan Abraham buy sa mani layi na agyan ayin pun anak si Abraham. 6 Paradi ya sinabin Bapan Namalyari kana, “Ya mani layi muy manugêl sa kaatag lugal. Ipusun sila baydu buy pasakitan sila sa apat ta ralan na tawun. 7 Nuwa parusan kuy mani tawuy mangipus kalla. Pamakayari, mita sila sa lugal abitu buy mag-udung sila sa lugal la ati buy ulimênên laku baydi.” 8 Buy bilang tanda' sa kasunduwan Bapan Namalyari kalla, in-utus na kan Abraham ma sêpat tulin ya kaganawan lawyaki. Kabay sên in-anak si Isaac, tinuli yan Abraham sa ikawaluy allu. Para êt bayduy dinyag Isaac kan Jacob ya anak na. Buy dinyag êt Jacob ya ati sa mapu buy luway anak na ya ninunu tamu.
9-10 “Nuwa ya mani ninunu tamun abiin, kinasêman la si Jose ya ali kallan mipapatêl. Kabay insaliw laya amên magin ipus sa bansan Egipto. Nuwa kaawyun na si Bapan Namalyari buy sinawpan naya sa kaganawan kasakitan na pandanasên na. Binyanan yan Bapan Namalyarin kabiyasnan buy nalabayan yan Faraon ya Arin Egipto. Kabay dinyag nayan mamaala sa buun Egipto buy sa kaganawan pibandiyan na.”
11 Amêsên, inlumatêng ya panawun layang sa buun Egipto buy sa Canaan. Magkasakit ta mani tawu. Buy ya mani ninunu tamu, ayin silaynan mapangwanan maêkan. 12 Sên natandan Jacob ya dilag awêd masaliw wa trigu sa bansan Egipto, in-utus nay maanak ya sabay ya mani ninunu tamu amên manaliw sila. Sa nuna lan pamaku baydu, a la nakilala si Jose ya patêl la. 13 Nuwa sa ikalwan pamaku la baydu, nagpakilalay na si Jose kalla. Kabay natandan Faraon ya tungkul sa pamilyan Jose. 14 Pamakayari, in-utus Jose ya ipalakuy bapa na ya si Jacob sa Egipto kaawyun ya buun pamilya na. Pitumpu buy lima silan mipapamilya. 15 Kabay naku si Jacob sa Egipto buy maanak na ya ninunu tamu. Nanugêl sila baydu buy baydu silayna nati. 16 In-uli baydi sa luta tamuy mani bangkay la buy in-ilbêng sa Shekem sa pamilbêngan na sinaliw Abraham sa mani anak Hamor sabitun nuna.
17 Sên madani yan matupad da pangakun Bapan Namalyari kan Abraham, ya mani ninunu tamu baydu sa Egipto kapanlulumakê la. 18 Sa pamisasagilin mani ari, inlumatêng nga panawun na dilag bayuy ari ya a na tanday tungkul kan Jose. 19 Ya arin ati, pinurayit nay mani ninunu tamu buy pinasakitan na sila sa kapamilatan pamilit na kallan lakwanan lay mani kulaw la sa lawasan amên mati.
20 Abitu êt ta panawun ya in-anak si Moises ya gisay anak ya kinaidwan Bapan Namalyari. Sinaysay yan mangatwa na sa bali la un tatluy buwan. 21 Nuwa sên napilitan layan lakwanan, kingwa yan babayi ya anak Faraon buy sinaysay nayan intuwad nan pêtêg nan anak. 22 Tinurwanan si Moises sa kaganawan kabiyasnan mani tawu sa Egipto buy nagin dakila ya sa sabi buy sa mani diyag na.
23 “Sên apattapuy tawun nan Moises, naisipan nan maglimbun sa mani kaparisu nan Israelita amên êlêwên na nu sabêt tay nalyari kalla. 24 Sên idi yina baydu, nakitan nay kaparisu nan Israelita ya pampasakitin gisay taga Egipto. Sinawpan nay kaparisu na buy sa pangablas na, pinati nay abituy taga Egipto. 25 Indap na nu mapukatan mani kaparisu nay sabay siyay gamitin Bapan Namalyarin mamiligtas kalla, nuwa a la napukatan. 26 Pamakawasak, nalatêng nay luway kaparisu nan Israelitay mipapati. Labay na dayin mikasundu sila. Kabay sinabi na, ‘Uysiyan mipapati kaw yata, alwa nayin parisu kaw Israelita?’ 27 Nuwa ya namasakit sa kaparisu na, intulak na si Moises buy sinabi na, ‘Sisabêt ta nam-i kamun karapatan mamunu buy mangukum kanyan? 28 Labay muku êt nayin patin kaparisun pamati mu sa taga Egipto saybi!’ 29 Sên nalêngên Moises ya abiin, tinumakas ya buy naku sa lugal la pambêgên Midian. Nanugêl ya baydu bilang dayuwan buy baydu winan nag-asawa buy nakaanak yan luway liyaki.”
30 “Nilabas say apattapuy tawun, idi sa kakyangan si Moises ya madani sa Bung-uy Sinai. Nagpakit baydu kanay gisay ang-el Bapan Namalyari sa nayêpay puun kayuy magdêkêtdêkêt. 31 Sên nakitan Moises ya abitu, nakaupapas ya. Kabay pinagdanyan nay ati amên êlêwên na. Sên mamadanidani yina, nalêngê nay tunuy Bapan Namalyari ya nagsabin, 32 ‘Siku ya Namalyarin mani ninunu mu ya silan Abraham, Isaac, buy Jacob.’ Sên nalêngên Moises ya ati, nanginagin ya gawan sa limu buy a yina makaêlêw. 33 Sinabin Bapan Namalyari kana, ‘Itas muy isteping mu, gawan idi ka sa banal la lugal. 34 Mangakit kuy kasakitan mani tawu ku sa Egipto buy mangalêngê kuy pamikilunuslunus la. Kabay nagtabuy yaku baydi amên iligtas sila. Maglêan kay Moises, ta sikay iutus kun mag-udung sa Egipto.’ ”
35 “Si ati si Moises, insakwil yan mani kaparisu nan Israelita sabitun sinabi la kanay, ‘Awta sisabêt ta nam-i kamun karapatan mamunu buy mangukum kanyan?’ Nuwa agyan parabaydu, sa kapamilatan sawup ang-el la nagpakit kana sa nayêpay puun kayu ya magdêkêtdêkêt, si Moises pun êt ta in-utus Bapan Namalyarin mamunu buy mamiligtas kalla. 36 Si Moises êt ta namiawas kaparisu nan Israelita sa kasakitan la baydu sa Egipto. Nanyag yan mani mamakaupapas buy mani tanda' sa Egipto, sa Dagat ta Naudit buy sa kakyangan sa lalên apattapuy tawun. 37 Si Moises êt ta nagsabi sa mani kaparisu nan, ‘Lumatêng nga panawun na si Bapan Namalyari, mamili yan gisay propetay nanuwad kangku ya kalayi yu.’ 38 Sên nititipun na mani ninunu tamu sa kakyangan, si Moises ya namilatan sa mani tawu buy sa ang-el ya nakisabi kana sa Bung-uy Sinai. Sabay siya êt ta nananggap sabin Bapan Namalyari ya mam-in biyay amên idin êt kantamu.”
39 “Nuwa a ya sinunul mani ninunu tamu, nun a insakwil laya bilang pinunu la. Buy labay la pun na mag-udung sila sa Egipto. 40 Sinabi la kan Aaron, ‘Idyag mukay diyusdiyusan na manguna kanyan, gawan a yan tanda nu sabêt tay nalyari sa Moises ya abiin na namipaawas kanyan sa Egipto.’ 41 Kabay nanyag silan ribultuy kaparisun biserun baka. Pamakayari, namati silan saysay la ya in-andug la baydu sa ribultu. Nagkalutu silan nagsaya sa pangulimên baydu sa arapan ribultuy dinyag la. 42 Gawan baydu, tinalibatukan silan Bapan Namalyari buy pinaulayan na silan mangulimên sa allu, buwan, buy bêtêwên sa langit. Ya dinyag la, kaparisun insulat mani propeta sabitun nuna,
‘Sikaw wa mani Israelita,
sa lalên apattapuy tawun sa kakyangan,
namiandug kaw mani pinati ya saysay,
nuwa alwan sikuy piniandugan yu.
43 Pigêgtan yu pun êt ta toldan diyusdiyusan yu ya si Molec
buy ya diyusdiyusan yuy si Renfan na nagwangis bêtêwên.
Dinyag yuy mani abiin amên ulimênên yu sila.
Kabay ipatas kataw mas madayu pun sa Babilonia.’ ”b
44 “Sinabi pun êt Esteban, ‘Sabitun idi pun sa kakyangan na mani ninunu tamu, gintan lay tolday tanda' un pangawyun kallan Bapan Namalyari. Dinyag lay toldan ati ayun sa utus Bapan Namalyari kan Moises buy sa palanuy impakit kana. 45 Sên nati ya si Moises, si Josue ya kasagili nan namunu sa mani ninunu tamu. Buy pigêgtan lay toldan abiin sabitun sinakup lay lutay impangakun Bapan Namalyari buy impatas Bapan Namalyari ya mani manan manugêl baydi. Buy nanugêl êt baydi ya tolda angga sa panawun pag-arin David. 46 Kinaidwan Bapan Namalyari si Arin David. Kabay nanyawad yan paintulut kan Bapan Namalyari ya mipaydêng yan Templun Bapan Namalyari amên baydu mangulimên na mani layin Jacob. 47 Nuwa a ya tinulutan Bapan Namalyari, nun a si Solomon na anak na ya sabay ya namipaydêng Templun Bapan Namalyari.’ ”
48 “Nuwa agyan parabaydu, si Bapan Namalyari ya Katatag-ayan, a ya manugêl sa bali ya dinyag tawu. Gawan ati ya sinabi na sa kapamilatan propeta Isaias,
49 ‘Miknu wakun mag-ari sa langit,
buy babun lutay tutudakan bitis ku.
Kabay agyan sabêt man na kalasin bali ya daygên yu para kangku, asê minukad kangku.
Ayin dakun sabêt man na lugal la malyari kun pagpaynawan.
50 Alwa nayin sikuy nanyag kaganawan bagay ya abiin?’ ”
51 Insundu pun êt Esteban na pagsabi na, “Taganan nakdêy ya ulu yu! Para kaw mani alwan Judioy asê kalabay maniwala kan Bapan Namalyari buy a yu labay lêng-ên na mani sabi na. Natubus-tubus yuy ugalin mani ninunu yu, ta pawa yun pangkalabanên na Ispiritun Bapan Namalyari. 52 Ayin propeta sa panawun ninunu yuy a la pinasakit. Agyan na mani mamipatanda tungkul sa pallumatêng Matinêk ka Lingkud, pinati la êt. Buy sabitun inlumatêng ya, sikaw êt ta namisupakat buy namati kana. 53 Sikaw wa nananggap sa Kautusan na indin Bapan Namalyari sa kapamilatan mani ang-el, nuwa a yu sinunul la abiin.”
Ya pamatu kan Esteban
54 Sên nalêngên mani mangatwan Judioy mangatuynungan na abiin, sadyay tubag la kan Esteban. Kabay mingêngêt ta lasin bêbêy la. 55 Nuwa ya Ispiritun Bapan Namalyari idi kan Esteban. Kabay nangêlêw ya sa langit buy nakitan nay sawang Bapan Namalyari buy nakitan na êt si Jesus ya nakaidêng sa wanan Bapan Namalyari. 56 Kabay sinabin Esteban, “Elêwên yu. Makitan kuy langit ta nakabuklat buy makitan ku êt si Jesus ya in-Anak Tawuy nakaidêng sa wanan Bapan Namalyari!”
57 Kabay nan-angaw wa mani mangatwan Judioy mangatuynungan buy tinêmpanan lay têk la amên a la malêngêy pansabin Esteban. Buy niaagnan silan nanduyung kana. 58 Ginuluy la si Esteban paawas sa balayan buy pinisasawpan layan binatwan. Ya mani magpapêtêg laban kan Esteban, intas lay mani balabal la buy imbalag sa gisay bayuntawuy naglagyun Saulo.