L'alphabet bakwé
| Lettre bakwé | Comme en français | Exemple bakwé | Sens en français |
| a | patte | ‑paka | couteau |
| ä | 'kalä | crabe | |
| b | beau | bätä | village |
| c | Tchad | ‑cimie | oranges |
| d | dos | dete | pointe |
| e | été | 'bre | pays |
| ë | ‑gë | oeufs | |
| ɛ | père | 'sapɛ | clef |
| f | feu | ‑fɛ | chien |
| g | garçon | ‑gɔlʋ | pirogue |
| gb | ‑gbasi | piège | |
| i | idée | 'sipi | herbes |
| ɩ | ‑jɩjra | écrire | |
| j | Abidjan | 'jrʋ | soleil |
| k | kilo | kapu | feu |
| kp | 'kpala | bouteille | |
| l | lit | ‑gälɩ | dos |
| m | mon | 'mara | papo |
| n | nom | 'napɛ | lampe |
| ny | gagner | nyuku | maison |
| ŋ | parking | 'ŋlʋʋ | femme |
| o | beau | ‑soru | seau |
| ö | plöö | tam-tam | |
| ɔ | bol | kɔtʋ | genou |
| p | pot | ‑pu | fusil |
| r | rouge | ‑sre | poisson |
| t | sac | ‑seple | lune |
| u | chou | nyuku | maison |
| ü | 'nyü | yeux | |
| ʋ | 'fatʋ | peigne | |
| w | ouate | 'wlugbö | chapeau |
| y | payer | 'yio | mère |
Les tons
| Ton (signe) | Mot bakwé | Sens en français |
| haut (apostrope) | 'pa | jouer |
| moyen (pas de signe) | pa | entrer |
| bas (tiret) | ‑pa | tailler |
| 2 ou 3 voyelles indiquent un ton modulé | ‑pɛɛɛ | arachide |
| ton haut à la fin du mot | nyɔɔlɔ jia' | l'homme qui est venu |
La nasalisation
| Elle est marquée par n à la fin du mot: | 'taɩn | l'heure |
Après une consonne nasale (m, n, ny, ŋ) ou une consonne nasale suivie de l ou r (ml, mr, nr, nyr, ŋl), la voyelle est toujours nasalisée. Dans ce cas on n'écrit pas un «n» à la fin du mot. Exemples: nyɔɔ «une personne», 'ŋlʋʋ «femme».
Changements tonals
Dans un groupe nominal, certains mots peuvent changer de ton. Nous les écrivons toujours comme ils sont prononcés tout seuls et non comme ils sont prononcés dans le groupe:
| écriture: | 'nʋŋlʋ kpaku | une grande pluie |
| prononciation: | 'nʋŋlʋ ‑kpaku | |
| écriture: | 'cɩca ‑tɔɔɔ | vrai conseil |
| prononciation: | 'cɩca ‑tɔ |
Kuö dëdräa ‑pɔɔkʋa 'mlɩa ‑gogo
‑Kätɩsa, Nyɔsʋa nʋ 'plä 'ɔnya srara 'ɔa nyufa nyüü 'klɩ, 'ɔ nyra nyüü nya 'pa kuö. 'Ɔnya 'palɩ kuölüa ‑dɔ. Nyüülü poa' 'ɔɔn 'nyakli ‑bɛ 'ü 'jäa' 'ɔa plɛklɩkala dii nɩ, 'ü ‑jɩjra 'ia diilia 'fɩɔ ‑pɔɔkɩa ‑glʋɩtää ‑pɔɔkɩ ‑uundooa 'mlɩ. 'Ünya nrörö 'ia ‑pɔɔkɩlɩa 'fɩɔ ‑pɔɔkʋ kpaku 'doo 'lɩ. 'Ünya 'dara 'uun Nyɔsʋaa 'Nyüna ‑Pɔɔkʋ (Biiblë). Nyɔsʋaa 'Nyüna ‑Pɔɔkʋlʋ sɔrɔ 'wʋsɔɔ 'wʋ.
'Ua 'klɩsa ‑pɔɔkʋ ‑jɩjra ebrööwii nyra arameenyüüa wii 'lɩ, juifëa mlɩa wii bäsaa. 'Lɩmlɩbanyɔɔlɔ ('Kriisë) nëmäa' ji 'ɔa ‑gä ‑pɔɔkʋlʋ 'paa. 'U 'paa bɩa 'sɩrɩ Nyɔsʋa nʋa' 'pläa nʋnʋkʋa ‑gä, 'sɩrɩ ‑kätɩnyɔɔ nʋa' ‑balʋa nʋnʋkʋ, 'sɩrɩ 'ɔ nröröa' Israɛɛlë 'ɔa ‑glügbö 'lɩ, 'sɩrɩ 'ɔ nyra 'üün nʋa' kuöa 'papakʋ ‑bɛ 'ɔ 'daaa' 'ɔnya 'üün 'Lɩmlɩbanyɔɔ jaa. 'Ia wiili kä 'fɩɔ kʋa' ‑pɩ nɩ, 'a 'ii bä Nyɔsʋaa 'Nyüna ‑Pɔɔkʋa 'klɩsa ‑pɔɔkʋa 'mlɩ. 'Uu 'ü 'dara ‑Kätɩ Kuö (Ancien Testament). 'Ua 'mlɩ nya bä bɩa ‑pɔɔkɩ ‑glʋ ‑bɛ ‑pʋ ‑bɛ ‑uunmlɔɔ. Moisë nyra nyɔsʋaamlɩpalanyüü ‑mölöö ‑jɩjra ‑pɔɔkɩ 'lɩ.
'Ua 'sɔɔa nulu nɩ, grɛɛkëwii 'lɩ 'u ‑jɩjra. 'Lɩmlɩbanyɔɔlɔ ('Kriisë) jia' 'pläa 'mlɩ 'sɩrɩ Nyɔsʋa ‑gba käa' nɩ, 'ɔa ‑gä 'ia nu ‑pɔɔkʋ 'paa. 'Sɩrɩ Nyɔsʋa nʋa' Jesu 'Kriisëa bɔblɔkʋ ‑bɛ 'ɔ jia' amɩ 'ɔa Kuö Dëdrälä 'ɔa 'mʋgbɛ 'paa' 'lɩ, 'ɔɔ ‑bɛ nyüüa ‑tɔrʋpɩɔ, 'äa ‑gogo 'sa; 'ää 'ü 'dara 'Mʋfagogo. 'Nyüna ‑Susu 'tiere Jesua apotrëɩɩ nyra 'cɛcɩnyüü ‑mölöö 'ünya ‑jɩjra ‑taa 'Mʋfagogolä ‑pɔɔkɩ ‑glʋ ‑pɔɔkɩ ‑uunsɔɔa 'mlɩ. 'Ü bä nyüü ‑uunmlɔɔa 'samadɛɛ. ‑Pɔɔkɩlɩ 'sasagälɩ ‑tɛɛ, ‑maa watu 'doo 'ii 'paa; 'iibä: \it «Nyɔɔ 'doo Nyɔsʋa ‑srörö kälɩ 'ɔnya srara nyüü 'sɩrɩ 'ɔ ‑waa' 'ümɩ. 'Ɔɔ 'ü 'dara Jesu 'Kriisë.»
'Nyüna ‑Pɔɔkʋlʋa 'sɔɔa nu, kolo ‑pɔɔkɩ mlɔɔ ‑gälɩ 'kä. 'Ii 'ü 'dara «'Mʋfagogoa ‑Pɔɔkɩ». Jesu ‑glooroa', 'ɔa 'jrʋpa nyra 'ɔa ‑saragbi, 'ɔa 'kpɩkpɩakʋ, 'ɔa 'klä, 'ɔa jäjä nyra 'ɔa 'kuabresɔsɔkʋ, 'ɔa 'dugua tää jrüüa 'mlɩ, 'ɔa cɛa 'mlɩa 'jrajrakʋ, 'ia 'fɩɔlʋ nɩ, 'a 'klɩsa ‑pɔɔkɩ mlɔɔlëa 'mlɩ 'i bä.
‑Pɔɔkʋ ‑mʋlʋ 'troroa' ‑taa ‑pɔɔkɩ mlɔɔlë 'klɩ nɩ, 'a 'uu bä Akëtë; Jesua 'wʋnyɛrɛnyüüa 'jrʋpa (Actes des Apôtres). 'Sɩrɩ 'Nyüna ‑Susu nʋa' apotrë ‑gälɩa 'ceredɛɛ, ‑bɛ 'sɩrɩ 'ü nʋa' ‑bɛ 'ü 'palaa' 'iin 'pläa 'mlɩa 'paladɛɛ. Jerusalɛɛmë 'ü kolokä 'ünya 'tʋ Rɔmënyüüa bätä kpakölä 'ü 'daraa' Rɔmë, 'äa 'mlɩ. 'Ia wiilia 'fɩɔ bä ‑taa ‑pɔɔkʋlʋa 'mlɩ. ‑Pɔɔkɩ ‑mɩlɩ 'troroa' 'uun 'klɩ nɩ, 'i bä ‑pʋ ‑bɛ tää. 'Pɔɔlë 'ɔɔ ‑jɩjra 'iin 'ɔnya fafa 'iin 'cɛcʋ nyra 'cɛcɩnyüülü ‑gbaalaa' ‑pɩɔa 'fɩɔ 'kä. 'Ia 'mlɩ nɩ, ‑tɔɔɔ Pɔɔlë 'paa 'cɛcɩnyüü 'lɩ, 'ɔ 'jrara 'üa 'klü 'üa nyɔsʋaplɛ 'mä 'wʋsɔɔrɔ ‑srɩ o ‑srɩ.
'Pɔɔlë ‑jɩjraa' nɩ, Jesua apotrë ‑mölöö nya ‑jɩjra bɩa ‑pɔɔkɩ ‑uuntää ‑mɩdoo. 'Ünya fa bɩa 'iin 'cɛcɩnyüülü ‑gbalaa' 'blɩ ‑gälɩ 'kä, 'ümä 'üün 'tasɩrɩ nyɔsʋaawii ‑gbala. 'Ünya fa bɩa ‑mɩdoo nyüü 'doorodoo.
‑Pɔɔkʋlʋ 'palaa' dɛrɩ 'tä Kuö Dëdräa ‑pɔɔkɩa 'mlɩ nɩ, 'uu 'ü 'dara 'Nyügälɩjawii ‑pɔɔkʋ (Apocalypse), 'uulu 'u 'sagälɩ. Wiili ‑jɩjraa' ‑taa ‑pɔɔkʋlʋa 'mlɩ nɩ, 'nyü ‑gälɩ Jesu jraa 'iin 'ünya ‑jɩjra 'imɩ; ‑sisiewii bäsaa, ‑mɩdoo nya bä tie. 'Ua 'mlɩa wiia 'wlinunukʋ klalɩ ‑tɛɛ, ‑maa 'ia 'fɩɔlʋ nɩ, ‑gogo 'döö bäsaa, 'ää bä Kuö Dëdrä (Nouveau Testament). 'Iibä: «'Pläkänyɔɔ Nyɔsʋa nyra Jesulɔ 'ɔ 'baa' 'lɩ, 'üü kä 'pläa 'kamakʋa 'klü. Jesu nya ‑tʋtʋ ‑gälɩa ‑glügbüa 'fɩɔa ‑gä ‑tʋa, 'kä 'ɔnya ‑tʋtʋ ‑gälɩa 'Kɩɩ bä, 'kä 'ɔnya 'uun 'kama 'plɔʋplɔʋa ‑gʋ.»
Grɛɛkëwii a tɛ ‑gälɩ anya ‑jɩjra Kuö Dëdräa 'mlɩa 'Mʋfagogo bakʋɛɛwii 'lɩ. Grɛɛkëwiili a tɛa' ‑gälɩ ‑bɛ a ‑jɩjraa' ana 'brea wii 'lɩ nɩ, 'ii 'ü 'dara Bisantɛɛnë (Byzantin). 'A 'u nyüülü tɛrɛa' 'cɛcɩwii 'kä ma 'klaa (les reformateurs) sɔ ‑sɩa 1500-1600. 'A 'u 'cɛcʋ protestaan 'klaa 'klaa ‑a ‑tɔɔ ‑sɩa 1900. 'Saarɩa ‑srɩ 'lɩ nɩ, nyɔsʋaapɔɔkʋlʋ 'ü 'daraa' Segond 21 nɩ, 'a Bisantɛɛnëa grɛɛkëwiia ‑pɔɔkɩ 'ü tɛ ‑bɛ 'ü ‑jɩjraa' 'uun ‑gögbiiwii 'lɩ.
Wiili ‑tɛɛ bäa' 'lɩmlɩ 'ii a ‑srörö ana 'brea wii 'lɩ. Amäa' 'iin nʋ nɩ, a tɛ nyɔsʋaapɔɔkɩ 'kɔkɔmlɛlɛ ‑jɩjraa' ‑gögbiiwii 'lɩa 'mlɩ. Anya 'papla ana 'jrʋpa ‑grɛɛkëwiia ni 'klɩ. ‑Maa ana 'papawii nyra ‑gögbiia ni 'nyɩ dɛɛ 'dee ‑a bä. 'Ii känyrɩ, ‑srɩ ‑mɩdoo 'lɩ 'sɩrɩ 'üa 'papawii 'totroa' 'klɩ ‑mää 'sɩ ana ni 'nyɩ bä. 'Asɩ a ‑nyɩgla 'iin 'kä ana 'brea wii 'lɩ, 'imä 'käbla 'sɩrɩ nyɔɔlɔ 'paa ɩa' bakʋɛɛwii. 'Ia 'taɩn 'lɩ nɩ, nyɔɔlɔ ‑täsäa' ‑gögbiia nu nɩ, 'ɔa plɛklɩ ‑nëmä kala ‑a kala. Wiili bäa' 'ia 'mlɩa wii nɩ, 'iibä abɩa ‑gogolä 'sara 'mʋfasa, i ‑si 'mʋfasa ana 'brea wii 'lɩ, ‑bɛ i blakä dɛɛ 'nyɩ 'wʋlɩ ‑gälɩ 'aiɛ dɛɛ 'nyɩ 'pala 'lɩ ‑gälɩ.
Amäa' Kuö Dëdrääa ‑pɔɔkʋlʋ kʋa' ‑pɩ bakʋɛɛwii 'lɩ ‑jɩjra nɩ, 'cɛcʋnyüü 'kɔkɔmlɛ ji amɩ ‑gba. ‑Mölöö ja amɩ mölii ‑bɛ ‑mölöö bibie ana 'wlilia Nyɔsʋa. 'A ‑plɩɩ a 'ba 'trɔrʋ anya 'trɛɛ 'ia nyüülüa 'fɩɔ. ‑Maa ‑mɔlɔ käa' 'trɔrʋ kpaku 'ɔɔ bä Nyɔsʋalɔ jia' amɩ ‑gba, ‑bɛ a ‑jɩjraa' 'Mʋfagogolä ana 'brea wii 'lɩ ‑kpraalɩa ‑sɩ ‑pʋ ‑sɩ ‑uunsɔɔ. A jre 'iin 'tasɩrɩ 'sɩrɩ Biiblë bä Nyɔsʋaa 'papawii, ‑bɛ 'u 'saaa' dɛɛlɛ bäa' 'kläa 'nyʋfɔa 'cɩcasa. Nyɔɔlɔ nëmäa' 'uun ‑täsä nɩ, 'ɔnya 'lɩ 'mlɩ ana 'Lɩmlɩbanyɔɔa Jesu 'Kriisëa wii 'järäa, ‑bɛ 'sɩrɩ 'Nyüna ‑Susu 'mäa' 'ɔɔn ‑gbaji ‑bɛ 'ɔ 'sɩrɩ Nyɔsʋa 'bataa', 'ia 'sa 'nyɛ.
‑Gbajidii
‑Pɔɔkʋlʋa bɩarafa 'wʋ nɩ, a 'sasralɩ waklüü ‑mölöö (Waklüü 'lɩsasra ‑pɔɔkʋ). A 'sasra bɩa 'lɩ juifëa 'bi ‑dɔ 'doorodoo nyra 'üa nʋnʋgbi 'doorodoo 'nyɩa' ana 'brea ‑gbi ‑a bä. A nʋa' 'sa nɩ, 'amä 'Mʋfagogoa ‑täsäkʋ 'kpɩa ‑bɛ 'amä 'iin 'wlinu 'mʋfasa. A ‑jɩjra bɩa 'lɩ dii 'kɔkɔmlɛ amä 'amɩ ‑gbaji 'amä wiili bäa' nyɔsʋaapɔɔkʋ 'lɩ wli 'nu.
| † | 'Ama 'jä ‑taa tielɛ nɩ †, 'iibä ‑gälɩsasra waklöö bäsaa, tɛ 'ia bei ‑wälɩ, 'ii i bä. |
| * | 'Ama 'jä ‑taa tielɛ nɩ, 'iibä waklöö kpakö bäsaa 'sɩrɩ a nöa' *'Pläkänyɔɔ (Seigneur) 'aiɛ *Nyɔɔa 'Jʋ (Fils de l’Homme). 'Ama 'jä ‑särëeji, 'iibä ‑pɔɔkʋlʋa bɩarafa 'wʋ bä ‑gälɩsasra wii ‑mɩdoo (Waklüü 'lɩsasra ‑pɔɔkʋ). 'A ‑tɛ 'ba tɛ. |
| … | 'Ama 'jä ‑taa tielɛ nɩ, 'iibä ˈpapawiili 'nyɩ 'wlara ‑a 'wlara, 'aiɛ 'ü 'böö 'iin wiili ‑mɩlɩ bäa' 'dɛrɩ ma 'nyɩ jiji ‑a sɔsɔ. 'Ama 'järä 'ia 'samaa dɛɛ ‑pɔɔkʋ ‑wälɩ nɩ, 'ii bä 'ü ‑pu ‑waklüü ‑mölöö 'papawiilia 'mlɩ. |
‑Kätɩ Kuöa ‑pɔɔkɩa 'nyrɩ
| 'Nyrɩa 'fɩɔ | 'Nyrɩa klöö | -Gögbiinyrɩ |
| Jenɛɛsë | Jenɛ | Genèse |
| Ɛgësɔɔdë | Ɛgë | Exode |
| Levitiikë | Levi | Lévitique |
| Nɔɔbrë | Nɔɔ | Nombres |
| Deteronɔɔmë | Dete | Deutéronome |
| Josuee | Josu | Josué |
| ‑Gätʋnyüü | ‑Gätʋ | Juges |
| Rutë | Rutë | Ruth |
| 1 Samiɛɛlë | 1 Sami | 1 Samuel |
| 2 Samiɛɛlë | 2 Sami | 2 Samuel |
| 1 'Kɩɩ | 1 'Kɩɩ | 1 Rois |
| 2 'Kɩɩ | 2 'Kɩɩ | 2 Rois |
| 1 Kroniikë | 1 Kroni | 1 Chroniques |
| 2 Kroniikë | 2 Kroni | 2 Chroniques |
| Ɛsëdraasë | Ɛsëdra | Esdras |
| Neemii | Nee | Néhémie |
| Ɛsëtɛɛ | Ɛsëtɛ | Esther |
| Jɔɔbë | Jɔɔbë | Job |
| 'Lɩbrɛrɛpɔɔk | 'Lɩbrɛʋ | Psaumes |
| Tapönänë | Tapö | Proverbes |
| 'Lɩglanyɔɔ | 'Lɩgla | Ecclésiaste |
| 'Dʋlʋ ‑sia' 'wʋ | 'Dʋlʋ | Cantique des cantiques |
| Esaii | Esa | Esaïe |
| Jeremii | Jere | Jérémie |
| ‑Sɩsrakʋ | ‑Sɩsra | Lamentations |
| Esekiɛɛlë | Eseki | Ezéchiel |
| Daniɛɛlë | Dani | Daniel |
| Osee | Osee | Osée |
| Joɛɛlë | Joɛɛlë | Joël |
| Amɔɔsë | Amɔɔ | Amos |
| Abëdiasë | Abë | Abdias |
| Jonaasë | Jona | Jonas |
| Misee | Mise | Michée |
| Nauumë | Nauu | Nahum |
| Abakuukë | Aba | Habakuk |
| Sofonii | Sofo | Sophonie |
| Ajee | Aje | Aggée |
| Sakarii | Saka | Zacharie |
| Malasii | Mala | Malachie |