खास शब्दां केरे मतलब
अक्विला अक्विला पौलुसेरो तेम्बु बनानेबालो ते यहूदी विश्वासी दोस्त थियो। तैसेरे कुआन्शरू नवं प्रिस्किल्ला थियूं। (प्रेरित. 18:26; रोमियो 16:3-4)
अखमीरी रोट्टारू तिहार फ़सहेरू तिहार ते अखमीरी रोट्टारू तिहार दूई अलग-अलग तिहारां थियां। तैन अठ दिहाड़ां केरे लेइ बनाते थिये। ज़ैखन परमेशर तैन केरे सियाने मिस्र मुल्खेरे गुलैमी करां आज़ाद केरने लोरो थियो, त तैनेईं जल्दी नश्श्नू पेवं। ते तैन लोकेईं ताज़े अट्टे सेइं रोट्टी बनेइं ते खेइ। एल्हेरेलेइ तैना एस दिहाड़े तैज़ी रोट्टी खातन। एस दिहाड़ेरे पेइले दिहाड़ेरे ड्लोझ़ी गबड़ू कट्टू ते खाऊ। (मत्ती 26:17)
अज़मैइशां तै वक्त ज़ैखन असन बुराई केरनेरे लेइ होसलो दित्तो गाते। (मत्ती 4:7; 6:13; लूका 22:40)
अनुग्रह परमेशरेरे वजाई सेइं असन बड़ो प्यार मैल्लो, भले अस तै आशिर्वाद केरनेरे काबल न थिये, फिरी भी तैने प्यारे सेइं असन पुड़ अपनी दया हिराई, ते तैने अस पापेरे सज़ाई करां बच़ाए। (इफिसियों 2:8; 2 कुरिन्थियों 12:9; इफिसियों 2:8)
अन्द्रियास अन्द्रियास यीशुएरे 12 चेलन मरां अक थियो, तै पतरसेरो ढ्ला थियो, पेइलो तै मेछ़ली ट्लाने बालो थियो। (मरकुस 1:16; यूहन्ना 12:22; प्रेरित. 1:13)
अब्राहम यहूदी कौम अब्राहमेरे खानदाने मरां थी, अब्राहमे अपनो मुलख शारो ते तैस मुल्खेरू सफर शुरू कियूं, ज़ै परमेशर तैसेरे औलादी देनेरो वादो कियोरो थियो। तैसेरी कुआन्श ज़ैस पेइली औलाद न भोती, तैस अक मट्ठू भोवं ज़ेसेरू नवं इसहाक थियूं, ज़ेसेरे बारे मां परमेशरे वादो कियोरो थियो। कि अब्राहम एक्की महान कौमरो बाजी भोलो। (प्रेरित. 3:25; यूहन्ना 8:56; याकूब 2:21; लूका 1:73)
आखरी दिहाड़े दुनियारे आखरी दिहाड़न मां मुलखां-मुलखां केरां राज़्ज़ां एक्की होरि सेइं लड़ाई केरेलां। तैस वक्ते लोकन मरां प्यार, दया ते आदर खतम भोइ गाली। (2 तीमुथियुस 3:1; प्रेरित. 2:16; 2 पतरस 3:3)
आदम परमेशरे पेइलो मैनू आदम बनाव। परमेशरे तै अदन नंव्वेरे बागी मां रख्खो। परमेशर तैस हुक्म दित्तोरो थियो कि भले ते बुरे ज्ञानेरे बुटेरो फल नईं खानो, ज़ैखन तैने तै हुक्म ट्लोड़ो त मौत सारे दुनियाई मां फैली जेई। (1 कुरिन्थियों 15:45; रोमियो 5:14; लूका 3:38)
आमीन ई इब्रानी भाषारो शब्दे। प्रार्थना खतम भोनेरे वक्त इस शब्देरो इस्तेमाल केरतन, ज़ेसेरो मतलब भोते, एन्च़रां भोए। (रोमियो 15:33; इफिसियों 3:21; प्रकाशित. 7:12)
आराधना परमेशरेरी आदर केरनेरे लेइ प्रार्थना या कम केरनू। (यूहन्ना 4:24; रोमियो 12:1; प्रकाशित. 14:7)
आरामेरी दिहाड़ी दुनिया बनानेरां बाद परमेशरे सतोवं दिहाड़े आराम कियो। एल्हेरेलेइ तैने हुक्म दित्तो तैसेरे च़ुनोरे लोकेईं भी एन्च़रे कियोरू लोड़े। ज़ेन्च़रे परमेशरे ज़ोवरू ई आरमेरी दिहाड़ी शुक्करेरे ड्लोझ़ी करां शेनचरे ड्लोझ़ी तगर भोतीए। एस दिहाड़े यहूदी लोक कोई भी कम न केरन। (लूका 23:56)
इन्साफेरी दिहाड़ी दुनियारे आखरी मां परमेशर सारे लोकां केरे कम्मां केरो इन्साफ केरेलो। (2 पतरस 2:9; मत्ती 10:15; 1 यूहन्ना 4:17)
इसहाक इसहाकेरू ज़र्म परमेशरेरे वादेरे मुताबिक सारा ते अब्राहमेरे बुढे बारे भोवं। किछ सालना बाद परमेशरे अब्राहमे जो ज़ोवं अपने मट्ठे बलिदान केर। पन आखरी मां परमेशरे अक स्वर्गदूत भेज़तां तैन मट्ठू छुटाव। (याकूब 2:21)
एलिय्याह एलिय्याह इस्राएलेरे पराने नेबन मरां अक दिलेरे नबी थियो। ज़ैखन यीशुएरू पहाड़े पुड़ रूप बेदलोवं त मूसो ते एलिय्याह तैस पहाड़े पुड़ लेइहोए। (मत्ती 17:3)
एलीशिबा एलीशिबारो मुन्श जकर्याह थियो। तैसां बुढ़े बारे यूहन्ना बपतिस्मो देनेबाले ज़र्म दित्तू। (लूका 1:5-13)
करार इन समझ़ू गाते कि मैनन् ते परमेशरे मां अक समझ़ोतो आए। परमेशरे नूहे सेइं पेइली बार करार कियो, यहूदी लोकन सेइं परमेशरे बड़े बार करार कियो। (मत्ती 26:28; इब्रानियों 9:15; 8:6)
कुरनेलियुस कुरनेलियुस रोमी फौजरो सूबेदार थियो। तै यीशु मसीह पुड़ विश्वास केरतो थियो। (प्रेरित. 10:22)
कोढ़ तै रोग ज़ैस सेइं हथ्थां ते पव्वां केरि एंगलोई ज़ेड़ती थी। मूसेरे कानूने मुताबिक एरे मैनू ड्लव्वें मां रानेरी अज़ाज़त न थी। (लूका 5:12; 17:12)
क्रूस तैस वक्ते रोमी अधिकारी मुज़रिमन क्रूसे पुड़ टेंगतां सज़ा देते थिये। (1 कुरिन्थियों 1:18; यूहन्ना 19:17; मत्ती 27:32)
क्लियुपास तै यीशुएरे बड़े चेलन मरां अक थियो। मसीह मुड़दन मरां ज़ींते भोनेरां बाद तैस इम्माऊस ड्लव्वें मां मैलोरो थियो। (लूका 24:18)
खतनो केरनो ई यहूदी केरो अक निशान आए, इस सेइं इन बांदू भोते कि तैना परमेशरेरे लोक आन, इन निक्के मट्ठन सेइं कियूं गाते। अब्रहामेरे खानदानेरे लोक परमेशरेरे हुक्मेरे मुताबिक इन केरतन। (प्रेरित. 7:8; लूका 2:21; यूहन्ना 7:23)
खुशखबरी ज़ैना लोक पाप केरतन तैनेईं नरके मां गानू पेनूए ते तैन सज़ा झ़ैल्लनी पेनी ए। खुशखबरी ई आए कि परमेशर यीशु मसीहेरे ज़िरिये लोकन सज़ाई करां बच़ाते। (रोमियो 1:16-17; 1 थिस्सलुनीकियों 3:6; रोमियो 10:15)
खुशबुदार चीज़ां यहूदी लोक मर्रे मैनू केरि जानी पुड़ खुशबुदार चीज़ां लाते थिये। (लूका 23:56; यूहन्ना 19:40)
गवाही अपने एछ़्छ़ेईं लोरो ज़ैन सच़्च़े भोरू भोए। (मत्ती 19:18-19; 2 तीमुथियुस 1:8; 1 यूहन्ना 5:11)
गुलाम अगर कोई मालिक पेंइसे देइतां गुलाम घिन्तो थियो, त तैस बगैर तनखां कम केरनू पेतू थियूं। मालिके तैस गुलामे पुड़ पूरो अधिकार भोतो थियो। (रोमियो 6:16; 1 तीमुथियुस 6:1-2)
गैर कौम परमेशर यहूदी लोक अपने लोकां केरे रूपे मां कबूल किये, बाकी लोक गैर कौम गने जे। (प्रेरित. 15:7; 9:15)
चेले चेलेरो मतलब भोते ज़ै गुरू पत्ती च़लते ते गुरू करां शिखते। यीशुएरे वक्ते मां बड़े लोक तैस पत्ती च़ले ते तैसेरे चेले बने। (लूका 6:20; मत्ती 15:32; 17:19)
जक्कई जक्कई अक चुंगी नेनेबालो थियो। तै बेईमान तरीके सेइं अमीर बनोरो थियो। यीशु यरीहो नगरे मां एजने लोरो थियो ते तै तैस हेरनो चातो थियो, तै एक्की बुटे पुड़ गुस्सो ते तै तैस हेरने लोरो थियो। ज़ैखन यीशु तैस ज़ोवं कि मीं तेरे घरे एजनू ते तै बड़ो खुश भोव ते उन्ढे ओस्सो। तैने तैन किछ वापस कमाव ज़ैन तैनी धोखे सेइं कमावरू थियूं। (लूका 19:1-10)
झोंफड़ी केरू तिहार यहूदी लोक इस तिहारे एक्की हफतेरे लेइ यरूशलम नगरे मां बनातन। यहूदी लोक अलग-अलग मुलखन मरां एइतां झोंफड़न मां रातन, ते तैना इस गल्ली याद केरतन कि परमेशरे केन्च़रे तैन केरे सियाने बच़वरे थिये, ज़ेइस तैना झोंफड़न मां रहते थिए। (यूहन्ना 7:2)
टैपू समुन्दरेरे मझ़ाटे शुक्कोरी ठार ज़ेसेरे च़ेव्रे पासन पानी भोते। (प्रेरित. 27:26; 13:6; प्रकाशित. 1:9)
तबीता इस कुआन्शी जो दोरकास भी ज़ोतन। (प्रेरित. 9:36-43)
तीतुस चाए तै गैर यहूदी थियो फिर भी तैने प्रभु पुड़ विश्वास कियो। एल्हेरेलेइ पौलुसे तै क्रेते नव्वेंरे टैपू पुड़ सेवा केरनेरे लेइ भेज़ो। पौलुस तैसेरेलेइ तीतुस नंव्वेरी चिट्ठी लिखी। (2 कुरिन्थियों 8:6; गलातियों 2:1)
तीमुथियुस तीमुथियुस अक विश्वासी थियो, तैने पौलुसेरे ज़िरिये यीशु पुड़ विश्वास कियो। ज़ैखन दुइयोवं बार पौलुस खुशखबरी शुनाने जेव त तैनी तीमुथियुस भी एप्पू सेइं साथी नीयो। पौलुसे तीमुथियुसेरे लेइ पेइली ते दुइयोवं चिट्ठी भी लिखी। (1 कुरिन्थियों 4:17; प्रेरित. 16:1; रोमियो 16:21)
तुहीन गल्लेईं सेइं कोई घटया समझ़नो, चाए मैनू या परमेशर। तैस जो तुहीन ज़ोतन। (प्रकाशित. 13:6)
तेम्बु इस्राएली लोक 40 सालन मां एक्की ठैरारां च़ले जे। तैना ज़ैड़ी भी गाते थिये तैना तै तेम्बु आनते थिये। ज़ांतगर यरूशलेमे मां मन्दरे न थियूं बनोरू तांतगर तैना तैस तेम्बु मां परमेशरेरी आराधना केरते थिये। (इब्रानियों 9:21)
तेल मल्लनो पुराने वक्ते मां कोई खास कम्मेरे लेइ च़ुनेरे लेइ तैसेरे दोग्गे पुड़ तेल उलटाते थिये। ते कने बिमार लोक बझ़ानेरे लेइ तैन पुड़ तेल मेलतां तैन केरे लेइ प्रार्थना केरते थिये। (याकूब 5:14; मरकुस 6:13; 1 यूहन्ना 2:27)
थोमा थोमा यीशुएरे 12 चेलन मरां अक थियो, ई तै थियो ज़ै शक केरतो थियो, ज़ैखन होरेईं ज़ोवं यीशु ज़ींतो भोरोए त तैने शक की। ई थोमा इश्शे भारत मुल्खे मां 52 ईस्वी मां ओरो थियो ते यीशुएरे बारे मां खुशखबरी शुनाने बालो पेइलो मैनू थियो। (यूहन्ना 20:27; 14:5-7)
दाऊद दाऊद येस्शेरू निकड़ू मट्ठू थियूं। तै अपने बाजी केरां गब्बां च़ारतो थियो। शमूएल नेबे तैसेरू अभिषेक कियूं, तैने तैसेरे दोग्गे पुड़ तेल उलटाव ते शाऊलेरे बदले तैसेरू अभिषेक कियूं। दाऊदे गोलियत भी मारो। पन शाऊल राज़ो तैस मारनेरी कोशिश केरने लगो। पन तै नेश्शी जेव, फिरी तैने राज़ केरनू शुरू कियूं, ते तैनी यरूशलेम अपनी राजधानी बनाई ते करारेरो सन्दूक भी तैड़ी आनो। दाऊद अक मशूर राज़ो थियो, तैनी मसीह करां 1,000 साल पेइले राज़ कियूं। तैनी भजनां केरि किताब भी लिखी। (प्रेरित. 13:22)
दीनार रोमी सरकारारो अक चैंदरो सिक्को। तैस पुड़ महाराज़ेरी महोर भोती थी। (मत्ती 20:2)
दोरकास ई यीशु मसीह पुड़ विश्वास केरनेबाली थी ते तै याफा नगरेरी रहनी बाली थी। तैसां गरीबन ते विधवां केरि मद्दत कियोरी थी। तैसेरे मरनेरां बाद पतरस अव ते तैसेरे ज़ींते भोनेरी वजा बनो। (प्रेरित. 9:36)
नरक पापी लोकन ते बुरे कम केरनेबालन ते कने दुष्ट आत्मान सज़ा देनेरी ठार। (मत्ती 10:28; 5:29; याकूब 3:6.)
निशान अक निशान इन हिरानेरे कि किछ हकीकति मां भोरूए। (मत्ती 12:38; 24:3; यूहन्ना 2:11; 2:18)
नीकुदेमुस ई नीकुदेमुस अक फरीसी ते यहूदी अधिकारी थियो। तै एक्की राती यीशु कां अव ते तैसेरी शिक्षा शुनी। ते आखरी मां तैने यीशुएरी लाश दबने मां मद्दत की। (यूहन्ना 3:1-9; 7:50; 19:39)
पतरस (शमौन पतरस) पतरस मेछ़ली ट्लाने बालो थियो। तै यीशुए 12 चेलन मरां अक थियो। यीशु मुड़न मरां ज़ींते भोनेरां बाद खास तरीके सेइं तैस लेइहोव। तैट्ठां बाद ज़ैन लोकेईं यीशु पुड़ विश्वास कियोरो थियो तै तैना केरो अगवो बनो। पतरसे 1 ते कने 2 पतरस चिट्ठी लिखी। रोमी सरकारां तैस मौतरी सज़ा दित्ती। (लूका 5:8; 22:34; मत्ती 4:18; मरकुस 3:16; प्रेरित. 4:8)
परमेशर परमेशर तै आए ज़ैने सारी दुनिया ते ज़ैन किछ तैस मां आए बनाव। तै दुनियाई पुड़ राज़ केरते, ते सेब्भी केरो इन्साफ केरते। ते तै पूरे तरीके सेइं पवित्र आए। ते तैस मां कोई पाप नईं। (यूहन्ना 3:16; 2 तीमुथियुस 4:4; रोमियो 8:28)
परमेशरेरू राज़ परमेशरेरू मैनू केरे दिले मां एजनू ते अपने मेरज़ी सेइं कम केरने जो परमेशरेरू राज़ ज़ोतन। परमेशरेरू राज़ स्वर्ग या तै ठार भी भोइ सकतीए ज़ैड़ी परमेशर राज़ केरते। (लूका 17:20-21)
पवित्र परमेशरेरे लेइ अलग कियूं गानू। पवित्रेरो मतलब भोतो शब्दन मां, नज़री मां, ते कम्मन मां किछ भी गलतन न लोड़े भोरू। (1 पतरस 1:15; इब्रानियों 12:14; रोमियो 12:1)
पवित्र आत्मा पवित्र आत्मा दुनिया बनाने करां पेइलो आए। ते हेजू भी दुनियाई मां कम केरते। तै लोकन इन एसास कराते, कि तैन परमेशरेरी ज़रूरते। एन्च़रे सेइं पवित्र आत्मा यीशु पुड़ विश्वास केरनेरे लेइ लोकां केरि मद्दत केरते। (प्रेरित. 1:8; यूहन्ना 14:26; 16:13-15)
पवित्रशास्त्र परमेशरेरे ज़िरिये ते होरि नेबेईं किताबां बड़े पेइले लिखोरी थी। इन जो पवित्रशास्त्र ज़ोतन इस मां पेइले शतब्दी मां लिखोरी किताबां भी इस मां शामिल आन। (2 तीमुथियुस 3:16; यूहन्ना 7:38; रोमियो 10:11)
पाप परमेशरेरे मेरज़रे ते वचने खलाफ ज़िन्दगी ज़ीनी तैस जो पाप ज़ोतन। (मत्ती 3:6; रोमियो 6:7; याकूब 4:17)
पिलातुस ई पिलातुस यहूदिया इलाकेरो रोमी सरकारो गवर्नर थियो। पिलातुसे ई भी पतो च़लो कि यीशु बेकसूरे फिरी भी तैने यीशु मौतरी सज़ा दित्ती। (मरकुस 15:1-15; लूका 3:1; यूहन्ना 19:1)
पेंइसे बदलनेबाले तैस मन्दरे मां पेंइसे बदलनेरी ज़रूरत थी। तैन पुड़ होरि देबतां केरि शकल भोनेरे वजाई सेइं, तैस मन्दरे मां होरि मुलखां केरे सिक्के बेफैइदे थिये। (यूहन्ना 2:14; मत्ती 21:12; मरकुस 11:15)
पौलुस पौलुसे जो पेइलू शाऊल भी ज़ोते थिये। तैसेरू ज़र्म तरसुस नगरे मां भोरू थियूं। पौलुस फरीसी केरे नियमां केरे मुताबिक पलोरो थियो। अचानक दमिश्के जो गांते बार प्रभु तैस पुड़ बांदो भोव ते तैनी प्रभु पुड़ विश्वास कियो। ते फिरी तै गैर कौमन खुशखबरी शुनानेरे लेइ गुलाम बनो। तैनी च़ेव्र बार परमेशरेरी खुशखबरी शुनानेरे लेइ सफर कियूं। एन्च़रे तैने सफर केरते तैने विश्वासी लोकन विश्वासे मां बधनेरी मद्दत की। तैनी तैन विश्वासी लोकां केरि मद्दत केरनेरे लेइ बेड़ि चिट्ठी लिखी। रोमी सरकारे हाकिमे तैस 67 ईस्वी मां मौतरी सज़ा दित्ती। (प्रेरित. 13:9; 9:1-19; रोमियो 1:1; 1 कुरिन्थियों 1:1)
प्रभु ज़ैस कां सेब्भी चीज़न पुड़ अधिकारे तैस जो प्रभु ज़ोतन। एन्च़रे ज़ैस ब्रह्मांडे मां सेब्भी चीज़न पुड़ अधिकारे तै परमेशर, तैए प्रभु आए। (रोमियो 10:9; 1 कुरिन्थियों 8:6)
प्रार्थना घर ज़ैड़ी यहूदी लोक परमेशरेरी आराधना केरते थिये, ते हर किसमेरी चीज़न पुड़ गलबात केरते थिये। इस किसमेरां घरां सारे यहूदी ड्लोंव्वन ते नगरन मां भोतां थियां। (यूहन्ना 18:20; मरकुस 1:21; प्रेरित. 13:15)
प्रिस्का ई अक्विलारी कुआन्श थी। तै यहूदी थी तैसां यीशु पुड़ विश्वास कियोरो थियो। इना दुइये पौलुसेरे दोस्त थी। (1 कुरिन्थियों 16:19; प्रेरित. 18:2; रोमियो 16:3)
प्रेरित यीशुए 12 चेले च़ुने कि तैसेरी मद्दत केरन, तैन जो प्रेरित ज़ोवं गाते ते प्रेरित मतलब सन्देश देनेबालोए। (लूका 6:13; 9:10; मरकुस 3:14-15; 6:30)
फरीसी यहूदी बुज़ुर्गन मरां फरीसी अक थिये। तैना बड़े घमण्डे सेइं ज़ोते थिये कि तैना परमेशरेरे हुक्मन मन्तन। ते अपने दिमागेरे नियम ते धार्मिक रीति रूवाज़न बनातन ते होरि लोकन भी मन्नेरे लेइ मजबूर केरतन। (मत्ती 12:2, 38; 16:1; मरकुस 8:11)
फ़सह तिहार इन याद रखनेरे लेइ कि मूसेरे वक्ते मां इस्राएली केरे सियाने मिस्र मुलखेरे गुलैमी मरां आज़ाद किये इस्राएली लोक फ़सह तिहार बनातन। मूसेरे वक्ते मां परमेशरे मौतरो दूत भेज़तां मिस्री केरां सारां पेइलां मट्ठां मारां, पन इस्राएली लोकेईं अपने दारन पुड़ गबड़ेरो खून लोरो थियो एल्हेरेलेइ तैने दूते इस्राएली लोकां केरां पेइलां मट्ठां न मारा। एल्हेरेलेइ ई गल याद रखनेरे लेइ यहूदी लोक अलग-अलग मुलखन मरां एइतां हर साल यरूशलेम नगरे मां इन तिहार बनातन। एल्हेरेलेइ इस्राएली लोकेईं फ़सह तिहारेरे बाद अखमीरी रोट्टरू तिहार बनातन। तैस तिहारेरे पेइले दिहाड़ेरे ड्लोझ़ी तैन लोकेईं एक्की सालेरू गबड़ू मारू ते खाऊं। (मत्ती 26:2; यूहन्ना 11:55; लूका 2:41)
फिलिप्पुस ई यीशुएरे 12 चेलेन मरां अक थियो। ई फिलिप्पुस गलील इलाकेरे बैतसैदा ड्लोंव्वेरो थियो। (यूहन्ना 1:45; 12:21; प्रेरित. 8:5)
बपतिस्मो बपतिस्मो पैनी मां केरनेबालू अक एरू कम आए (एक्की पवित्र रसमरे निहानेरू ज़ेरूए) ज़ैन ज़िन्दगी मां एक्की बार भोते। इन कम सिर्फ बेइरियों इशारोए, (बेइर हिरानेरे लेइ) ई परमेशरेरे बत्तां च़लनेरो अक इशारो आए। एसेरे अलावा एक्की मैनू मां पवित्र आत्मारू एजनू, आत्मारो बपतिस्मो भी ज़ोतन। (प्रेरित. 19:4-6; इफिसियों 4:5; कुलुस्सियों 2:12)
बरनबास (शैनतरु मट्ठू) तैना बरनबास जो यूसुफ भी ज़ोते थिये। तै यहूदी थियो ते तैनी यीशु पुड़ विश्वास कियो ते पौलुसे सेइं साथी मिलतां खुशखबरी शुनानेरू सफर कियूं, तैसेरू नवं शैनतरु मट्ठू भी आए। (प्रेरित. 4:36; 9:27; 14:12)
भूत बुरी आत्मा ज़ै शैतानेरे अधिकारे मां रहतीए। (लूका 9:42; 7:21)
मत्ती तैने लेवेरे रूपां मां तैस जो मत्ती भी ज़ोते थिये। यीशुएरे कुजाने करां पेइलो तै चुंगी नेनेबालो थियो। तै यीशुएरे 12 प्रेरितन मरां अक थियो। तैने नव्वें नियमेरी पेइली किताब भी लिखोरीए। (मत्ती 9:9-13.)
मन फिरानो कोन्ची कियोरे पापे बारे मां दुखी भोनू ते शारनू चानू। (मत्ती 11:20; 4:17; प्रेरित. 3:19)
मन्दर पुराने ज़माने मां इस्राएल मुल्खे मां यहूदी लोकेईं परमेशरेरी आराधना केरनेरे लेइ बलिदान केरनेरे लेइ अक बड्डू मन्दर थियूं। मन्दरेरे च़ेव्रे पासन अंगन भी थियूं। इन सिर्फ यरूशलेमे मां थियूं। (यूहन्ना 2:20; 1 कुरिन्थियों 3:16; 6:19)
मरियम 1; ई मरियम यीशुएरी अम्मा ते यूसुफेरी कुआन्श थी। मरियमा परमेशरे पुड़ विश्वास केरनेरे बारे मां अक गीत लिखोरू ज़ैन लूकारी खुशखेबरी मां लिखोरू आए। ज़ैखन यीशु क्रूसे पुड़ मरने लोरो थियो त तैखन तैने यूहन्ना तैसेरी हेरगेश केरनेरे बारे मां ज़ोरू थियूं। (लूका 1:26-38; मत्ती 1:16; प्रेरित. 1:14)
मरियम 2; तै मर्थारी निकड़ी बेइन थी। इस मरियमां यीशुएरे मरनेरां पेइले तैस पुड़ खुशबुदार चीज़ां लोरी थी। (यूहन्ना 11:2; लूका 10:39)
मरियम मगदलीनी ई मरियम गलील इलाकेरे मगदाला ड्लंव्वेरी थी। यीशुए तै बझ़ावरी थी। यीशु ज़ेइस मुड़दन मरां ज़ींतो भोव त तैस सेइं मिलने बाली ई पेइली कुआन्श थी। (मत्ती 28:1; लूका 24:10; यूहन्ना 20:1)
मसीह मसीहेरो मतलब राज़ो बन्नेरे लेइ च़ुनोरो। इब्रानी भाषाई मां मसीहा भी ज़ोतन। परमेशरे यीशु मसीह दुनियाई मां मैनन् पापन करां बच़ानेरे लेइ भेज़ो। (लूका 2:11; फिलिप्पियों 4:19; इफिसियों 5:2)
मसीही लोक मसीहेरे लोक ज़ैनेईं यीशु मसीह अपनो मुक्ति देनेबालो कबूल कियोरोए। ते ज़ैना यीशु मसीहेरी शिक्षाई पुड़ च़लतन। (प्रेरित. 11:25-26)
मुक्ति मुक्तरो मतलब परमेशरे सेइं हमेशा रानू ए। अगर कोई यीशु पुड़ विश्वास केरते तैस हमेशारी ज़िन्दगी मैलनीए। (लूका 1:68; प्रेरित. 4:12; 1 पतरस 1:9)
मूसा मूसा परमेशरेरो नबी थियो, परमेशरे तैसेरे ज़िरिये इस्राएली लोक मिस्र मुल्खेरे गुलैमी मरां आज़ाद किये, ते तैन मूसेरे ज़िरिये अपने कानून भी दित्तो ज़ैस जो मूसेरो कानून ज़ोतन। (मत्ती 17:1-5; प्रेरित. 7:20-44; इब्रानियों 11:23-28)
मैनेरू मट्ठू इन यीशु मसीहेरे बारे मां लिखोरूए। दुनिया बनाने करां पेइले तै परमेशरेरू मट्ठू आए। यीशु मैनू केरे रूपे मां पैदा भोरो थियो। यीशु होरन सेइं गल केरते वक्त अपने लेइ इस नंव्वेरो इस्तेमाल केरतो थियो। (मत्ती 10:23; 20:28; लूका 5:24; मरकुस 8:31)
यहूदा इस्करियोती ई यहूदा 12 चेलन मरां अक थियो। तैसेरे ड्लोंव्वेरू नवं इस्करियोत थियूं। इन ड्लव्व हबरून नगरेरे नेड़े थियूं। आखरी मां तैने यीशु धोखो दित्तो ते अपने आपे फांसी दित्ती। (यूहन्ना 6:71; 13:26; मत्ती 10:4; प्रेरित. 1:16)
यहूदी इना लोक अब्रहामेरे मट्ठे इसहाक ते इसहाकेरे मट्ठे याकूबेरे खानदाने मरां आन। इन जो इब्रानी, इस्राएली ते यहूदी ज़ोतन। यीशुए यहूदी कौमी मरां ज़र्म घिन्नू। (रोमियो 3:29; यूहन्ना 3:1; 8:31)
यहोशू मूसेरे मरनेरे बाद तैनी इस्राएली लोकां केरि कनान मुल्खे मां गानेरे लेइ अगवाई की। तैड़ी तैने गैर कौमां हैरेईं। तैने तै ज़मीन 12 गोत्रन मां बंटी। (प्रेरित. 7:45)
याकूब 1 इसहाक केरे मट्ठे याकूबे अपने बाजी करां धोखे सेइं आशिर्वाद नीयो, ते अपने बड्डे ढ्ला एसावेरो अधिकार भी नीयो। याकूबे लेआ सेइं ड्ला बनाव ते बादे मां तैसेरी बेइन राहेल सेइं भी ड्ला बनाव। तैसेरां 12 मट्ठां थियां ते बादे मां परमेशरे तैस इस्राएले नवं भी दित्तू। (मत्ती 1:2)
यूसुफ -1; ई यूसुफ याकूबेरू मट्ठू थियूं। तैसेरे ढ्लाएईं तैस सेइं नफरत की ते तैनेईं तै मिस्र गानेबाले लोकन जो बेच़ो। तैड़ी तैस पुड़ झूठे इलज़ाम लाए जे, ते तै कैदखाने मां छ़ड्डो। तैसेरां बाद यूसुफे फ़िरौन राज़ेरे सुपनेरो मतलब ज़ोव। एल्हेरेलेइ फ़िरौने तै अपने राज़्ज़े मां खास मंत्री बनाव। ज़ैखन दुनियाई मां काल पेव त तैनी अपनू टब्बर मिस्र मुल्खे मां कुजाव, ते बच़वं। (इब्रानियों 11:22)
यूसुफ -2
यूसुफ -3
यूहन्ना ई यूहन्ना याकूबेरो निकड़ो ड्ला थियो। तै मेछ़ली ट्लाने बालो थियो। यीशु तैस सेइं बड़ो प्यार केरतो थियो। यीशु क्रूसे पुड़ मरनेरां पेइले तैस अपने अम्मारी ज़िमेवारी दित्तोरी थी। तैनी यूहन्नारी खुशखबरी, ते 1, 2 ते कने 3 यूहन्नारी चिट्ठी ते यीशुएरो प्रकाशितवाक्य भी लिखो। इस यूहन्नारे अलावा होरे भी यूहन्ना आन। (लूका 22:8)
यूहन्ना बपतिस्मो देनेबालो ई यूहन्ना मुक्ति देनेबाले मसीहेरे लेइ बत तियार केरने ओरो थियो। तै आम तरीके सेइं रातो थियो, ते पापन करां मनफिरानेरे बारे मां ते बपतिस्मेरो प्रचार केरतो थियो। हेरोदेस राज़े तै कैद करेइतां माराव। (मत्ती 11:11)
योना ई योना अक यहूदी नबी थियो। परमेशरे तै निनवे नगरेरे लोकन अपनो सन्देश शुनानेरे लेइ च़ुनोरो थियो। ई तैन नेबन मरां पेइलो नबी थियो, ज़ैना गैर कौमेईं विश्वास न थियो कियोरो तैन कां भेज़ोरो थियो। तै समुन्दरे मांजो नश्शो ते परमेशरे तै बच़ानेरे लेइ अक मछ़ली भेज़ी। (मत्ती 12:41; लूका 11:29)
राज़ो हेरोद अग्रिप्पा तै हेरोदेस राज़ेरू पोट्लड़ू थियूं। तै यहूदिया इलाके मां रोमी सरकारारो आखरी राज़ो थियो। तैने 41-44 ईस्वी तगर राज़ कियूं। (प्रेरित. 26:1-32; 12:1)
लानत इन ज़ोइतां कि केन्ची सेइं किछ बुरू भोए। (गलातियों 1:8; लूका 6:28; रोमियो 12:14)
लेवी लोक याकूबेरे 12 मट्ठन मरां अक लेवी थियो। लेवेरे गोत्रे मरां लोकन जो लेवी ज़ोतन। इना तैना आन ज़ैना परमेशरेरे मन्दरेरू कम केरनेरे लेइ च़ुनोरे थिये। (यूहन्ना 1:19)
लैंग्र लोंहे सेइं अक लंगर बनाव गाते। तैस सेइं ज़िहाज़ रोकतन ते च़लातन (प्रेरित. 27:29)
शैतान शैतानेरो मतलब बुरी आत्मा आए, ज़ै लोकन बुरी बत्तां च़लाती। शैतान बुरी आत्मा केरो प्रधाने। (याकूब 4:7; यूहन्ना 8:44; मत्ती 4:1)
सदूकी इना यहूदी केरे बुज़ुर्गन मरां अक थिये। तैना विश्वास न थिये केरते कि लोक मुड़दन मरां ज़ींते भोतन, ते इन भी न थिये मन्ते कि स्वर्गदूत ते आत्मा आन। (मरकुस 12:18; प्रेरित. 23:8; मत्ती 22:23)
सामरिया तैना लोक यहूदिया ते गलीलेरे मझ़ाटे सामरिया इलाके जो ज़ोते थिये। ज़ैखन तैड़ी रानेबाले यहूदी लोकेईं गैर कौमां केरे लोकन सेइं ड्ला बनाव, त तैन केरि ज़ात बदमाशी केरनेबाली ज़ात बनी। एसेरे ज़िरिये मूसेरे कानूने मां होरे भी कानून मिलाए। एल्हेरेलेइ यहूदी लोक ते सामरी लोक एक्की होरि पसंद न थिये केरते। (यूहन्ना 4:5; लूका 9:52; प्रेरित. 1:8)
सारा ई सारा अब्राहमेरी कुआन्श ते इसहाकेरी अम्मा थी। परमेशरेरो वादो तैसेरे बुढे बारे मां पूरो भोवं। (इब्रानियों 11:11)
सिलवानुस ई सिलवानुस यरूशलेम नगरेरे कलीसियारे खास बुज़ुर्गन मरां अक थियो। तै खुशखबरी शुनानेरे लेइ पौलुसे सेइं साथी तैसेरे दुइयोवं सफर मां थियो। (1 पतरस 5:12; प्रेरित. 15:22; 16:25-34)
स्तिफनुस ई स्तिफनुस यरूशलेम नगरे मां प्रेरितेईं ज़ैना लोक च़ुनोरे थिये, तैन मरां अक थियो, खानेरी चीज़ां ते पेइंसे बेंटतां देनेरे लेइ रखोरो थियो। तै यहूदी थियो पन यूनानी ज़ानतो थियो। तै यीशुएरे चेलेन मरां पेइलो थियो ज़ैनि यीशुएरे खातर अपनी जान होरि केरे हथ्थे दित्ती। (प्रेरित. 6:5-8; 7:1-60)
स्वर्ग परमेशरे ई ठार तैन लोकां केरे लेइ तियार कियोरी ज़ैना हमेशा ज़ींनेरे लेइ तैस पुड़ विश्वास केरतन। यीशु मुड़दन मरां ज़ींते भोनेरां बाद स्वर्गे मांजो जेव। (फिलिप्पियों 3:20; मत्ती 7:21; 5:12)
स्वर्गदूत स्वर्गदूतेरो मतलब सन्देश या बिस्तार देनेबालो आए, ज़ै परमेशरे करां सन्देश आनते ते ज़ेन्च़रे तैस केरनेरे लेइ ज़ोवं गाते तै तैन केरते। (मत्ती 2:19; लूका 15:10; यहूदा 6)
हमेशारी ज़िन्दगी ज़ैना लोक यीशु पुड़ विश्वास केरतन ते तैसेरी मेर्ज़ी पूरी केरतन तैन हमेशारी ज़िन्दगी मैल्लनीए। (मत्ती 7:13-14; यूहन्ना 3:16; 1 यूहन्ना 5:13)
हव्वा परमेशरे हव्वा पेइले मैनू आदमेरे लेइ बनोरी थी। ज़ैखन आदम ते हव्वां तै फल खाऊ ज़ैस खानेरे लेइ परमेशरे मना कियोरू थियूं। त पाप दुनियाई मां अव। तैन केरे हुक्म न मन्नेरे वजाई सेइं परमेशरे तैना अदनेरे बागी मरां कढां। (2 कुरिन्थियों 11:3)
हारून हारून मूसा नेबेरो ढ्ला थियो, तै पेइलो महायाजक थियो। (प्रेरित. 7:40; लूका 1:5-6)
हेरोदेस लोक तैस जो हेरोदेस ज़ोते थिये ज़ै इस्राएलेरे इलाके मां ते आसेपासेरे इलाके मां रोमी हकोमती मां राज़ केरतो थियो। एस किसमेरे बड़े राज़े थिये। (मत्ती 2:1-2; मरकुस 8:15; प्रेरित. 12:19)
हेरोदेस राज़ो
ज़मीर असन मां इश्शो ज़मीर असन ज़ोते कि सही कुन आए, ते गलत कुन आए। (प्रेरित. 24:16; 1 कुरिन्थियों 10:25; 2 कुरिन्थियों 4:2)
ज़िन्दगी ज़ींती चीज़न बनोरी रखनेरी शक्ति। ई ज़िन्दगी जिसमे च़लाते। ज़ैखन तै ज़िन्दगी जानी मरां निसतीए त जान लाश बनतीए। (यूहन्ना 14:6; रोमियो 5:10) (अरिमतियाहरो) तै अक विश्वासी थियो, ज़ै यहूदन मुक्ति देनेबाले बलगने लोरो थियो। तै महासभारे बुज़ुर्गन मरां अक थियो। तै अरिमतियाहरो रानेबालो थियो। यीशु पुड़ विश्वास केरनेरे बाद तै छ़ेपतां तैसेरी सेवा केरतो थियो। तैने यीशुएरी लाश अपने कब्री मां रखोरि थी ज़ै तैनी अपने लेइ बनोरो थी। (लूका 23:50-51) (निकड़ो याकूब) यीशु मसीहेरो निकड़ो ड्ला। पिन्तेकुस्तेरे बाद तै यरूशलेमेरे कलीसियारो अगवो बनो। तैने याकूब नंव्वेरी चिट्ठी भी लिखी। (गलातियों 1:19) (निकड़ो याकूब) ई याकूब यूहन्नारो निकड़ो ड्ला थियो। तै मेछ़ली ट्लाने बालो थियो। यीशु तै अपनो चेलो बन्नेरे लेइ कुजव। ई तै थियो ज़ैखन यीशुए अपनी शकल बेदलोरी थी तै तैड़ी थियो। हेरोदेस अग्रिप्पा तैस मौतरी सज़ा दित्ती। (प्रेरित. 1:13) (मरियमरो मुन्श) ई यूसुफ दाऊदेरे खानदाने मरां थियो। तैन अक ट्लखानेरू मट्ठू थियूं। तैने मरियमी सेइं ड्ला बनाव ज़ै यीशुएरी अम्मा थी। ज़ैखन तैस पतो लगो कि मरियम पवित्र आत्मारे शेक्ति सेइं दोज़ींतीए त तैनी तैस जिसमानी रिश्तो न रख्खो, ते तैसेरी रोड़ेच़ारे हेरगेश की। (लूका 1:27; मत्ती 1:20) (महान) यीशुएरे ज़र्मेरे वक्त हेरोदेस यहूदिया इलाकेरो राज़ो थियो। तैने यहूदिया मां अक बड़ो बड्डो महल बनाव। होरि मुलखेरां ओरे जोष्टी लोक नव्वें राज़े यीशुएरी आराधना केरनेरे लेइ आए ते होरि बत्तां तैस कां जे। एनी राज़े हुक्म दित्तो कि तैस इलाकेरां सारा मट्ठां मारां गान। तैनी 37 ईस्वी पेइले ते 4 ईस्वी तगर राज़ कियूं। (मत्ती 2:1; लूका 1:5)